ئوت ئاپىتى سوغۇرتىسى

ئوت ئاپىتى سۇغۇرتىسى بىر خىل ئەنئەنىۋى سۇغۇرتا كەسپى، باشقا سۇغۇرتا كەسپى بىلەن سېلىشتۇرغاندا، تۆۋەندىكىدەك مۇستەقىل ئالاھىدىلىككە ئىگە. 

1. سۇغۇرتا نىشانى قۇرۇقلۇقتا مەۋجۇت بولۇپ تۇرىدۇ، نىسپىي تىنچ. 

2. سۇغۇرتا نىشانىنىڭ قويۇلغان ئادرېسىنى خالىغانچە ئۆزگەرتىشكە بولمايدۇ، ئۆزگەرتىلسە سۇغۇرتا توختامى كۈچكە ئىگە بولمايدۇ. 

3. سۇغۇرتىنىڭ خەۋپ - خەتىرى ئىنتايىن كەڭ، تۈرلۈك تەبىئىي ئاپەت ۋە كۆپ خىل تاسادىپىي ھادىسىلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالغان. ھەر خىل قوشۇمچە سۇغۇرتا، مەسىلەن، قوشۇمچە پايدا زىيىنى سۇغۇرتىسى ۋە قوشۇمچە ئوغرىلىق خەۋپ - خەتەر سۇغۇرتىسىنىڭ كۆپ قىسىملىرىنى خەۋپ - خەتىرى چوڭ.

دۆلەت ئىچى سۇغۇرتا كەسپى، ئوت ئاپىتى سۇغۇرتىسى، مال - مۈلۈك ئاساسىي سۇغۇرتىسى، مال - مۈلۈك ئۇنىۋېرسال سۇغۇرتىسى شۇنىڭدەك مال - مۈلۈك سۇغۇرتىسىنىڭ ئومۇمىي ئاتىلىشى. 

● كوللېكتىپ ئوت ئاپىتى سۇغۇرتىسى، كارخانىلار ۋە باشقا قانۇنىيلىققا ئىگە تىپىدىكى تەشكىلات ئۈچۈن سۇغۇرتىلانغۇچى ئوت ئاپىتى سۇغۇرتىسى. 

● ئائىلە مال - مۈلۈك سۇغۇرتىسى ئائىللىكلەر ئولتۇراق ئۆيى ۋە ساقلاش مۇقىم سورۇن ماددىي مال - مۈلۈك سۇغۇرتىسى سۇغۇرتا ئوبيېكتى. 

 سۇغۇرتا نىشانى 

سۇغۇرتىلانغۇچى ئۆزىنىڭ ياكى باشقىلار بىلەن ئورتاقلىقتىكى ئەمما سۇغۇرتىلانغۇچىنىڭ مەسئۇللۇقىدىكى مال - مۈلۈك؛ سۇغۇرتىلانغۇچىنىڭ باشقۇرۇشىدىكى ياكى باشقىلار نامىدا قاراپ بېرىلىۋاتقان مال - مۈلۈك؛ قانۇندا ئېتراپ قىلىنغان سۇغۇرتىلانغۇچى بىلەن ئىقتىسادىي ● مەنپەئەت مۇناسىۋىتى ياكى سۇغۇرتا تالونىدا يېزىلغان ئادرېسى ۋە ئائىلە مال - مۈلۈكى. 

● ئۆي ۋە قوشۇمچە ئۈسكۈنە، ئۆي ئىچىنى بېزەش ماتېرىيالى؛ 

● ماشىنا ۋە ئۈسكۈنە؛ 

● باشقۇرۇشتا ئىشلىتىلىدىغان سايمانلار ۋە ئەرزان، ئاسان ئۇپرايدىغان بۇيۇملار؛ 

● خام ئەشيا، چالا مەھسۇلات، ئىشلەپچىقىرىلىۋاتقان مەھسۇلات، پۈتكەن مەھسۇلات، زاپاس تاۋار، ئالاھىدە زاپاس تاۋار؛ 

● ھېسابات سىرتىدىكى مال - مۈلۈك ياكى ئامورتېزاتسىيە قىلىنغان مال - مۈلۈك.

سۇغۇرتىلانمىغان مال - مۈلۈك

● يەر، كان بايلىقى، ئورمانلىق، سۇ مەھسۇلاتلىرى بايلىقى؛

● پۇل، قىممەتلىك ئاكسىيە، ئىسپات، ھۆججەت، بوغالتىرلىق دەپتىرى، تېخنىكا ماتېرىيالى، جەدۋەل؛ 

● خىلاپلىق قىلىش قۇرۇلۇشى، قانۇنسىز ئىگىلىۋالغان مال - مۈلۈك، جىددىي ھالەتتە تۇرىۋاتقان مال - مۈلۈك؛ 

● ھوسۇل ئالىدىغان زىرائەت، ئۆي قۇشلىرى، چارۋا مال، باشقا ئۆي ھايۋانلىرى. 

