توشقان

بەدەن تىپى 

بەدەن شەكلى جەھەتتىن، چوڭ تىپلىق ، ئوتتۇرا تىپتىكى توشقان بىلەن كىچىك توشقان دەپ ئايرىشقا بولىدۇ، چوڭ تىپلىق توشقىنى بەدەن ئېغىرلىقى تەخمىنەن 5 ～ 8 كىلوگرام ئەتراپىدا بولىدۇ، ئوتتۇرا تىپتىكى توشقاننىڭ بەدەن ئېغىرلىقى تەخمىنەن 2 ~ 4 كىلوگرام ئەتراپىدا، كىچىك توشقاننىڭ بەدەن ئېغىرلىقى تەخمىنەن 2 كىلوگرامدىن تۆۋەن. 

ئومۇمەن ئېيتقاندا، توشقان گەۋدە، باش، بويۇن قىسمى، تۆت پۇتى ۋە قۇيرۇقى قاتارلىق تۆت قىسىمغا بۆلۈنگەن. 

باش 

توشقان باش قىسمى بىرقەدەر ئۇزۇن، يۈز رايونى ۋە مېڭە دەپ ئايرىلىدۇ، باش - بويۇن قىسمى باش رايونى، يۈز رايونى باش قىسمىنىڭ ئومۇمىي ئۇزۇنلۇقىنىڭ 2 / 3 نى ئىگىلەيدۇ.

ئېغىز 

توشقان ئېغىزى بىر قەدەر قىسقا، ئۈستى، تۆۋەنكى كالپۇك، ئاستىنقى لەۋ ، بۇنىڭ ئىچىدە كالپۇكىدا تىك يېرىقى بار، ئۇدۇل ئېچىلىپ قالغان، ئېغىز يېنىدا سېزىش بۇرۇتچىسى بار. ئۈستۈنكى كالپۇك ئوتتۇرا بۆلگۈنچىلىك، تىپىك بولغان ئۈچ تال چىشى بار، ناھايىتى ئوماق. باشقا ئىككى دانە سىرتقا تۇرىدىغان چوڭ ئۇتتۇر چىشى بولىدۇ، توشقاننىڭ جەمئىي 28 تال چىشى بار.  

بۇرۇن 

توشقاننىڭ بۇرۇن تۆشۈكلىرى سەل چوڭراق، ئېللىپسسىمان، ئىچكى گىرۋەك بىلەن ئۈستۈنكى كالپۇك تىك يېرىقى بىلەن تۇتىشىدۇ.

كۆز 

توشقان كۆز ئالمىسى يۇمىلاق، بىر كۆزنىڭ كۆرۈش بۇلۇڭى 180 °، توشقان سورتى ئوخشىمىغانلىقتىن، يۇڭنىڭ رەڭگى ئوخشاش بولمايدۇ، ئۇنىڭ كۆزىنىڭ رەڭگىمۇ ئوخشاش بولمايدۇ. توشقاننىڭ كۆزى : قىزىل، كۆك رەڭلىك، قارا، كۈل رەڭ قاتارلىق ھەر خىل رەڭلىك، يەنە بەزى توشقاننىڭ ئىككى كۆزىنىڭ رەڭگى ئوخشىمايدۇ. 

قارا توشقاننىڭ كۆزى قارا رەڭدە، كۈلرەڭ توشقاننىڭ كۆزى كۈلرەڭ رەڭدە، ئاق توشقاننىڭ كۆزى سۈزۈك بولىدۇ. چۈنكى ئاق توشقاننىڭ كۆزىدىكى قىلدام تومۇرلار كۈن نۇرىنى قايتۇرغاچقا، سۈزۈك كۆزى قىزغۇچ كۆرىنىدۇ.

قۇلىقى 

توشقاننىڭ قۇلىقى ئۇزۇن ھەم چوڭ، ھەتتا باش ئۇزۇنلۇقىدىن ئېشىپ كەتكەن بولىدۇ؛ يەنە بىر قىسىم تۈرلىرى توشقاننىڭ قۇلىقى كىچىك بولۇپ، تۆۋەنگە ساڭگىلاپ تۇرىدۇ. توشقان قۇلاق شەكلى، ئۇزۇنلۇقى ۋە قېلىن - نېپىزلىقى سورت ئالاھىدىلىكىنى ئەكىس ئەتتۈرۈپ بېرىدۇ. 

يۇڭى  

توشقان يۇڭى يۇمشاق، سىپتا بولىدۇ، كىيىم - كېچەك قاتارلىقلارغا ئىشلىتىلىدۇ.

