ئۇيغۇرسوفت يانبىلوگى

ئالدىنقى يىلى «ئۇيغۇرسوفت كوررېكتورى»نىڭ يېڭى نەشرىنى ئىشلەش ۋە قائىدە ئامبىرىنى قۇرۇش جەريانىدا، ئۇيغۇر تىلى گىرامماتىكىسىنى ماتېماتىكىلىق ئۇسۇللار بىلەن تەھلىل قىلىپ، بوغۇمغا ئايرىش، ئاجىزلىشىش، تۈرلەش قائىدىلىرىنى تېخىمۇ ئىخچام قائىدىگە يىغىنچاقلىغان ئىدىم، قائىدىگە چۈشىدىغان پېئىل، ئىسىم، سۈپەتلەرنى ئاپتوماتىك تۈرلەپ غايەت زور ماتېرىيال ئامبىرىنى قۇرۇپ چىققان ئىدىم.

مەسىلەن: تۈپ پېئىل «ياز-»نى مىسال ئالسام،
(1) يېزىل (پېئىلنىڭ ئۆزەك شەكىللىرى، مەجھۇل دەرىجە)
(2) يېزىلغان (پېئىلنىڭ تۇرغۇن سۆز شەكىللىرى، پۈتكەن تۈر)
(3) يېزىلغىنىڭىز (پېئىلنىڭ خەۋەر شەكىللىرى، 2-شەخس سىپايە تۈر)
دەپ تۈرلەشكە بولىدۇ.

ئۇيغۇر تىلىدا بىر تۈپ پېئىلنى يۇقىرىقىدەك پېئىلنىڭ ئۆزەك شەكىللىرى، پېئىلنىڭ تۇرغۇن سۆز شەكىللىرى، پېئىلنىڭ خەۋەر شەكىللىرى (يەنە 3 شەخس بىرلىك ۋە كۆپلۈك) بويىچە قاتمۇقات تۈرلەپ چىققاندا، جەمئىي 5040 خىل تۈرلەشكە بولىدىكەن. ئىلگىرى بىر قىسىم تەتقىقاتچىلار بۇ نەزەرىيەنى ئوتتۇرغا قويغان ئىدى، مەن مۇشۇ ئۇسۇل ئارقىلىق ھازىرقى زامان ئۇيغۇر ئەدەبىي تىلىدىكى 8455 تۈپ پېئىلنى تۈرلەپ، 42613200 (42 مىليوندىن ئارتۇق) سۈنئىي تۈرلەنگەن پېئىل ئامبىرىنى قۇرۇپ باقتىم. ئۆز ئەمەلىيىتىمدىن ئۆتكۈزدۈم. مېنىڭ بۇ ئامبىرىمدا ھەر قانداق بىر پېئىلنى قانداق شەكىلدە يازسىڭىزمۇ، ئۇنىڭ ئەسلىي تۈپ پېئىلىنى %99.99 تېپىپ بېرەلەيدۇ. ھازىر مېنىڭ ئۇيغۇر تىلى سۆزلۈك ئامبىرىدىكى تەكرارلانمىغان ھەر خىل مۇرەككەپ تۈرلەنگەن سۆز-ئىبارىلەر 50 مىليونغا يېتىدىغان بولۇپ، بۇ ئۇيغۇر تىلىنى تەتقىق قىلىدىغانلار ئۈچۈن پايدىلىنىش قىممىتى ئىنتايىن يۇقىرى بولغان خام ماتېرىيال ئامبىرى ھېسابلىنىدۇ.

بۇ قورال دېتال ئارقىلىق «ئاپتوماتلاش-» دېگەن تۈپ پېئىلنى كىرگۈزۈپ، بىر كۇنۇپكا چەكسىڭىزلا مۇنداق نەتىجىگە ئېرىشەلەيمىز.
