خۇەيخەي جېڭى
|
|
چوڭ ئىشلار
سۆرەت ۋە ۋىدىيولار
سۆرەتلەر
ۋىدىيولار
خۇەيخەي جېڭى خەلق ئازادلىق ئارمىيىسىنىڭ ئوتتۇرا تۈزلەڭلىك دالا ئارمىيىسى ۋە شەرقىي جۇڭگو دالا ئارمىيىسى قاتارلىق قىسىملىرى شۈيجۇنى مەركەز قىلغان خۇەيخەي رايونىدا گومىنداڭ ئارمىيىسىگە قارشى ئېلىپ بارغان بىر قېتىملىق زور كۆلەملىك جەڭ. 1948-يىلى 11-ئايدا گومىنداڭ ئارمىيىسى 800 نەچچە مىڭ ئەسكىرىنى توپلاپ خۇەيخەي رايونىدا مۇستەھكەم مۇداپىئە ئورۇنلاشتۇرۇپ، خەلق ئازادلىق ئارمىيىسىنىڭ جەنۇبقا يۈرۈش قىلىشىنى توسماقچى بولدى. شەرقىي جۇڭگو ئارمىيىسى ۋە ئوتتۇرا تۈزلەڭلىك دالا ئارمىيىسى جۇڭگو كوممۇنىستىك پارتىيىسى مەركىزىي كومىتېتىنىڭ بۇيرۇقىغا بىنائەن ليۇ بوچېڭ، چېن يى، دېڭ شياۋپىڭ، سۇ يۈي، تەن جېنلىنلارنىڭ بىر تۇتاش قوماندانلىقىدا، شەرقتە دۇڭخەي دېڭىزىدىن غەربتە شاڭچيۇ، شىمالدا لىنچېڭ (ھازىرقى شۆچېڭ)، جەنۇبتا خۇەيخې دەرياسىغىچە بولغان كەڭ رايوندا گومىنداڭ ئارمىيىسىگە ھۇجۇم قىلىپ، زور كۆلەملىك خۇەيخەي جېڭىنى قوزغىدى.
11-ئاينىڭ 6-كۈنىدىن 22-كۈنىگىچە خەلق ئازادلىق ئارمىيىسى ئالدى بىلەن شۈيجۇنىڭ شەرقىدىكى نيەنجۇاڭ رايونىدا گومىنداڭ ئارمىيىسىنىڭ خۇاڭ بوتاۋ بىڭتۇەنىنى يوقاتتى. 11-ئاينىڭ 23-كۈنىدىن 12-ئاينىڭ 15-كۈنىگىچە يەنە شۇاڭدۈيجى رايونىدا خۇاڭ ۋېي بىڭتۇەنىنى يوقاتتى. خەلق ئازادلىق ئارمىيىسى شۈيجۇنى ئىگىلىگەندىن كېيىن يەنە داۋاملىق باتۇرلارچە قوغلاپ زەربە بېرىپ، چېنگۇەنجۇاڭ رايونىدا غەربىي جەنۇبقا قېچىۋاتقان دۈشمەن قوشۇنىنى مۇھاسىرىگە ئېلىپ، سۇن يۈەنلياڭ بىڭتۇەنىنى يوقاتتى. 1949-يىل 1-ئاينىڭ 6-كۈنى خەلق ئازادلىق ئارمىيىسى قورشاۋدا قالغان گومىنداڭ ئارمىيىسىگە ئومۇمىي ھۇجۇم قوزغاپ دۈشمەن قوشۇنىنى تەلتۆكۈس يوقىتىپ، «باندىتلارنى يوقىتىش» مۇئاۋىن باش قوماندانى دۇ يۈيمىڭنى تىرىك تۇتتى. خەلق ئازادلىق ئارمىيىسى بۇ قېتىمقى ھەل قىلغۇچ جەڭدە تولۇق غەلىبىنى قولغا كەلتۈردى.
