سىڭگىم يېزىسى

سىڭگىم يېزىسى تۇرپان شەھىرىنىڭ ئەڭ شەرقىي ئۇچىغا جايلاشقان، تۇرپان شەھىرىگە قاراشلىق يەتتە يېزا، ئىككى بازارنىڭ بىرى. سىڭگىم يېزىسى تىپىك ئاز سانلىق مىللەتلەر توپلىشىپ ئولتۇراقلاشقان رايون، يېزا بويىچە ئۇيغۇر، خۇيزۇ قاتارلىق مىللەتلەر توپلىشىپ ياشايدۇ، ئومۇمى نوپۇسى 25009 ئادەم.

سىڭگىم يېزىسى تۇرپان شەھىرىنىڭ ئەڭ شەرقىي ئۇچىغا جايلاشقان، شەرقتە پىچان ناھىيەسى لەمجىن بازىرى بىلەن قوشنا، جەنۇبتا پىچان ناھىيەسى تۇيۇق يېزىسى بىلەن قوشنا، غەربىي جەنۇبتا داڭلىق ئىدىقۇت تېغى ( يالقۇنتاغ ) بىلەن قوشنا، شىمالدا سانجى، گۇچۇڭ ناھىيەسى بىلەن تەڭرىتاغ تىزمىسى ئارقىلىق ئايرىلىپ تۇرىدۇ. تۇرپان شەھىرىدىن 40 كىلومېتىر كېلىدىغان جايدا، پۈتۈن يېزىنىڭ شەرقتىن غەربكىچە بولغان ئۇزۇنلۇقى تەخمىنەن 45 كىلومېتىر، جەنۇبتىن شىمالغا كەڭلىكى تەخمىنەن 25 كىلومېتىر، يېزىغا قاراشلىق توققۇز كەنت ئاھالىلەر كومىتېتى، 44 كەنت ئاھالە گۇرۇپپىسى بار.

سىڭگىم يېزىسى تىپىك ئاز سانلىق مىللەتلەر توپلىشىپ ئولتۇراقلاشقان رايون، يېزا بويىچە ئۇيغۇر، خۇيزۇ قاتارلىق مىللەتلەر  توپلىشىپ ياشايدۇ، نوپۇسى 25009 ئادەم، ئۇيغۇرلار 23819 ئادەم، ئومۇمىي نوپۇسىنىڭ % 95.2 ىنى ئىگەللىگەن، خۇيزۇلار 310 ئادەم، ئومۇمىي نوپۇسنىڭ %2.1 نى ئىگەللىگەن. سىڭگىم يېزىسىنىڭ كىلىماتى تىپىك ئىللىق مۆتىدىل بەلۋاغنىڭ قۇرغاق چۆل كىلىماتىغا كىرىدۇ. ئاساسلىق ئالاھىدىلىكى : كۈن نۇرىنىڭ چۈشۈش ۋاقتى ئۇزۇن، تېمپېراتۇرا يۇقىرى، ھۆل - يېغىن ئاز، شامال كۈچى كۈچلۈك. پۈتۈن يېزىدىكى تۇپراق سۈپىتى سېرىق سېغىز توپا ۋە يېنىك شورلاشقان سارغۇچ قوڭۇر سېغىز توپا، تۇپراق ئۈنۈمدارلىقى ئوتتۇراھال، تەركىبىدە كالىي مول، ئۈزۈم، ئاشلىق، پاختا قاتارلىق ھەر خىل ئۆسۈملۈكلەرنىڭ ئۆسۈشىگە مۇۋاپىق. يېزا بويىچە كۆكتات، باغۋەنچىلىك، چارۋىچىلىقنى نۇقتىلىق تەرەققىي قىلدۇرغان، پۈتۈن يېزا ھەر مىللەت خەلقنىڭ تىرىشچانلىقى نەتىجىسىدە، 2012-يىلى دېھقان-چارۋىچىلارنىڭ ئوتتۇرىچە ساپ كىرىمى 6382 يۈەنگە يەتكەن، كىشى بېشىغا توغرا كېلىدىغان ئوتتۇرىچە كىرىمى 632 مىليون يۈەن ئاشۇرۇلۇپ، %11 ئاشقان. 2-، 3-كەسىپ جەھەتتە سىڭگىم يېزىسىدا كارخانىدىن 5 ى بار، بىر پاختا زاۋۇتى، ئىككى تاش ماتېرىياللىرى زاۋۇتى، ئىككى خىش زاۋۇتى بار. يەككە سودا - سانائەتچىلەردىن 240 نەچچىگە يېقىن ئادەم بار.

قارىمىقىدا توققۇز كەنت ئاھالە كومىتېتى : پەيزىۋات كەنتى، سېغىزكۆل كەنتى، سىڭگىم كەنتى، ئاقتام كەنتى، مۇرتۇق كەنتى، قەستۇر كەنتى، جايغوجام كەنتى، ئەششا كەنتى، چالقان كەنتى قاتارلىقلار، 44 كەنت ئاھالە گۇرۇپپىسى بار.^[0]