================
(1) ئاپتوماتلاشماق
(2) ئاپتوماتلىشىش
(3) ئاپتوماتلىشىپ
(4) ئاپتوماتلاشقان
(5) ئاپتوماتلىشىدۇ
(6) ئاپتوماتلاشتى
(7) ئاپتوماتلىشىدىغان
(8) ئاپتوماتلىشە
(9) ئاپتوماتلىشىشقا
(10) ئاپتوماتلىشىشى
(11) ئاپتوماتلاشسا
(12) ئاپتوماتلىشاتتى
(13) ئاپتوماتلىشار
(14) ئاپتوماتلاشقاندا
(15) ئاپتوماتلاشماقتا
(16) ئاپتوماتلىشىشنى
(17) ئاپتوماتلاشماي
(18) ئاپتوماتلاشقاندىن
(19) ئاپتوماتلىشىپتۇ
(20) ئاپتوماتلىشىۋاتقان
(21) ئاپتوماتلىشىشتىن
(22) ئاپتوماتلاشتىم
(23) ئاپتوماتلاشما
(24) ئاپتوماتلاشقۇچى
(25) ئاپتوماتلاشمايدۇ
(26) ئاپتوماتلىشىشنىڭ
(27) ئاپتوماتلىشىدىكەن
(28) ئاپتوماتلاشقاندەك
(29) ئاپتوماتلاشقىلى
(30) ئاپتوماتلىشىمەن
(31) ئاپتوماتلاشقانلىقىنى
(32) ئاپتوماتلىشىمىز
(33) ئاپتوماتلاشقانىدى
(34) ئاپتوماتلىشىپلا
(35) ئاپتوماتلاشقانلىقى
(36) ئاپتوماتلاشماسلىق
(37) ئاپتوماتلاشماقچى
(38) ئاپتوماتلاشقىنى
(39) ئاپتوماتلىشىڭ
(40) ئاپتوماتلاشتۇق
(41) ئاپتوماتلىشىشتا
(42) ئاپتوماتلىشىۋاتىدۇ
(43) ئاپتوماتلاشمايدىغان
(44) ئاپتوماتلىشاي
(45) ئاپتوماتلاشسىمۇ
(46) ئاپتوماتلىشىدىغانلىقىنى
(47) ئاپتوماتلاشسۇن
(48) ئاپتوماتلىشىلغان
(49) ئاپتوماتلاشمىسا
(50) ئاپتوماتلاشقۇچ
(51) ئاپتوماتلاشمىدى
(52) ئاپتوماتلاشماس
(53) ئاپتوماتلاشساق
(54) ئاپتوماتلاشسام
(55) ئاپتوماتلاشقانلار
(56) ئاپتوماتلىشىسەن
(57) ئاپتوماتلاشتىڭ
(58) ئاپتوماتلىشايلى
(59) ئاپتوماتلاشساڭ
(60) ئاپتوماتلىشىپمۇ
(61) ئاپتوماتلىشىڭلار
(62) ئاپتوماتلىشالايدۇ
(63) ئاپتوماتلاشقانلىق
(64) ئاپتوماتلاشماستىن
(65) ئاپتوماتلاشسىڭىز
(66) ئاپتوماتلىشىۋاتاتتى
(67) ئاپتوماتلىشىلدى
(68) ئاپتوماتلاشقىن
(69) ئاپتوماتلاشماسلىقى
(70) ئاپتوماتلىشالماي
(71) ئاپتوماتلىشالايدىغان
(72) ئاپتوماتلاشتىكى
(73) ئاپتوماتلاشقۇدەك
(74) ئاپتوماتلاشقۇچىلار
(75) ئاپتوماتلىشىدىغانلىقى
(76) ئاپتوماتلاشقانغا
(77) ئاپتوماتلىشىۋالغان
(78) ئاپتوماتلىشىسىز
(79) ئاپتوماتلىشىشتەك
(80) ئاپتوماتلاشقانلىقتىن
(81) ئاپتوماتلاشتىمۇ
