كونگو جۇمھۇرىيىتى

كونگو جۇمھۇرىيىتى قىسقارتىلما نامى كونگو، ئافېرىقىنىڭ ئوتتۇرا غەربىي قىسمىغا جايلاشقان. ئانەولا، كامېرۇن قاتارلىق دۆلەتلەر بىلەن چىگىرلىنىدۇ. زېمىنى 342 مىڭ كۋادرات كىلومىتېر. بۇ زېمىن 1880-يىلى 10-ئاينىڭ 3-كۈنى فرانسىيە تەرىپىدىن ئىشخال قىلىنىپ، فرانسىيەنىڭ مۇستەملىكىسىگە ئايلانغان، 1960-يىلى 8-ئاينىڭ 15-كۈنى كونگو جۇمھۇرىيىتى رەسمىي مۇستەقىل بولغان.

كونگو جۇمھۇرىيىتى ئافرىقىنىڭ ئوتتۇرا غەربىي قىسمىغا ، ئېكۋاتور ئوتتۇرا قىسمىدىن كېسىپ ئۆتىدۇ ، شەرق، جەنۇبى كونگو جۇمھۇرىيىتى مەمۇرىي رايون كونگو جۇمھۇرىيىتى مەمۇرىي رايون دائىرىسى قوشنا كونگو ( كىنشاسا ) ، ئەنقەرە، شىمالىي تەرىپى ئوتتۇرا ئافرىقا ، كامېرۇن، غەربتە گابون ، غەربىي جەنۇب ئاتلانتىك ئوكيانغا تۇتىشىپ تۇرىدۇ . دېڭىز قىرغىقى لىنىيەسىنىڭ ئۇزۇنلۇقى 150 كىلومېتىر ، ئومۇمىي كۆلىمى 342 مىڭ كۋادرات كىلومېتىر كېلىدۇ . 

كونگو جۇمھۇرىيىتى نېفىت ، تەبىئىي گاز بايلىقى مول .  2014 – يىلىغىچە تەكشۈرۈپ ئېنىقلانغان ئېلىشقا بولىدىغان نېفىتنىڭ زاپاس مىقدارى تەخمىنەن 1 مىليارد 900 مىليون تۇڭ ، تەبىئىي گاز زاپىسى 100 مىليارد كۇب مېتىر . 70-يىللىرىنىڭ بېشىدا دېڭىزدا كەڭ كۆلەمدە ئېچىشنى باشلىغان ، ئىچكى قۇرۇقلۇق نېفىتلىك چارلاش باسقۇچى تۇرۇۋاتىدۇ. سەھرايى كەبىرىنىڭ جەنۇبىدىكى ئارىقا بويىچە 3 - چوڭ نېفىت ئىشلەپچىقارغۇچى دۆلەت .

كالىي تۇزى كان زاپىسىنى تەخمىنىي سان 1 مىليارد توننا ، فوسفات 6 مىليون توننا ، تۆمۈر رۇدىسى تەخمىنەن 1 مىليارد توننا . ئۇنىڭدىن باشقا يەنە ئاليۇمىن ، سىنك، مىس قاتارلىق مېتال رۇدىلىرى كۆپ . 

كونگو ئورمان بايلىقى مول ، كۆلىمى گېكتار بولۇپ ، پۈتۈن مەملىكەت كۆلىمىنىڭ تەخمىنەن % 65.8 ئاشۇرۇپ ئورۇندالدى ، ئافرىقا چوڭ قۇرۇقلۇقىنىڭ ئورمان كۆلىمىنىڭ % 10 ئىگىلەيدۇ. ئېچىشقا بولىدىغان ياغاچ ماتېرىياللىرى كۆپ بولغاندا 300 خىلدىن ئاشىدۇ . ياغاچ مەھسۇلات مىقدارى ئافرىقا بويىچە 10 - ئورۇندا تۇرىدۇ .

2012 -يىلىدىكى سىتاتىسكىدا كونگو جۇمھۇرىيىتى جەمئىي 4 مىليون 200 مىڭ نوپۇس بار . مەملىكەت بويىچە چوڭ - كىچىك  56 مىللەت بار، بانتۇ تىل سىستېمىسىغا تەۋە . جەنۇبتىكى كونگو مىللىتى ، لالى مىللىتى ئەڭ چوڭ مىللەت بولۇپ . باكونگو مىللىتى ، ۋەلى مىللىتى قاتارلىقلار ئومۇمىي نوپۇسنىڭ تەخمىنەن % 45 نى ئىگىلەيدۇ. شىمالدىكىبوخىنى مىللىتى % 16 نى ئىگىلەيدۇ، ئوتتۇرا قىسمى بەك كەي مىللىتى % 20 نى ئىگىلەيدۇ ، شىمالنىڭ ئىپتىدائىي ئورمانلىقى ئىچىدە يەنە ئاز ساندىكى پىگمىلار ياشايدۇ .