خۇەيخەي جېڭى جەمئىي 66 كۈن داۋاملاشتى، جەڭدە گومىنداڭ ئارمىيىسىنىڭ 550 مىڭدىن ئارتۇق ئادىمى يوقىتىلدى، چاڭجياڭ دەرياسىنىڭ شىمالىدىكى شەرقىي جۇڭگو، ئوتتۇرا تۈزلەڭلىك رايونى ئاساسىي جەھەتتىن ئازاد قىلىندى، گومىنداڭنىڭ ھۆكۈمرانلىق مەركىزى − نەنجىڭغا بىۋاسىتە تەھدىت سېلىنىپ، چاڭجياڭ دەرياسىنىڭ جەنۇبىدىكى ھەرقايسى ئۆلكىلەرنىڭ ئازاد قىلىنىشىغا ئاساس سېلىندى.
جىنەن قولدىن كەتكەندىن كېيىن، 1948 -يىلى 10-ئايدا، شۈيجۇ باندىتلارنى يوقىتىش باش قوماندانلىق شىتابى ئەسكىرىي كۈچىنى يىغىپ ، دۆلەت تۆت بىڭتۈەن توپلىدى ۋە تۆت تىنچلاندۇرۇش رايونى،قىسىملار 25 ئارمىيىسىنىڭقىسىملىرى تەخمىنەن 600 مىڭ ئادەم ، شۈيجۇنى مەركەز قىلغان، تيەنجىن _ پۇكۇدىن پايدىلىنىپ، لەنجۇ - ليەنيۈنگاڭ ، ئىككى تۆمۈر يول لىنىيەسىدىن تەركىب تاپقان شەرقتە خەيجۇدىن، غەربتە شاڭچيۇ، شىمالدا لىنچېڭ، جەنۇبتا بېڭبۇ « ئازراق ئىككى لىنىيە » مۇداپىئە سېپى، ئوتتۇرا تۈزلەڭلىك ۋە شەرقىي جۇڭگو رايونىدىكى ئىستىراتېگىيىلىك مۇداپىئەنى كۈچەيتتى.
بىرىنچى باسقۇچ
1948 - يىل 9 - ئاينىڭ 24 - كۈنى جىنەن قولدىن كەتكەندىن كېيىن، دۆلەت ئارمىيىسىنىڭ باش شتابى شەرقىي جۇڭگو دالا ئارمىيەسىنى ئۇزۇن ۋاقىت دەم ئالدۇرۇش - تەرتىپكە سېلىش، شەرقىي جۇڭگو دالا ئارمىيەسى جىنەن ئۇرۇشىدا زىيان چوڭ ئەمەس، تېزلىكتە جەنۇبتا شۈيجۇغا ھۇجۇم قىلىپ، نەتىجىدە بىپەرۋالىق بىلەن دۈشمەنگە سەل قارالغان.
ئىككىنچى باسقۇچ
دۆلەت نىڭ 7 - بىڭتۈەنى يوقىتىلغاندىن كېيىن، بېڭبۇ تەرىپىدىن لى يەننيەن 6 - بىڭتۈەنگە يۈرۈش قىلغان، ليۇ رۇمىڭلارنىڭ 8 - بىڭتۇەنى ئازادلىق ئارمىيە تەرىپىدىن شىمالغا ھۇجۇم قىلىشنى كېچىكتۈردى، ئوتتۇرا جۇڭگو باندىتلارنى يوقىتىش باش قوماندانلىق شىتابى ياردەمگە كەلگەن كونا شەھەر تەرەپكە يۈرۈش قىلىشنى كەلتۈرۈپ چىقاردى 12 - بىڭتۇەن ( قوماندانى خۇاڭ ۋېي ) ئورنى يېتىم قالدى، خەلق ئازادلىق ئارمىيىسىنىڭ توسۇپ زەربە بېرىشى ئارقىسىدا، بۇ ئۈچ بىڭتۈەن ئامالسىز يېقىنلىشىپ ، شۈيجۇ - بېڭبۇ ئارا مۇناسىۋەتلىشىش، جەڭ مەيدانى ۋەزىيىتى، دۆلەتكە ئىنتايىن پايدىسىز.