(82) ئاپتوماتلاشقاچ
(83) ئاپتوماتلىشامدۇ
(84) ئاپتوماتلاشماڭ
(85) ئاپتوماتلاشقىنىچە
(86) ئاپتوماتلىشىشمۇ
(87) ئاپتوماتلاشمايمەن
(88) ئاپتوماتلىشىۋېلىپ
(89) ئاپتوماتلاشمايتتى
(90) ئاپتوماتلىشىشلار
(91) ئاپتوماتلىشىدىغانلار
(92) ئاپتوماتلىشىشتىكى
(93) ئاپتوماتلاشقانلىقىدىن
(94) ئاپتوماتلاشقاچقا
(95) ئاپتوماتلاشمايلا
(96) ئاپتوماتلىشىۋاتقاندەك
(97) ئاپتوماتلاشقۇسى
(98) ئاپتوماتلىشىۋېتىپ
(99) ئاپتوماتلاشقاندىلا
(100) ئاپتوماتلاشمايدىكەن
(101) ئاپتوماتلىشىشتى
(102) ئاپتوماتلاشسىلا
(103) ئاپتوماتلاشسىلام
(104) ئاپتوماتلاشقىنىنى
(105) ئاپتوماتلاشمىدىم
(106) ئاپتوماتلىشىۋاتقانلىقى
(107) ئاپتوماتلىشىشقىمۇ
(108) ئاپتوماتلىشىۋالدى
(109) ئاپتوماتلاشقانلىقىقا
(110) ئاپتوماتلاشقانلارنىڭ
(111) ئاپتوماتلىشارمۇ
(112) ئاپتوماتلاشمايمىز
(113) ئاپتوماتلاشقىنىغا
(114) ئاپتوماتلىشىۋېلىش
(115) ئاپتوماتلىشىشىمۇ
(116) ئاپتوماتلاشتىدىدە
(117) ئاپتوماتلاشماپتۇ
(118) ئاپتوماتلاشقانىكەن
(119) ئاپتوماتلىشىۋاتقاندا
(120) ئاپتوماتلاشقۇم
(121) ئاپتوماتلاشقۇچىنىڭ
(122) ئاپتوماتلاشقۇچە
(123) ئاپتوماتلاشقىنىم
(124) ئاپتوماتلىشىشتۇر
(125) ئاپتوماتلاشماڭلار
(126) ئاپتوماتلاشقانمۇ
(127) ئاپتوماتلىشاتتىم
(128) ئاپتوماتلاشقاننى
(129) ئاپتوماتلاشقانلارغا
(130) ئاپتوماتلاشقۇچىلارنىڭ
(131) ئاپتوماتلىشىۋېتىپتۇ
(132) ئاپتوماتلاشتىڭىز
(133) ئاپتوماتلاشقانلىرى
(134) ئاپتوماتلاشمايدىغانلىقىنى
(135) ئاپتوماتلىشالمىدىم
(136) ئاپتوماتلاشقانلارنى
(137) ئاپتوماتلاشمىساق
(138) ئاپتوماتلاشساڭلار
(139) ئاپتوماتلىشالايسىز
(140) ئاپتوماتلىشىۋال
(141) ئاپتوماتلىشالماسلىق
(142) ئاپتوماتلىشىدىغىنى
(143) ئاپتوماتلاشساممۇ
(144) ئاپتوماتلاشقانىدىم
(145) ئاپتوماتلىشىشىڭىز
(146) ئاپتوماتلىشاتتۇق
(147) ئاپتوماتلاشقاي
(148) ئاپتوماتلاشقانچە
(149) ئاپتوماتلىشىسىلەر
(150) ئاپتوماتلاشقاندىمۇ
(151) ئاپتوماتلىشىۋاتىمەن
(152) ئاپتوماتلاشقانلىقىنىڭ
(153) ئاپتوماتلىشامسىز
(154) ئاپتوماتلاشمايلى
(155) ئاپتوماتلاشمىغىن
