چىلان

چىلان  بولسا خوزور ئائىلىسىدىكى ياغاچ غوللۇق چاتقال ئۆسۈملۈك چىلان دەرەخنىڭ قۇرۇتۇلغان مېۋىسى بۇلۇپ،سوقىچاق ياكى يۇمىلاق شەكىلدە. سىرتى قارامتۇل قىزىل رەڭلىك، سەل پارقىراق بولىدۇ. تەرتىپسىز قورۇقلىرى بولىدۇ. مېۋىسىنىڭ سىرتقى پوستى نېپىز، مېۋە ئوتتۇرا پوستى قوڭۇر سېرىق ياكى سۇس قوڭۇر رەڭلىك بولىدۇ. يۇمشاق، گۆشلۈك، پۇرىقى سۇس كېلىدۇ.تەمى تاتلىق،9-،10-ئايلاردا بولۇپ مېۋىسى پىشقاندا يىغىۋىلىنىدۇ. شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونىدىن چىقىدۇ.

 غەيـرى تەبىئىـي سەپرا خىلىتنى سۈرۈش، قاننى سۇيۇلدۇرۇش، قاننى تازىلاش، ماددىلارنـى سۈرۈپ چىقـىـرىـش، بەدەنـنـى قۇۋۋەتلـەش، كۆكرەكنى تازىـلاش، قىزىتما قايتـۇرۇش، يۆتەل پەسەيتىش، بەـلغـەم بوشۇتۇش،قاننىڭ ئۆتكۈرلۈكىنى پەسەيتىش، قان بېسىمىنى تۆۋەنلىتىش، ماددىلارنى يۇمشۇتۇش قاتارلىق خۇسۇسىيىتى بار.

خاس تەسىرى

غەيرى تەبىئى سەپرا خىلىتىنى پىشۇرغۇچى دورا .

ئەكىس تەسىرى

ئاشقازانغا، باھقا زىيان قىلىدۇ.

ئۈنۈملۈك تەركىبى

كاربوھىتلار، ئاقسىل، ۋىتامىن C,B كاروتىن، دېۋىرقاي، ئالما كىسلاتاسى، كومارىن خىلىدىكى ماددىلار بار.

1. چىلان 10 گرام، تەمىرى ھىندى، خيارشەنبەر 15 گرامدىن ئېلىپ قائىدە بويىچە دەملەپ ئىچسە قان بېسىمىنى چۈشۈرىدۇ.

2. چىلان ئەفتىمۇن، كاسىنى ئورۇقى، ئۇستى قۇددۇس، چۆبىچىن قاتارلىقلاردىن10 گرامدىن ئېلىپ قاينىتىپ ئىچسە مېڭىنى تازىلايدۇ.

3. چىلان، گۈل بىنەپشە، گاۋزىبان، سەرىپستان، ئۈزۈم قاتارلىق دورىلاردىن10 گرامدىن ئېلىپ قاينىتىپ ئىچسە قىزىتما ۋە زۇكامغا مەنپەئەت قىلىدۇ.

4. چىلان، سەرىسبىل، چۆبىچىن، ھېلىلە كابىلى قاتارلىقلاردىن10 گرامدىن ئېلىپ قاينىتىپ ئىچسە ھەرخىل تېرە كېسەللىكلىرىگە مەنپەئەت قىلىدۇ.

5. چىلاننىڭ ئۆزىنى قاينىتىپ ئىچسە قاننى سۇيۇلدۇرىدۇ

دورىلىق ئورنى

قۇرۇتۇلغان مېۋە

مىقدارى

10-15 گرامغىچە.

ساقلاش

قۇرۇتۇپ، قۇرۇق ئورۇندا ساقلىندۇ

تۈزەتكۈچىسى

بەدىيان، ھەسەل، قىزىل گۈل ئۇرۇقى.

ئورۇنباسارى

سەرىپسىتان

 چـىـلان شەربىتـى، لـوئـوقـى سەرىپىستان، مەتبۇخ گونناپ.

نەزلـىـك زۇكـام، ئۆپـكـە يالـلۇغـى، كۆكرەك پەردە ياللۇغى، قىزىتما، ئۇيقۇسىزـلىـق ئاۋازنـىـڭ ئىسسىقتىـن پۈتۈپ قېلىشـى، ئۈچەي جاراھەتلىـرى، بەدەن ئاجـىـزلىـقـى، يۇقـىـرى قـان بېسىم، قىچىشقـاق، مـودورچاقلار، ئۇسسۇزلۇق قاتـارلىق كېسەللىكلەرگە ئىشلىتىلىدۇ.

كېلىش مەنبەسى(ئەسەر)

ئۇيغۇر تېبابىتى خام دورىلار ئىلمى بىرىنچى توم(سىناق نۇسخا) شىنجاڭ تېببىي ئۇنىۋېرسىتېتى.^[0]