مانى يىزىقىدىكى ئۇيغۇر يازما يادىكارلىقلىرى مۇندەرىجىسى

   مىلادى 3-ئەسىرلەردە غەربى ئاسىيادا پەيدا بولغان مانى دىنىنىڭ ئوتتورا ئاسىيا ۋە ئۇيغۇر دىيارىغا تارقىلىپ كىرىشىگە ئەگىشىپ مانى يىزىقىمۇ بىرگە تارقىلىپ كەلگەن.  مىلادى 763-يىلى ئۇرخۇن ئۇيغۇر قاغانلىقىنىڭ قاغانى مويۇنچۇر قاغان مانى دىنىنى رەسمى قۇبۇل قىلىپ، مەزكۇر دىننىڭ ئۇيغۇرلار ئارىسىدا كەڭ كۇلەمدە تارقىلىشىغا پۇرسەت يارىتىپ بەرگەن. مانى يىزىقىدىكى ئەسەرلەرمۇ كۆپلەپ بارلىققا كىلىشكە باشلىغان. مانى دىنىغا ئائىت ۋەسىقىلەر تۇرپان ۋە دۇنخۇاڭ رايونىدىن زور مىقتاردا تىپىلغان بولۇپ، گىرمانىيىلىك لىكوك(Le Coq ) تۇرپان رايونىدىن يىغىپ ئىلىپ كەتكەن مانى ۋەسىقىلىرىلا مىڭدىن ئاشىدۇ. لىكوك ئەينى ۋاقىتتا يەر ئاستىدىن مانى دىنى ۋەسىقىلىرى ساقلانغان كىتاپخانىدىن بىرنى بايقىغان بولۇپ، ئەمما ۋەسىقىلەرنى سۇ بىسىپ كەتكەن بولغاچقا ئەسلىگە كەلتۇرۇشكە ئامال بولمىغان.

1. خۇاستۋانىفت (مانى مۇخلىسلىرىنىڭ تۆۋىنامىسى) ــ مانى ۋەسىقىلىرى ئىچىدە بىر قەدەر تولۇق ۋە مۇھىم بولغان ئەسەر.

مانى دىنى ۋەسىقىلىرىنىڭ پارچىلىرى سان جەھەتتىن كۆپ بولسىمۇ، ئەمما تولۇق نوسخىلىرى ئاز بولغاچقا، تۆۋەندە مانى يىزىقىدىكى ۋەسىقىلەرنىڭ پارچىلىرى سىستىمىلىق كۆرسىتىگەن نوپۇزلۇق كىتاپلار مۇندەرىجىسى بىرىلدى.

1. «تۇرپاندىن قىزىۋىلىنغا تۇركچە مانى دىنى ۋەسىقىلىرى» (高唱出土突厥语摩尼教文献)  ــ  ئالبىرت فون لىكوك، گىرمانىيە ، 1912-،1919-،1922-يىللىرى بىرلىندا نەشىر قىلىنغان ئۇچ توملۇق كىتاپ.
2. «تۇركچە تۇرپان تىكىستلىرى» (突厥语吐鲁番文献) ــ  فون گابائىن، گىرمانىيە، 1929-،1930-،1958-يىلى بىرلىندا نەشىر قىلىنغان 2،3،4-توملىرىدا بىرىلگەن مانى دىنى ۋەسىقىلىرى پارچىلىرى.


پايدىلىنىلغان ماتىرىياللار:
1. «غەربى يۇرت مەدىنىيەت تارىخى»، يۇيتىيەنخېڭ(ياپونىيە)، شىنجاڭ خەلق نەشرىياتى،1985-يىلى.
2. « سۈي ، تاڭ سۇلالىلىرىدە ئۆتكەن مەشھۇر ئۇيغۇر تارىخى شەخىسلەر » ، ئابلىز مۇھەممەت سايرامى، شىنجاڭ خەلق نەشىرىياتى 1999 - يىلى.
3. «بىزنىڭ تارىخى يىزىقلىرىمىز»، قۇربان ۋەلى، شىنجاڭ ياش-ئۆسمۇرلەر نەشرىياتى، 1986-يىلى.
4. «قەدىمقى ئۇيغۇر يىزىقلىرى ۋە يازما يادىكارلىقلىرى» (维吾尔古文字与古文献导论) ، نيۇ رۇجى، شىنجاڭ خەلق نەشرىياتى، 1997-يىلى.

____________________________________________
تىخىمۇ كۆپ ئۇيغۇر يازما يادىكارلىقلىرى مۇندەرىجىسى: ./BBS/thread.php?fid=41