(156) ئاپتوماتلاشماسلىققا
(157) ئاپتوماتلاشساقمۇ
(158) ئاپتوماتلاشقاندۇ
(159) ئاپتوماتلىشالمىغان
(160) ئاپتوماتلاشقاننىڭ
(161) ئاپتوماتلىشىۋېتىش
(162) ئاپتوماتلاشقانسېرى
(163) ئاپتوماتلاشقىنىڭ
(164) ئاپتوماتلىشىپتىكەن
(165) ئاپتوماتلىشىشنىمۇ
(166) ئاپتوماتلىشىپسىز
(167) ئاپتوماتلىشالىغان
(168) ئاپتوماتلاشقاق
(169) ئاپتوماتلاشقۇچىسى
(170) ئاپتوماتلىشالايمىز
(171) ئاپتوماتلاشقۇچىغا
(172) ئاپتوماتلاشقاندىكى
(173) ئاپتوماتلاشماسلىقنى
(174) ئاپتوماتلاشمامدۇ
(175) ئاپتوماتلىشىشچانلىق
(176) ئاپتوماتلاشمىغانىدى
(177) ئاپتوماتلىشىۋاتىمىز
(178) ئاپتوماتلاشقۇچىنى
(179) ئاپتوماتلاشقۇچىلارنى
(180) ئاپتوماتلاشمىدۇق
(181) ئاپتوماتلاشمايسەن
(182) ئاپتوماتلىشارمەن
(183) ئاپتوماتلىشىدىغاندەك
(184) ئاپتوماتلىشىدىغانلىقىغا
(185) ئاپتوماتلىشىۋالدىم
(186) ئاپتوماتلاشقۇچىلارغا
(187) ئاپتوماتلىشالماس
(188) ئاپتوماتلىشالمىسا
(189) ئاپتوماتلاشقانلاردىن
(190) ئاپتوماتلىشىلمىغان
(191) ئاپتوماتلىشىشلارنى
(192) ئاپتوماتلىشىشىمىزغا
(193) ئاپتوماتلاشساڭمۇ
(194) ئاپتوماتلىشالايمەن
(195) ئاپتوماتلىشىپتىمەن
(196) ئاپتوماتلاشسىڭىزمۇ
(197) ئاپتوماتلىشالمايتتى
(198) ئاپتوماتلىشىشلارغا
(199) ئاپتوماتلىشىۋالسا
(200) ئاپتوماتلاشقانلىرىنى
(201) ئاپتوماتلاشقىنىدا
(202) ئاپتوماتلىشىۋاتقانلار
(203) ئاپتوماتلىشىۋېلىشقا
(204) ئاپتوماتلىشامسەن
(205) ئاپتوماتلاشماسلىقىنى
(206) ئاپتوماتلىشىۋېتىلگەن
(207) ئاپتوماتلاشقىنىدىن
(208) ئاپتوماتلاشسىڭىزلا
(209) ئاپتوماتلىشالىسا
(210) ئاپتوماتلىشىپسەن
(211) ئاپتوماتلىشىشچان
(212) ئاپتوماتلىشىۋاپتۇ
(213) ئاپتوماتلىشىۋالغاندىن
(214) ئاپتوماتلاشمايسىز
(215) ئاپتوماتلاشتىڭلار
(216) ئاپتوماتلىشىشچانلىقى
(217) ئاپتوماتلاشماقچىمۇ
(218) ئاپتوماتلاشمايدىغانلىقى
(219) ئاپتوماتلىشالىشى
(220) ئاپتوماتلاشتىغۇ
(221) ئاپتوماتلاشتىڭمۇ
(222) ئاپتوماتلىشىشىڭىزنى
(223) ئاپتوماتلىشالمىغاچقا
(224) ئاپتوماتلىشىدىغانغا
(225) ئاپتوماتلىشامدۇق
(226) ئاپتوماتلاشقىنىدەك
