ئولمېك مەدەنىيىتى

ئولمېك مەدەنىيىتى، ئوتتۇرا قەدىمكى ئىندىئان مەدەنىيىتىنىڭ بىخلىنىش باسقۇچىدىكى مەدەنىيەت. ئىندىئان مەدەنىيىتىنىڭ ئانىسى دېگەن نامى بار.


ئۇيغۇرچە نامى ئولمېك مەدەنىيىتى
چەتئەلچە نامى Olmec Culture
خەنزۇچە نامى 奥尔梅克文化

چوڭ ئىشلار

سۆرەت ۋە ۋىدىيولار

سۆرەتلەر

ۋىدىيولار

ئولمېك مەدەنىيىتىلاۋېنتادا بۇ مەدەنىيەتنىڭ ئاساسلىق خارابىسى بار، مۇقەددەس لو لۈن زو بىلەن ترېس زاپوتېس قاتارلىق جايلاردا ساقلانماقتا. لاۋېنتا ئوتتۇرا ئامېرىكا قىتئەسىدىكى ئەڭ بۇرۇنقى دىنىي مەركىزى، ئەينى چاغدا خېلى چوڭ شەھەر، ھەيۋەتلىك پىرامىدا شەكلىدىكى سۇپىلىق بۇتخانا، غايەت زور مۇراسىم خاراكتېرلىك مەيدانى، قاشتاش ئويمىچىلىق ۋە ئەڭ بۇرۇنقى ئامېرىكىلىقلار يېزىقى. مەلۇم بولۇشىچە، بۇ چاغدا ئولمېكلار ئامېرىكا قىتئەسىنىڭ ئەڭ بۇرۇنقى ئىپتىدائىي جەمئىيەت بەرپا قىلىپ ئايرىلغان مەدەنىيەت. 

ئولمېك مەدەنىيىتىئولمېك مەدەنىيىتىنىڭ بۆشۈكى ھازىرقى مېكسىكا ۋېراكرۇزلار ۋە تاباردېد ئوبلاستى، لوئا پەن دەرياسى، شەرقتە تۇنالا دەرياسى، كۆلىمى تەخمىنەن 18 مىڭ كۋادرات كىلومېتىر كېلىدۇ. بۇ غەربىي قىسمىدا كەلكۈن رايونى، شەرقىي سازلىق، ھاۋا كىلىماتى ئىسسىق، يامغۇر كۆپ ياغىدۇ، دەريالار كۆپ، سۇ ۋە چۆپلىرى مول ھەمدە كاۋچۇك دەرىخى بار، شۇڭا، يەرلىك ئاھالىلەر تەرىپىدىن « ئولمېكلار » دەپ ئاتىغان، مەنىسى « كاۋچۇك ماكانى ».

مېكسىكا قولتۇقىنىڭ دېڭىز بويى رايونىدىكى 3300 نەچچە يىل ئىلگىرى كۆرۈلگەن ئولمېك مەدەنىيىتى، مېكسىكىدىكى ئەڭ بالدۇر پەيدا بولغان بىر قەدەر تەرەققىي قىلغان ئىنسانلار قەدىمكى مەدەنىيىتىنىڭ بىرى، ئوتتۇرا ئامېرىكا « مەدەنىيەت ئانىسى » دەپ تەرىپلىنىدۇ. 