ئۈچىنچى باسقۇچ
دۆلەتنىڭ 34 شى ئاللىبۇرۇن توقىتىلدى، چيۇ چىڭچۇەن 2 - بىڭتۇەنى، لى مى 13 - بىڭتۇەنىنىڭ 22 شى بىلەن قورشاۋدا قالدى، تيەنجىن جېڭىگە ماسلىشىش ئۈچۈن، فۇ زويى گۇرۇھى دېڭىز يولى ئارقىلىق جەنۇبقا قاچتى، ئازادلىق ئارمىيە قاچقان قوشۇنغا زەربە بەردى، 20 كۈن دەم ئالدۇرۇش - تەرتىپكە سېلىش ئېلىپ باردى، دۇ يۈمىڭ ھۆكۈمەت ئۇرۇش قوزغاپ تەشۋىق قىلىش بىلەن تەسلىم بولۇشقا ئۈندىلىپ، ئەڭ ئاخىرىدا قاچقان، دۇ يۈمىڭ قوشۇنى پارچىلىنىپ كەتتى، ئەترىتىدىكى كوماندىر - جەڭچىلەرنىڭ جاسارىتى يىمىرىلدى.
خۇەيخەي ئۇرۇشى ئالدىنقى سەپ باش كومىتېتى تۇرغان جاي
خۇەيخەي ئۇرۇشى باش ئالدىنقى سەپ كومىتېتىنىڭ ئورنى ئەنخۇي ئۆلكىسى سۇشيەن ناھىيەسىنىڭ دىڭسۈن ۋۇلى بازىرىدىن سەي كەنتىگە جايلاشقان، كونا ئورنى، ئاساسىي قۇرۇلۇش ئويمان كەنتى مەركىزىگە جايلاشقان، سەھنە، چىڭ سۇلالىسىنىڭ ئاخىرىدىكى قەدىمىي ئىمارەتلەر توپى. مەملىكەت بويىچە نۇقتىلىق قوغدىلىدىغان مەدەنىيەت يادىكارلىقى ئورنى، شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا دۆلەت تەرەققىيات ۋە ئىسلاھات كومىتېتى تەرىپىدىن مەملىكەت بويىچە 100 دانە قىزىل ساياھەت نۇقتىلىرى مەنزىرە رايونىنىڭ بىرى.
« خۇەيخەي ئۇرۇشى » نيەنجۇاڭ ئىنقىلابىي قۇربانلار قەبرىستانلىقى
خۇەيخەي ئۇرۇشىنىڭ نيەنجۇاڭ جىڭى شۇنداق داڭلىق، جەڭدە نيەنجۇاڭ بىر بىڭتۇەنى بىلەن دۈشمەنلەرنى تولۇق يوقىتىپ، غەلبىنى قولغا كەلتۈرگەن، بەش جۈن قوماندانلىق شىتابى، پۈتۈن شى جەمئىي 10 مىڭ چاقىرىملار غەلبىسى، بىرىنچى باسقۇچتا« خۇەيخەي ئۇرۇشى »غا خاتىمە بەردى، ھەم پۈتكۈل ئۇرۇشقا ئاساس سېلىپ بەردى، جۇڭگو تارىخدا شانلىق سەھىپە ئېچىلغانلىقىنى نامايەن قىلدى. [0]
ئىزدە قامۇسىنى قوللاپ قويۇڭ
پايدىلانغان ماتېرىياللار:
مەنىداش سۆزلۈك:
ئىزدە قامۇسىدىكى مەزمۇنلارنى ئەزالار يوللىغان، بېكەتتىكى مەزمۇنلار ئىزدە تورىنىڭ مەيدانىغا ۋەكىللىك قىلمايدۇ. تېببىي، ئىقتىسادىي، پۇل-مۇئامىلە قاتارلىق ساھالەردە كەسپ ئەھلىلىرىدىن مەسلىھەت سوراڭ.
يۇقارقى سۆزلۈك مەزمۇنىدا خاتا ئۇچۇرلارنى، ئىملا خاتالىقىنى بايقىغان ياكى تولۇقلاشقا تېگىشلىك دەپ قارىغان بولسىڭىز، ئىزدە قامۇسىغا ئەزا بولۇپ كىرىپ، تەھرىرلەپ قويسىڭىز بولىدۇ. ئىزدە قامۇسى ھەممە ئادەم يازالايدىغان، ھەممە ئادەم تەھرىرلىيەلەيدىغان ئۇچۇق ئىنىسكىلوپېدىيە.