(227) ئاپتوماتلىشارمىز
(228) ئاپتوماتلاشساقلا
(229) ئاپتوماتلاشقاندۇر
(230) ئاپتوماتلىشىدىغانلارنىڭ
(231) ئاپتوماتلىشىلمىغاچقا
(232) ئاپتوماتلاشقىنىمىز
(233) ئاپتوماتلاشقۇچىلاردىن
(234) ئاپتوماتلىشىدۇدە
(235) ئاپتوماتلىشىشلاردىن
(236) ئاپتوماتلىشىۋات
(237) ئاپتوماتلاشقاندەكلا
(238) ئاپتوماتلاشمايۋاتىدۇ
(239) ئاپتوماتلاشمىدىڭ
(240) ئاپتوماتلىشىۋالاي
(241) ئاپتوماتلىشىشلا
(242) ئاپتوماتلاشقىنىمدا
(243) ئاپتوماتلىشىلمىدى
(244) ئاپتوماتلىشىشىچە
(245) ئاپتوماتلىشىۋېلىشى
(246) ئاپتوماتلاشقىنىڭىز
(247) ئاپتوماتلاشمىدىمۇ
(248) ئاپتوماتلاشقانلىقنى
(249) ئاپتوماتلاشقانلىقىمنى
(250) ئاپتوماتلاشمىقى
(251) ئاپتوماتلىشارسەن
(252) ئاپتوماتلاشقىنىمنى
(253) ئاپتوماتلىشىشىڭىزغا
(254) ئاپتوماتلىشارمىش
(255) ئاپتوماتلاشقانلارمۇ
(256) ئاپتوماتلىشىدۇكى
(257) ئاپتوماتلىشىشلارنىڭ
(258) ئاپتوماتلىشاتتىڭلار
(259) ئاپتوماتلىشالايدىكەن
(260) ئاپتوماتلاشتىڭىزمۇ
(261) ئاپتوماتلاشمىغىنى
(262) ئاپتوماتلىشىدىغاندۇ
(263) ئاپتوماتلىشىشنىلا
(264) ئاپتوماتلىشىشىڭ
(265) ئاپتوماتلىشىۋاتامدۇ
(266) ئاپتوماتلاشمىغۇچە
(267) ئاپتوماتلاشساملا
(268) ئاپتوماتلاشقانلىقىم
(269) ئاپتوماتلاشمامسەن
(270) ئاپتوماتلىشىۋاتسا
(271) ئاپتوماتلىشىۋالاتتى
(272) ئاپتوماتلىشىۋېرىپ
(273) ئاپتوماتلىشىۋېرىدۇ
(274) ئاپتوماتلاشقانتى
(275) ئاپتوماتلىشالايتتى
(276) ئاپتوماتلىشالماسلىقى
(277) ئاپتوماتلىشىدىغانلىقىدىن
(278) ئاپتوماتلىشىۋېلىشنى
(279) ئاپتوماتلىشالماپتۇ
(280) ئاپتوماتلىشالىدى
(281) ئاپتوماتلىشىۋېتىشكە
(282) ئاپتوماتلاشتىلا
(283) ئاپتوماتلاشقۇلۇق
(284) ئاپتوماتلاشقانىدۇق
(285) ئاپتوماتلاشقۇچنى
(286) ئاپتوماتلاشمايمۇ
(287) ئاپتوماتلىشىۋاتاتتىم
(288) ئاپتوماتلىشالامدۇ
(289) ئاپتوماتلىشىشىمىزنى
(290) ئاپتوماتلىشامسىلەر
(291) ئاپتوماتلاشقانتىم
(292) ئاپتوماتلاشقۇچىدۇر
(293) ئاپتوماتلىشىۋالغاندەك
(294) ئاپتوماتلىشامدىكىن
(295) ئاپتوماتلىشىدىكەنمىز
(296) ئاپتوماتلىشىشقىلا
(297) ئاپتوماتلىشىۋەرسە
