زىغىر مېيى

زىغىر مېيى يەنە زىغىر ئۇرۇقى مېيى دەپمۇ ئاتىلىدۇ. بىر خىل قەدىمىي سۇ يېغى بۇلۇپ، ئۇ غۇزلار ئائىلىسىدىكى ئۆسۈملۈكلەرنىڭ ئۇرۇقىدىن چىقىرىلغان ياغ مېيى. زىغىر سوغۇق، سوغۇققا چىداملىق، غەربىي رايوندا، شىمالى سوغۇق-قۇرغاق رايونلاردا ئۆسۈشكە ماس كېلىدۇ. زىغىر «خۇ» قەدىمكى ئېلىمىزنىڭ غەربىي شىمالىدىكى ئاز سانلىق مىللەتلەر رايونلىرىدا قەدىمدىن ھازىرغىچە ئىزچىل سوغۇق رايونلاردا ئۆستۈرۈلۈپ كېلۋاتىدۇ. زىغىر يېغىنىڭ ئېلىمىزدە ئىستېمال قىلىش تارىخى ئۇزاق تارىخقا ئىگە. زىغىر مېيى ئەل ئارىسىدىكى نامى ناھايىتى كۆپ بۇلۇپ، ۋاڭ ماي، لۇ مېيى ۋە كۈنجۈت مېيى قاتارلىق ناملىرى بار. 2009-يىلى 1-ئاينىڭ 20-كۈنى ياغ مەھسۇلاتلىرى كارخانىلىرى تەييارلىغان «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ زىغىر يېغى دۆلەت ئۆلچىمى» گە يەتكەن مەھسۇلات دەپ ئېلان قىلىنغان. 

زىغىر پەقەت مۇۋاپىق سوغۇق رايونلاردا ئۆسىدىغان بولغاچقا، شۇڭا باشقا يەرلەردە ناھايىتى ئاز كىشىلەر تەرىپىدىن تونۇپ يىتىلگەن. ئۇنىڭ ئۈستىگە زىغىرنىڭ مەھسۇلات مىقدارى، ماي چىقىش نىسبىتى ئىنتايىن تۆۋەن، شۇڭا زىغىر ئىزچىل ھالدا كەڭ ئومۇملاشقان. شۇڭلاشقا , زىغىر توغرىسىدا نۇرغۇن خاتا كۆز قاراشلار بار بۇلۇپ، شەرقىي جەنۇب دېڭىز بويى قاتارلىق جايلاردا كىشىلەر زىغىر يېغىنى كۆرۈپ باقمىغان بولغاچقا، شۇڭا نۇرغۇن كىشىلەر خاتا ھالدا كۈنجۈت يېغىنى زىغىر يېغى دەپ ئاتايدۇ. زىغىرنىڭ ئەسلىي جايى ئوتتۇرا دېڭىز رايونى بولۇپ، خەن سۇلالىسى دەۋرىدە جۇڭگو غا كىرگەن، غەربىي شىمال ئاز سانلىق مىللەت رايونلىرىنىڭ ئۆزگىچە ئۆستۈرۈش ئادىتى بار، شۇڭا تروپىك بەلۋاغ رايونلىرىدا ئۆسىدۇ. ئەنئەنىۋى زىغىر «جۇڭگودا» ئاساسلىقى گەنسۇ ئۆلكىسى دىڭشى شەھىرى ئەتراپىدىكى رايونلار، سەنشىنىڭ شىمالىدىكى داتۇڭ رايونلىرى، خېبېينىڭ شىمالىي قىسمى، نىڭشيا، ئىچكى موڭغۇل قاتارلىق جايلاردا ئۆستۈرۈلىدۇ. 

زىغىر ئۇرۇقى تەركىبىدە %6 ~ %10 زىغىر يېلىمى بار. زىغىر يېلىمى بىر خىل پولىساخارىد ئارقىلىق پېكتىن تۈرىدىكى ماددىلارنى ئاساس قىلغان، تەركىبىدە %12  ئاقسىل، %17 ئەتراپىدا پېكتىن كىسلاتاسى، كراخمال، مىنېرال ماددىلار بار، يېمەكلىك خۇرۇچى قىلغىلى بولۇپلا قالماستىن، گىرىم بۇيۇملىرى ئەسلى تالقىنى، دورا ماتېرىيالى قاتارلىقلار بار. 

ھەر 100 گرام زىغىر مېيى تەركىبىدىكى ئوزۇقلۇق ماددىلارنىڭ تۆۋەندىكىچە: ئىسسىقلىق (900.00 كىلوكالورىيە)، ياغ (100.00 گرام)، ۋىتامىن E (389.90 مىللىگىرام)، كالتسىي (3.00 مىللىگىرام )، فوسفور (5.00 مىللىگىرام)، ناترىي (0.60 مىللىگىرام)، ماگنىي (1.00 مىللىگىرام)، تۆمۈر (0.2 مىللىگىرام)، سىنىك (30 مىللىگىرام)، مىس (0.02 مىللىگىرام)، مانگان (0.03 مىللىگىرام).^[0]