 توشقاننىڭ ئۆزىنى قوغدىيالايدىغان باشقا ئىقتىدارى بولمىغاچقا، قۇلىقىنى دىڭ تۇتۇپ ئاڭلاپ، ھەر ۋاقىت قېچىشقا تەييار تۇرىدۇ. ئۆي توشقىنى ئاڭلاش سېزىمى ئۆتكۈر، پۇراش سېزىمى سەزگۈر كېلىدۇ، لېكىن ئۇ توخۇ يۈرەك، لىكىن يۈگۈرۈشكە ماھىر. 

توشقان ئوت - چۆپ يېيىشكە ئامراق. ئادەتتە ئائىلىدە بېقىلغان توشقاننى يېمەكلىك بىلەن تەمىنلەشكە دىققەت قىلىش كېرەك.

توشقان سۈت ئەمگۈچى ھايۋانلارغا تەۋە بولۇپ، موغىسىمان توشقانلار ئەترىتى ۋە توشقانلار ئەترىتى دەپ ئىككىگە بۆلىنىدۇ، ئايرىم - ئايرىم ھالدا موغا ئائىلىسى ۋە توشقان ئائىلىسى. توشقان ئائىلىسى 11 ئۇرۇقدىشى 45 تۈرىدىن تەركىب تاپقان، 11 ئوتتۇرا ياۋا توشقان ئۇرۇقدىشى ، توشقان ئۇرۇقدىشى ۋە پاختىقۇيرۇق توشقان ئۇرۇقدىشى قاتارلىقلار بار.

قىزىل سۈيدۈك ۋە سۈيدۈكتىن قان كىلىش 

ئادەتتىكى ئەھۋالدا پەقەت ئۇزۇقلۇق بىلەن مۇناسىۋەتلىك بولۇپ، مەسىلەن، سەۋزە، پالەك ياكى باشقا كۆكتات تەركىبىدە كاروتىن، بەلكىم يەنە قارشى تۇرغۇچى ۋىتامىن، يەپ - ئىچىش نورمال بولمىغاندا كىلىپ چىقىدۇ.  

سۈيدۈكتىكى كالتسىي

ئوزۇقلۇق ئېھتىياجدىن ئېشىپ كېتىشنىڭ بىر خىل ئىپادىسى، كۆپىنچە سۈيدۈك سۇيۇقلۇقى بەك يېپىشقاق، ئاق رەڭلىك چۆكمە ياكى سۇس سېرىق رەڭلىك بولىدۇ. 

يېمەكلىكىنىڭ يۇمشاقلىقى 

تۇيۇقسىز ئاشلىقنى ئالماشتۇرۇش، ھاۋانى تۆۋەنلىتىش، چۆچۈپ كىتىش، يېمەكلىكلىرى يۇمشاق، شۇنىڭ بىلەن ئوزۇقلۇق ئېھتىياجدىن ئېشىپ كېتىش كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن. تال لاكتازىن بىئوفېرمىن ياكى بىر پارچە سۈت كىسلاتا باكتېرىيىسى، ئاشقازان ئۈچەي خىزمىتىنى تەڭشەيدۇ. 

يۇڭى

قىيىن تۇغۇت ۋە بالا ھەمرىيىنىڭ چۈشمەسلىلىكى، قالدۇق قاننىڭ كېڭىيىشىدىن بىئارام بولۇش قاتارلىقلارغا شىپا قىلىدۇ. ئاياللار ئاق خۇننىڭ كۆپ كېلىشى، باش تېرىسى كۈل رەڭ، بويۇن لىمفا تۈگۈنى تۇبېركۇليوزى، ئاقما، سۈيدۈك راۋان كەلمەسلىك قاتارلىقلارنى داۋالايدۇ.

گۆشى 

تەمى چۈچۈك، زھەرسىز، تەبىئىتى سوغۇق، جىگەر، تال، چوڭ ئۈچەي قاتارلىقلارغا شىپا قىلىدۇ؛

قان 

پۇرىقى بولۇپ، تەبيىتى سوغاق، زھەرسىز. 

 ئاساسلىقى، قاننى سوۋۇتۇش، قاننى جانلاندۇرۇپ، ھامىلە ئىچىدىكى ئىسسىق زەھەرنى ھەيدەش. 

مېڭە 

ئاساسلىقى ئۈششۈك يارىسى مېيى، ھامىلە تۇرماسلىق قاتارلىقلارغا شىپا قىلىدۇ.

سۆڭەك 

ئاساسلىقى ئاشقازان - ئۈچەي ۋە دىئابىت كېسىلى قاتارلىقلارغا شىپا قىلىدۇ. 

باش سۆڭىكى 

 تەمى تاتلىق، كىسلاتالىق، تەبىئىتى مۆتىدىل بولۇپ، زھەرسىز.

باش قېيىش، ئاغرىش ۋە ئەقلىدىن ئاداشىش، تېرە كۆيۈش قاتارلىقلارغا شىپا قىلىدۇ.

^[0]