كرىپتومېرىيە دەرىخى

كرىپتومېرىيە دەرىخىنىڭ ئىگىزلىكى 40 مېتىرغا يېتىدۇ، كۆكرەك ئېگىزلىكىدىكى غولىنىڭ دىئامېتىرى 2 مېتىرغا يېتىدۇ؛ دەرەخ قوۋزىقى قىزغۇچ قوڭۇر رەڭلىك، تالاسىمان، چوڭ شاخلىرى يېقىن نۆۋەتلىشىپ  تەكشى ياكى قىيپاش ئۆسىدۇ؛ كىچىك شاخلىرى ئىنچىكە، تۈۋەنگە ساڭگىلاپ تۇرىدۇ، يۇپۇرمىقى يېشىل، ئوتتۇرا شاخ يوپۇرمىقى بىر قەدەر ئۇزۇن، دائىم ئىككى ئۇچى تەدرىجىي قىسقىرايدۇ. 

يوپۇرمىقى كونۇسسىمان سەل ئىچىگە ئېگىلگەن، ئۇچىنىڭ تۆت تەرىپىدە ھاۋا تۆشۈكى سىزىقى بولۇپ، ئۇزۇنلۇقى 1 - 1.5 مېتىر چىقىدۇ، مېۋە شېخى يوپۇرمىقى ئادەتتە بىر قەدەر قىسقا، بەزىدە بىر سانتىمېتىرغىمۇ يەتمەيدۇ، ياش دەرەخ ۋە بىخ يوپۇرماقلىرى ئۇنىڭ سىرتىغا سوزۇلغان. ئاتىلىق شارچە گۈلى يوپۇرماق قولتۇقىدا يەككە ئۆسىدۇ، ئۇزۇنچاق ئېللىپسسىمان، ئۇزۇنلۇقى تەخمىنەن 7 مىللىمېتىر، كىچىك شاخلىرى قىسقا باشاقسىمان گۈل رېتىنى شەكىللەندۈرىدۇ؛ ئانىلىق شارسىمان گۈلى  چوققا بىخىدا. 

ئوتتۇرا ھال يورۇقلۇققا ئامراق. ئىللىق، نەم، بۇلۇتلۇق، ياز پەسلىدە سالقىن تاغلىق رايۇنىغا ماس كىلىدۇ. چوڭقۇر مۇستەھكەم مۇنبەت، قۇمساڭ ئەت تۇپراقتا ياخشى ئۆسىدۇ. دېڭىز يۈزىدىن ئېگىزلىكى 400-2500 مېتىر كېلىدىغان تاغ جىلغا بويىدا ئۆسىدۇ، جىلغا ئېرىق بويىدىكى نەم ئورمان، تاغ ئورمانلىقلىرىدا ئۆستۈرۈلىدۇ. كرىپتومېرىيە دەرىخى سايىگە چىداملىق، ئىللىق، نەم كىلىماتنى ۋە تۇپراقنىڭ كىسلاتالىق، قېلىن ھەم سۇ چىقىرىۋېتىش ياخشى بولغان تاغلىق رايونلاردا ئۆسىدۇ، ئۆسۈشى بىر قەدەر تېز؛ بىر قەدەر قۇرغاق، توپا قاتلىمى نېپىز، يەرلىك ئۆسۈشى ياخشى. تال يىلتىزى تېيىز، يان يىلتىزى تەرەققىي قىلغان بولۇپ، ئوق يىلتىزى روشەن ئەمەس، شامالغا قارشى تۇرۇش ئىقتىدارى ناچار. گۈڭگۈرت ( Ⅳ ) ئوكسىد خلور گازى، ھىدروگېن فتورىد قاتارلىقلارغا بىر قەدەر ياخشى بولغان قارشىلىق كۈچى بار. 

جۇڭگونىڭ ئالاھىدە دەرەخ تۈرى، چاڭجىياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ جەنۇبىدىن گۇاڭدۇڭ، گۇئاڭشى، يۈننەن، گۇيجۇ، سىچۇەن قاتارلىق جايلارغا تارقالغان. جياڭسۇ ئۆلكىسىنىڭ جەنۇبىي قىسمى، جېجىياڭ، ئەنخۇي ئۆلكىسىنىڭ جەنۇبىغا جايلاشقان، خېنەن، خۇبېي، خۇنەن،  سىچۇەن، گۇيجۇ، يۈننەن، گۇاڭشى ۋە گۇاڭدۇڭ قاتارلىق جايلاردا ئۆستۈرۈلىدۇ.

دورىلىق قىممىتى 

شىپالىق رولى : زەھەر قايتۇرۇش؛ ھاشارات ئۆلتۈرۈش؛ قىچىشىشنى توختىتىش.  

ئاساسلىقى : تەمرەتكە ھاراھەتلىرى؛ ئالىقان تەمرەتكىسى؛ كۆيۈك. 

باغ - ئورمان ئىشلىتىلىش ئورنى 

دەرەخ قىياپىتى گۈزەل، ئىنچىكە شاخلىق سەل سالپاڭ، دەرەخ شەكلى يۇمىلاق ئېگىز، دەرەخ قىياپىتى ھەيۋەتلىك، قۇرلاپ تىكىش ئەڭ مۇۋاپىق كېلىدۇ، مەنزىرە رايونى ئىچىدە كەڭ كۆلەمدە توپقا پەرۋىش قىلسا، بىر ياخشى بولغان كۆكەرتىش ۋە مۇھىت ئاسراش دەرەخ تۈرى ھېسابلىنىدۇ. تال شاخ ۋە يوپۇرماقلىرى زىچ، يەنە سايىگە چىداملىق، شۇنداقلا مۇۋاپىق كېلىدىغان ئېگىز چىتلاق ماتېرىيالى بولۇپ، يوشۇرۇن ۋە بوراندىن مۇداپىئەلىنىش ئۈچۈن ئىشلىتىلگەن. بۇنىڭدىن سىرت، جياڭنەن، كرىپتومېرىيە قەدىمدىن بۇيان دائىم ئىشلىتىلىدىغان قەبرە يولى دەرىخى. 

ئىقتىسادىي قىممىتى 

دەرەخ باراقسىنى ئېگىز، دەرەخ غولى تۈپتۈز. ياغاچ گۈل سىزىقچىلىرى تۈز، يېنىك، قۇرۇلمىسى قوپال، ئىمارەت، كۆۋرۈك، دورا، قەغەز، ئۆي جاھازلىرى، قاسقان ئەسۋابلىرى قاتارلىقلارنى ياساشتا ئىشلىتىلىدۇ، شۇنداقلا مۇھىم ياغاچ ماتېرىيال دەرىخى.

يوپۇرماق تەركىبىدە ئولىۋا قوش سېرىق كېتون، سېرىق شەمشاد قوش سېرىق كېتون، ھىنوكىفلاۋون، سىكاس دەرىخى قوش سېرىق كېتون، تال قوش سېرىق كېتون، ئۇچۇشچان ماي، ئاساسلىق تەركىبى تېرپىن تۈرىدىكى ئالكوگوللار ( ئىسپىرتلار )، كىسلاتا قاتارلىقلار بار. ^[0]