سۇغۇرتا سوممىسى 

● مۇقىم مۈلۈكنىڭ سۇغۇرتا سوممىسىنى بېكىتىشتە تۆۋەندىكى ئۇسۇللارنى قوللانسا بولىدۇ : 

1. ھېسابتىكى ئەسلىي قىممىتى بويىچە سۇغۇرتىلاش؛ 

2.قايتا قوشۇلغان قىممەتنى سۇغۇرتىلىتىش؛

3. سۇغۇرتىلاتقاندىكى ئەمەلىي قىممەت كېلىشىمى. 

● تۇراقسىز مۈلۈكنىڭ سۇغۇرتا سوممىسىنى بېكىتىشتە تۆۋەندىكى ئۇسۇللارنى قوللانسا بولىدۇ : 

1. سۇغۇرتىلانغۇچى بۇيۇملاشقان كۆچمە مۈلۈك بويىچە يېقىنقى 12 ئايلىق ئوتتۇرىچە ھېسابات يۈزىدىكى قالدۇق سومما؛ 

2. سۇغۇرتىلانغۇچى بۇيۇملاشقان كۆچمە مۈلۈكنىڭ ئەڭ يېقىن ھېسابتىكى قالدۇقى بويىچە سۇغۇرتىلىتىش. 

سۇغۇرتا خىراجىتى نىسبىتى 

جۇڭگو ئوت ئاپىتى سۇغۇرتا خىراجىتى نىسبىتى بويىچە تۈرگە ئايرىغاندا  پەرقلىق ھەق نىسبىتى قوللىنىلىدۇ. 

● سانائەت سۇغۇرتا ھەققى نىسبىتى 

6 - دەرىجە، ئايرىم - ئايرىم ھالدا مېتال تاۋلاش تۈرى، پاختا توقۇمىچىلىق، يېنىك سانائەت، كەندىر، يىپەك، ماي، موم پىششىقلاپ ئىشلەش تۈرى، ئادەتتە خەتەرلىك بۇيۇملارنىڭ بىرىكىش ئىشلەپچىقىرىش تۈرى، ئالاھىدە خەتەرلىك بۇيۇملارنىڭ بىرىكىش ئىشلەپچىقىرىش تۈرى. 

● ئىسكىلات زاپىسى سۇغۇرتا ھەققى نىسبىتى 

5 - دەرىجە، ئايرىم - ئايرىم ھالدا ئادەتتىكى ماددى ئەشيا، ئادەتتە خەتەرلىك، ئالاھىدە خەتەرلىك بۇيۇم، مېتال ماتېرىيال، نېفىت. 

● ئادەتتىكى سۇغۇرتا ھەققى نىسبىتى 

5 - دەرىجە، يۇقىرىدا بايان قىلىنغان دائىرە سىرتىدىكىدىن باشقا سۇغۇرتىلانغان مال - مۈلۈك. 

سۇغۇرتا جاۋاپكارلىقى

1. سۇغۇرتا توختامىدا كۆرسىتىلگەن ئاپەت : چاقماق زەربىسى، قاتتىق بوران، قارا قۇيۇن، تاشقىن، يەر ئولتۇرۇشۇپ كېتىش، قىرغاق غۇلاپ چۈشۈش، توساتتىن يانتۇلۇق غۇلاپ چۈشۈش، قار ئاپىتى، مۇز، لاتقا - شېغىللىق ئېقىن قاتارلىقلار. 

2. سۇغۇرتا توختامىدا كۆرسىتىلگەن كۈتۈلمىگەن ھادىسە : ئوت ئاپىتى، پارتلىتىش، بوشلۇقتا ھەرىكەت قىلىۋاتقان جىسىم چۈشۈپ كېتىش قاتارلىقلار. 

3. ئالاھىدە زىيىنى ئۈچۈن ئۈستىگە ئالىدىغان جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئالىدۇ : ئۆزىدىكى توك سۇ، گاز بىلەن تەمىنلەش، ھەمدە سۇغۇرتا نىشانىنى بىخەتەرلىك توك، سۇ، گاز بىلەن تەمىنلەش. توك، سۇ، گاز بىلەن تەمىنلەش ئۈسكۈنىلىرى نورمال بولغاندىلا ئاندىن مەۋجۇت بولۇپ تۇرىدۇ، مەسىلەن، پېچ، ئۇيۇتۇش ئۈسكۈنىلىرى، ئېچىتىش ئۈسكۈنىلىرى قاتارلىقلار. 

4. سۇغۇرتا ھادىسىسى يۈز بەرگەندە، مۈلۈكلەرنى قۇتقۇزۇش ياكى ئاپەتنىڭ يامراپ كېتىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئۈچۈن قوللانغان مۇۋاپىق تەدبىر كەلتۈرۈپ چىقارغان سۇغۇرتا نىشانىنىڭ زىيانغا ئۇچرىشى. 

5. سۇغۇرتا ھادىسىسى يۈز بەرگەندە، سۇغۇرتا نىشانىنىڭ زىيىنىنى ئازايتىشنى كۆزدە تۇتۇپ، سۇغۇرتا نىشانىنى قۇتقۇزۇش، ھىمايە قىلىش، رەتلەش تەدبىرى ئۈچۈن چىقىم قىلىنغان مۇۋاپىق خىراجەتلەر. ^[0]