باغئاۋات يېزىسى

باغئاۋات يېزىسى يەكەن ناھىيەسى ناھىيە بازىرىنىڭ شەرقىي شىمالغا 38 كىلومېتىر كېلدىغان جايغا جايلاشقان. كۆلىمى 189.3 كۋادرات كىلومېتىر، نوپۇسى 14923 ئادەم، بۇنىڭ ئىچىدە ئۇيغۇرلار 14917 ئادەم، باشقا مىللەتلەردىن 6 ئادەم.

باغئاۋات يېزىسى ئەسلىدە بەشئېرىق كەنت گۇڭشېسى تەۋەسىگە قاراشلىق بۇلۇپ، 1986-يىلى 5-ئايدا  ئايرىپ يېزا قۇرۇلغان. «باغئاۋات» ئۇيغۇر تىلىدا «گۈللەنگەن مېۋىلىك باغ» دېگەن مەنىدە، يېزا چېگرىسى ئىچىدە مېۋىلىك باغ گۈللەنگەن، شۇڭا ئۇنىڭ نامى بىلەن ئاتالغان. دېھقانچىلىق زىرائەتلىرىدىن بۇغداي، كېۋەز، قوناق قاتارلىقلار. كارخانىلىرىدىن يېزا ئىگىلىك قوشۇمچە مەھسۇلاتلىرىنى پىششىقلاپ ئىشلەش، دېھقانچىلىق سايمانلىرىنى رېمونت قىلىش ئورنى قاتارلىقلار بار.

باغئاۋات يېزىسى كىلىماتى تىپىك قۇرغاق قۇرۇقلۇق خاراكتېرىدىكى مۆتىدىل بەلباغ كىلىماتىغا تەۋە بولۇپ، تۆت پەسىلى ئېنىق، كۇن نۇرىنىڭ چۈشۈش ۋاقتى ئۇزۇن، يىللىق كۈن نۇرىنىڭ چۈشۈش ۋاقتى ئومۇمىي سائەت سانى 2965 سائەت، يىللىق ئوتتۇرىچە تېمپىراتۇرىسى ℃11-℃12، يىللىق قىروۋسىز مەزگىلى ئوتتۇرىچە 210-230 كۈن، ئىسسىقلىق بايلىقى مول، كېچە بىلەن كۈندۈزنىڭ تېمپېراتۇرا پەرقى چوڭ. يېزا ھاۋاسى قۇرغاق، يامغۇر ئاز ياغىدۇ. پارغا ئايلىنىش مىقدارى كۆپ، يىللىق ئوتتۇرىچە ھۆل-يېغىن مىقدارى 40 مىللىمېتىر، پارغا ئايلىنىش مىقدارى 2226 مىللىمېتىر. تۆت پەسىلنىڭ ھەممىسىدە ئەۋج ئالغان شىمال شامىلى، ئوتتۇرىچە شامال سۈرئىتى 1.9m/s؛ 6-دەرىجىسدىن يۇقىرى. بوران يىلىغا ئوتتۇرا ھېساب بىلەن 19.9 كۈن. بۇ يېزىغا قاراشلىق سۇغىرىش يېزا ئىگىلىكى %80 سۇ مەنبەسى تىزناپ دەرياسىنىڭ ئىچىدىكى ئېگىز تاغدىن كېلىدۇ. يېزىنىڭ يېزا ئىگىلىك ئىشلەپچىقىرىشنىڭ ئاساسلىق تەبىئىي ئاپەتلىرىنىڭ تەسىرى: قۇرۇق ئىسسىق شامال، قۇم-بوران ۋە ئۈششۈك قاتارلىقلار بار. 

باغئاۋات يېزىسى ئىقتىسادتا يېزا ئىگىلىكىنى ئاساس قىلىدۇ، يېزا ئىگىلىكى زىرائەتلىرىدىن كېۋەز، بۇغداي، كۆممىقوناقنى ئاساس قىلىدۇ. يېزىدىكى قۇملۇقنىڭ چېتىدىكى ساقلىنىپ قالغان پارچە-پۇرات يۇلغۇن ۋە چۈچۈكبۇيادىن باشقا، يېزا ئىگىلىك بوستانلىق ئورمان رايونىدا سۇۋادان تېرەك، ئاق قاڭالتىر شالغۇت تېرەك، جىگدە، سۆگەت، ئالما، نەشپۈت، ئامۇت، شاپتۇل، ئۆرۈك، ئۈجمە، چاتقال، سۆكسۆك، تۆگە نەشتەر، چۈچۈكبۇيا، جىغان قاتارلىقلار بەرپا قىلىنغان.^[0]