(298) ئاپتوماتلاشقىنىمىزدا
(299) ئاپتوماتلاشماقتىمەن
(300) ئاپتوماتلىشىشىڭلارنى
…
…
…
(5035) ئاپتوماتلاشتۇرۇلغانلىقلىرىدىن
(5036) ئاپتوماتلاشتۇرۇلغانلىقلىرىغا
(5037) ئاپتوماتلاشتۇرۇلغاننىلا
(5038) ئاپتوماتلاشتۇرۇلغۇچىلارمىز
(5039) ئاپتوماتلاشتۇرۇلغۇچىلىققا
(5040) ئاپتوماتلاشتۇرۇلغۇدەكلا
==============
مېنىڭ بايقىشىمچە ئۇيغۇر تىلى ئاساسىي لۇغەت تەركىبىدە ئىسىم تەخمىنەن %50 نى، پېئىل تەخمىنەن %25 نى، باشقا سۆز تۈركۈمى %25 نى ئېگەللەيدۇ. خالىغان بىر تەبئىي جۈملىدە گەرچە پېئىلنىڭ سانى تېخىمۇ ئاز بولسىمۇ، لېكىن، ئۇنىڭ تۈرلىنىش شەكلى ئەڭ كۆپ ۋە مۇرەككەپ بولىدىكەن. زامان ۋە شەخس قوشۇمچىلىرى تۈپ پېئىلنىڭ كەينىگە ئۇلىنىپ ھەر خىل مەنانى بىلدۈرىدىكەن، مەن بىلىدىغان ئىنگلىز تىلىدا مۇنداق ئالاھىدىلىك يوق، بەلكىم باشقا تىلدىمۇ بۇنداق ياخشى ئالاھىدىلىكنى تېپىش تەس بولۇشى مۇمكىن. ئالدىنقى يىلى مەن بۇنداق چوڭ تىپتىكى ئۇچۇرلارنى ھاسىل قىلغاندىن كېيىن ئۇيغۇر تىلىنىڭ ئىپادىلەش سېھرىي كۈچىگە تېخىمۇ قايىل بولغان ئىدىم ھەمدە مۇشۇنداق بىر تىلنىڭ ئۆز ئانا تىلىم بولۇپ قالغانلىقىدىن چەكسىز ئىپتىخارلانغانىدىم.

2-ئاينىڭ 21-كۈنى «دۇنيا ئانا تىل» بايرىمى، بايرىمىڭلارغا مۇبارەك بولسۇن!

تۆۋەندە مىسال بېرىلدى.
================
بىز زاۋۇتىمىزغا ئاپتوماتلاشتۇرۇلغان ئۈسكۈنىلەرنى سېتىۋالدۇق، شۇنىڭ بىلەن بىزنىڭ ئىشلەپچىقىرىشىشىمىز بۇرۇنقىغا قارىغاندا ئاپتوماتلاشتى. بىز بۇنىڭدىن ئىشلەپچىقىرىشتا ئاپتوماتلىشىش زۆرۈرلىكىنى قاتتىق تونۇپ يەتتۇق. ئاپتوماتلاشتۇرۇلغان ئىشلەپچىقىرىش بىزنىڭ ئىقسادى كىرىمىمىزنى بۇرۇنقىغا قارىغاندا تېخىمۇ ئاشۇردى. شۇنىڭ بىلەن بىز تېخىمۇ ئاپتوماتلىشىشقا يۈزلەندۇق. خوجايىننىڭ ئىشخانىسىغا كىرسەڭلار تامغا ئېسىلغان « ئەگەر ئىشلەپچىقىرىشىم ياخشى بولسۇن دېسەڭ ئالدى بىلەن ئاپتوماتلىشىۋال (ئاپتوماتلاش)» دېگەن گەپنى كۆرگىنىڭىزدە بۇ گەپنىڭ نەقەدەر توغرا ئېيتىلغانلىقىغا قايىل بولماي تۇرالمايسىز.
================

ئۇيغۇر تىلىنى داڭلىغان نەچچىنچى ئەخمەق؟نى بۇ يەردىن كۆرۈڭ