ھىندونېزىيە

ھىندونېزىيە

ھىندونېزىيە جۇمھۇرىيىتى (ھىندونېزىيە تىلى : Republik Indonesia، ئىنگلىزچە : The Republic of)، قىسقارتىلىپ ھىندونېزىيە دەپ ئاتىلىدۇ. شەرقىي جەنۇبىي ئاسىياغا جايلاشقان دۆلەت بولۇپ، پايتەختى جاكارتادا. ھىندىنوزىيە پاپۇئا، شەرقىي تېمور ۋە مالايسىيا قاتارلىق دۆلەتلەر بىلەن تۇتىشىدۇ . 

ئۇيغۇرچە نامى ھىندونېزىيە جۇمھۇرىيىتى
قىسقارتىلغان نامى ھىندونېزىيە 印度尼西亚
پايتەختى جاكارتا
نوپۇسى 234 مىليون 690 مىڭ
پۇلى ھىندونېزىيە رۇپىيەسى
خەنزۇچە نامى 印度尼西亚共和国
قىتئە تەۋەلىكى ئاسيا قىتئەسى
دۆلەت تىلى ھىندونېزىيە تىلى
يەر مەيدانى 1 مىليون 904 مىڭ 400 كۇۋادىرات كىلومېتىر

چوڭ ئىشلار

سۆرەت ۋە ۋىدىيولار

سۆرەتلەر

ۋىدىيولار

ھىندونېزىيەھىندونېزىيە جۇمھۇرىيىتى (ھىندونېزىيە تىلى : Republik Indonesia، ئىنگلىزچە : The Republic of)، قىسقارتىلىپ ھىندونېزىيە دەپ ئاتىلىدۇ. شەرقىي جەنۇبىي ئاسىياغا جايلاشقان دۆلەت بولۇپ، پايتەختى جاكارتادا. ھىندىنوزىيە پاپۇئا، شەرقىي تېمور ۋە مالايسىيا قاتارلىق دۆلەتلەر بىلەن تۇتىشىدۇ. تەخمىنەن 17508 ئارالدىن تەركىب تاپقان . مالاي تاقىم ئاراللىرىنىڭ بىر قىسمى، شۇنداقلا دۇنيا بويىچە ئەڭ چوڭ تاقىم ئاراللار دۆلىتى، زېمىنى ئاسىيا ۋە ئوكيانىيە توغرىسىغا كېسىپ ئۆتىدۇ، يەنە بىر ئاتىلىشى «مىڭلىغان ئاراللار دۆلىتى»، شۇنداقلا يانار تاغ كۆپ يەر تەۋرەش كۆپ دۆلەت. كۆلىمى چوڭراق ئاراللاردىن كالىمانتان ئارىلى، سۇماتېرا ئارىلى، ئىرىئان ئارىلى، سۇلاۋېسى ئارىلى بىلەن ياۋا ئارىلى قاتارلىقلار بار. 

ھىندونېزىيەنىڭ نوپۇسى جۇڭگو قالسىلا ئىككىنچى ئورۇندا تۇرىدۇ، ھىندىستان، ئامېرىكا، دۇنيادا 4 - ئورۇندا تۇرىدۇ . ھىندىنوزىيە شەرقىي جەنۇبىي ئاسىيا دۆلەتلىرى ئىتتىپاقى بەرپا قىلغان دۆلەتنىڭ بىرى، شۇنداقلا شەرقىي جەنۇبىي ئاسىيادىكى ئەڭ چوڭ ئىقتىسادىي گەۋدە ۋە 20 دۆلەت گۇرۇھىغا ئەزا دۆلەتلەر. يەرلىك ھۆكۈمرانلارنىڭ چەت ئەللەرنىڭ مەدەنىيەت ، دىنىي ۋە سىياسىي ھالىتى ، گۈللەنگەن بۇددا دىنى ۋە ھىندى دىنى پادىشاھلىقى بارلىققا كەلگەن . مۇسۇلمان سودىگەرلەر ئىسلام دىنى ئېلىپ ، ياۋروپا كۈچلىرى خرىستىئان دىنى ئېلىپ كەلگەن. 350 يىللىق گوللاندىيە مۇستەملىكىچى ھۆكۈمرانلىق قىلغان، ھىندونېزىيە 2-دۇنيا ئۇرۇشىدىن كېيىن مۇستەقىللىق جاكارلىغان . 