ئولمېك مەدەنىيىتىئولمېك مەدەنىيىتى ئاساسىي گەۋدە قىلغان ئۈچ مەدەنىيەت نۇقتىسى : لورېنسودىكى كەمبەغەللەر مەدەنىيەت، لاۋېنتا مەدەنىيىتى ۋە ترېس مەدەنىيىتى. ساپوتېكېنلار مەدەنىيەتى ئۈچ مەدەنىيەت ئىچىدە تەرەققىياتى ۋە گۈللەنگەن مەزگىلى بولۇپ قالغان. بەزىلىرىنى ئاۋۋال، بەزىلىرىنى كېيىن، ئۆزئارا جىپسىلاشقان؛ لورېنسودىكى كەمبەغەللەر مەدەنىيەتى ئەڭ بۇرۇن تەخمىنەن مىلادىدىن ئىلگىرىكى 1200 - يىلىدىن مىلادىيەدىن بۇرۇنقى 900 يىل ئىچىدە پەيدا بولغان؛ ئۇنىڭدىن قالسا، پەيدا بولغان لاۋېنتا مەدەنىيىتى، تەخمىنەن مىلادىيىدىن ئىلگىرىكى 400 ~ 900 يىل بولىدۇ؛ ترېس،  ساپوتېكېنلار سلوۋېنىيە مەدەنىيەت بارلىققا كەلگەن، ئەڭ كېيىن، تەخمىنەن مىلادىيىدىن ئىلگىرىكى 500 - يىلىدىن مىلادىيەدىن بۇرۇنقى 100 - يىلى. بۇ ئۈچ مەدەنىيەت نۇقتىسى تەركىب تاپقان ئولمېك مەدەنىيىتى تەسىرى بولۇپلا قالماي يەنە بىلەنلا چەكلىنىپ قالماي، مېكسىكا يەرلىك رايونى، ئۇنىڭ ئۈستىگە پۈتكۈل ئوتتۇرا ئامېرىكا قىتئەسى رايونلىرى. ئوتتۇرا ئامېرىكىدا شۇنىڭدىن كېيىن بارلىققا كەلگەن مايا مەدەنىيىتى، ئازتېك مەدەنىيىتى، شۇنىڭدەك باشقا تۈرلۈك مەدەنىيەتلەر بىلەن ئولمېك مەدەنىيىتىنىڭ ئىنتايىن چوڭقۇر مەنبەسى بار، ئۇلار ئىجتىمائىي تۇرمۇش، بىناكارلىق سەنئىتى ۋە باشقا جەھەتلەردە نۇرغۇن ئوخشاشلىقلىرى بار، ناھايىتى كۈچلۈك بىردەكلىكى ۋە تارىخىي ۋارىسلىق نامايان قىلىنغان. 

ئولمېكلار نۇرغۇن قۇرۇلۇش ۋە ھەيكەلتىراشلىق ئەسەرلىرىنى ياراتقان. ئۇلار تاش بىلەن غايەت زور ئوردا - ساراي ۋە ئەلئېھرام ياسالغان، ساپال ياساش ۋە قاشتېشى ئۈستىگە نەپىس ئەسەرلەرنى ئويۇش ئېلىپ بارغان. ئولمېكلار ئەڭ داڭلىق سەنئەت ئەسەرلىرى بولسا « ئولمېك قورام تاش ». بۇ گرانىت تاشتىن ئويۇپ چىقىلغان باشنىڭ ئېگىزلىكى 10 فۇت، غايەت زور ئادەم بېشى سۈرىتى چۈشۈرۈلگەن ئولمېكلار يۇقىرى تېخنىكا سەۋىيىسىنى نامايان قىلدى. ئادەم بېشى سۈرىتى چۈشۈرۈلگەن تۈسىنى ئالغان غەلىتە بىر قالپاق؛ ئادەم يۈزى ئافرىقىلىقلارنىڭ يۈز قىسمىنىڭ ئالاھىدىلىكى ئىگە. ئولمېك قورام تاش، باش تاشقى پىلانت ئادىمى پەيدا بولدى ۋە سىرلىق ھادىسە ھەۋەسكارلىرىنىڭ ناھايىتى زور دىققەت - ئېتىبارىنى قوزغىدى.

چۈنكى تۇرمۇش رايونىنىڭ تۇپرىقى مۇنبەت، يامغۇر مىقدارى ئىنتايىن مول، ئولمېكلار يىغىش ۋە ئوۋ ئوۋلاش ئاساس قىلغان تۇرمۇش ئۇسۇلىنى باشلىدى، ئۆتكۈنچى تېرىغان زىرائەت يېمەكلىك بولۇش سۈپىتى بىلەن ئاساسلىق كېلىش مەنبەسى. تېرىغان زىرائەتلەر ، كۆممىقوناق، ياڭيۇ ۋە كۈينىئا لويلىسى قاتارلىقلار، بۇنىڭ ئىچىدە قوناق تېرىش ئۇلارنىڭ ئاساسلىق زىرائىتى. 

