ئاق سەندەل

 ئاق سەندەل ( Santalumalbum)) بولۇپ، ئېگىزلىكى 6 ~ 9 مېتىر كېلىدۇ. غولىنىڭ شەكلى سىلىندىرسىمان، خۇش پۇراق, تەمى ئاچچىق بولىدۇ . سەندەل ئائىلىسىدىكى دائىم كۆكىرىپ تۇرىدىغان دەرەخ  بۇلۇپ  ئېلىمىزنىڭ خەينەنداۋ ئارىلىدا تېرىپ ئۆستۈرۈلىدۇ. ھىندىستان، ئىتالىيە، ھىندىنوزىيە قاتارلىق دۆلەتلەردىن چىقىدۇ.

 يۈرەك ۋە مېڭىنى قۇۋۋەتلەش، خىلىتسىز قۇرۇق ئىسسىق كەيپىياتنى ۋە غەيرىي تەبىئىي سەپرا خىلىتىنى تەڭشەش، كۆڭۈلگە خۇشلۇق يەتكۈزۈش، تىنچلاندۇرۇش، ھارغىنلىقنى چىقىرىش، چىرىشكە قارشى تۇرۇش، قاننى تازىلاش، قىزىتما قايتۇرۇش.

تەبىئىتى

ئىككىنچى دەرىجىدە قۇرۇق سوغۇق

خاس تەسىرى

يۈرەك مۇسكۇلىنى قۇۋۋەتلەش، ماددا ئالمىشىشنى ياخشىلاش، ئومۇمىي بەدەننى قۇۋۋەتلەش.

ئەكىس تەسىرى

باھقا زىيان قىلىدۇ.

فارماكولوگىيىلىك تەسىرى

ئاق سەندەل يېغى باكتېرىيىگە قارشى تۇرۇش، ياللۇغ قايتۇرۇش، يۈرەكنى كۈچەيتىش، سۈيدۈك ھەيدەش رولىغا ئىگە.

1. سەندەلنى گۇلابتا تاشقا سۈرۈپ ياكى باشقا مۇناسىۋەتلىك دورىلار بىلەن داكىغا سۈركەپ يۈرەكنىڭ ئۇدۇلىغا قويسا، يۈرەك سانجىقىنى توختىتىدۇ.

2. سەندەل، يۇمغاقسۈت ئۇرۇقى 10 گرامدىن. سوقۇپ، گۇلاب بىلەن ئارىلاشتۇرۇپ باش ساھەسىگە چاپسا، ئىسسىقتىن بولغان باش ئاغرىقىغا مەنپەئەت قىلىدۇ.

3.  بېنەپشە، بىدىمىشكى، سەندەل، گاۋزىبان 10 گرامدىن. چايلىق تەييارلاپ ئىچسە، ھارارەت، ئۇسسۇزلۇق پەسەيتىدۇ.

دورىلىق ئورنى

دەرەخنىڭ قۇرۇتۇپ پارچىلانغان ياغىچى دورىغا ئىشلىتىلىدۇ.

مىقدارى

 5 ~ 7 گرام

ساقلاش

دەرەخنى تىكىپ 30~40 يىلدىن كېيىن كېسىۋېلىپ، ھەرىدەپ بۆلەكلەرگە ئايرىپ، رەڭگى سۇسراق بولغان ئەتراپىدىكى قىسمىنى چېپىپ ئېلىۋېتىپ، ئوتتۇرىدىكى قىسمى قۇرۇتۇپ دورىغا ئىشلىتىلىدۇ.

تۈزەتكۈچىسى

ھەسەل، ناۋات

ئورۇنباسارى

كاپۇر، ئۇشنە

شەربىتى سەندەل، ئەرىقى سەندەل

يۈرەك ئاجىزلىقى، يۈرەك قوزغىلىش، مېڭە ئاجىزلىقى، باش ئاغرىقى، كونا يۆتەل، كاناي شاخچىلىرىنىڭ كېڭىيىپ كېتىشى، قىزىتما، قان سىيىش، سۈيدۈك كۆيۈشۈپ كېلىش، سوزنەك، قاتارلىقلارغا ئىشلىتىلىدۇ.

سەندەلدە %2~6 كىچە ئۇچۇچان ماي بار. يەنە ئاز مىقداردا چۈمۈلە كىسلاتاسى، تاننىن، يېلىم قاتارلىقلار بار.

كېلىش مەنبەسى (ئەسەر)

ئۇيغۇر تېبابىتى خام دورىلار ئىلمى بىرىنچى توم (سىناق نۇسخا) شىنجاڭ تېببىي ئۇنىۋېرسىتېتى . ^[0]