نەچچە مىڭ يىللىق قىسمەتلەر ئولمېكلارنىڭ ئىلگىرى سەلتەنىتىنى يۇتۇپ كەتكەن، تاكى 20 - ئەسىرنىڭ 40- يىللىرىغا كەلگەندىلا ئاندىن قىسمەنلىرى بايقالغان. بۇ مىلللەت توغرىسىدا، ئىنسانلارنىڭ بىلدىغىنى بەكمۇ ئاز. بىردىنبىر ئېىنىق بىكىتىشكە بولىدىغىنى لاۋېنتا، سان لورېنزو، تىرىس - ساپوكې ئولمېكلار ياشىغان ۋە نەزىر چىراغ ئۆتكۈزگەن مەزكەزلەردۇر. ئۇلار ئورۇنلاشتۇرۇلۇشى ئىنچىكە شەھەرلەرنى، ھەيۋەتلىك پىرامىدا شەكىللىك ئىبادەتخانىلارنى، مۇراسىم ئۆتكۈزىدىغان چوڭ مەيدانلارنى بەرپا قىلغان، نەپىس قاشتاش ئويمىلارنى ئويۇپ چىققان. ئۇلار ئامرىكا قىتئەسىدە ئەڭ بۇرۇن يېزىق كەشىپ قىلغان. قۇرۇلۇشقا ئىشلىتىلگەن تاشلارنى 80 كىلومىتىر يىراق جايدىن قېزىپ ئەكەلگەن. ئۇلار تەڭرىگە ئېتىقاد قىلغان، تۇتېمى غەلىتە، نەزىرلىكلەرنى يەرگە كۆمۈپ قويىدۇ. 

بۇ يەرنىڭ بايقىلىشى تارىخشۇناسلارنى ئىنتايىن خۇشال قىلغان ، ئۇلار ئامرىكا قىتئەسى مەدەنىيىتىنىڭ مەنبەسىنى تاپتۇق دەپ ئويلىغان ، بىراق ئولمېكلار نۇرغۇن خارابىيلاردىن باشقا ، ئۆزلىرىنىڭ تۇرمۇشىغا دائىرى ھېچقانداق يازما خاتىرىلەرنى قالدۇرمىغان. [0]


ئىزدە قامۇسىنى قوللاپ قويۇڭ

asd

پايدىلانغان ماتېرىياللار:

0.

باشقا ئوقۇشلۇقلار :

1.

مەنىداش سۆزلۈك:

ئىزدە قامۇسىدىكى مەزمۇنلارنى ئەزالار يوللىغان، بېكەتتىكى مەزمۇنلار ئىزدە تورىنىڭ مەيدانىغا ۋەكىللىك قىلمايدۇ. تېببىي، ئىقتىسادىي، پۇل-مۇئامىلە قاتارلىق ساھالەردە كەسپ ئەھلىلىرىدىن مەسلىھەت سوراڭ.

0 نومۇر (0 كىشى باھالىدى)
  • 5 يۇلتۇز(نوپۇزلۇق):
    NAN%
  • 4 يۇلتۇز(كەسپىي):
    NAN%
  • 3 يۇلتۇز(ئىسىل):
    NAN%
  • 2 يۇلتۇز(ياخشى):
    NAN%
  • 1 يۇلتۇز(ئادەتتىكىچە):
    NAN%

يۇقارقى سۆزلۈك مەزمۇنىدا خاتا ئۇچۇرلارنى، ئىملا خاتالىقىنى بايقىغان ياكى تولۇقلاشقا تېگىشلىك دەپ قارىغان بولسىڭىز، ئىزدە قامۇسىغا ئەزا بولۇپ كىرىپ، تەھرىرلەپ قويسىڭىز بولىدۇ. ئىزدە قامۇسى ھەممە ئادەم يازالايدىغان، ھەممە ئادەم تەھرىرلىيەلەيدىغان ئۇچۇق ئىنىسكىلوپېدىيە.

تەھرىرلەشكە قاتناشقانلار:

چىكىنىش

#title

#video#