ھىندونېزىيەنىڭ تولۇق ئاتىلىشى ھىندونېزىيە جۇمھۇرىيىتى بولۇپ ،گىرېك تىلدا ‹‹ھىندونېزىيە تاقىم ئاراللىرى ››دېگەن مەنىدە .بۇنىڭدىن باشقا ‹‹ئاراللار دۆلىتى›› دەيدىغان گۈزەل نامىمۇ بار .

جۇغراپىيەلىك ئورنى 

ھىندونېزىيەھىندونېزىيە ئاسىيا قىتئەسىنىڭ شەرقىي جەنۇبىغا جايلاشقان، يېرى ئېكۋاتور سىزىقىغا ھەم پاپۇئا، شەرقىي تىمور، مالايسىيا بىلەن چېگرالىنىدۇ. تايلاند، سىنگاپور، فىلىپپىن، ئاۋسترالىيە قاتارلىق دۆلەتلەر بىلەن دېڭىز ئارقىلىق ئايرىلىپ تۇرىدۇ . 

ھىندونېزىيە يېرى ئېكۋاتور سىزىقىغا  S-7°N12° بولىدۇ، ئۇنىڭ % 70 تىن ئارتۇق زېمىنى جەنۇبىي يېرىم شارغا جايلاشقان، شۇڭا ئاسىيانىڭ جەنۇبىي يېرىم شاردىكى شەرقىي تېمور شۇنداقلا جەنۇبىي يېرىم شاردىكى ئەڭ چوڭ دۆلەت . ئۇزۇنلۇق ھالقىش°96_°E 14، جۇڭگودىن قالسىلا زېمىنى ئەڭ كەڭ ئاسىيا دۆلەتلىرى. 

كىلىماتى

تىروپىك بەلباغ يامغۇرلۇق ئورمان كىلىماتى بولۇپ ، يىللىق ئوتتۇرىچە تېمپېراتۇرىسى ℃52 −℃27 ، تۆت پەسىلنىڭ ئايرىمسى يوق. شىمالىي قىسمى شىمالىي يېرىم شار ئۇچرىغان مۇسسۇن شامىلى تەسىر كۆرسىتىدۇ ، 7-9 ئايلار ھۆل - يېغىن مىقدارى مول بولۇپ ، جەنۇبىي قىسم جەنۇبىي يېرىم شاردىكى مۇسسۇن شامىلىنىڭ تەسىرىگە ئۇچرايدۇ، 12،1،2 - ئايدا ھۆل - يېغىن مىقدارى مول بولۇپ ، يىللىق ھۆل - يېغىن مىقدارى 1600-2200 مىللىمېتىر. 

دۆلەت بايرىقى 

دۆلەت بايرىقىقىزىل ،ئاق رەڭلىك تىك تۆت بۇلۇك شەكىلدىن تۈزۈلگەن .قىزىل قىزىل رەك باتۇرلۇق ۋە ھەققانىيەتنىڭ سىمۋولى . ئاق رەڭ ئەركىنلىك ، ئادىللىق ، پاكلىقنىڭ سىمۋولى .

 دۆلەت گېربى 

دۆلەت گېربىشۇڭقارنىڭ قۇيرۇقى بىلەن قانىتىدىكى پەيلەرنىڭ سانى چەكسىز تال ۋە 17 تال قىلىپ ئايرىلغان بولۇپ ، 8-ئاينىڭ 17-كۈنىدىكى مۇستەقىللىق كۈنىگە قارىتىلغان . قالغان شەكلنىڭ يۈزىدىكى قارا سىزىق ئېكۋاتورنىڭ ھىندونېزىيە زېمىنىدىن كېسىپ ئۆتىدىغانلىقىنى بىلدۈرىدۇ . سۇ كالىسىنىڭ بېشى ئىگىلىك ھوقۇقۇنىڭ خەلققە مەنسۇپ ئىكەنلىكىنىڭ سىمۋولى . بەش بۈرجەكلىك يۇلتۇز - دۆلەت قۇرۇشنىڭ بەش پىرىنسىپىنى كۆرسىتىدۇ. شۇڭقارنىڭ ئىككى قولىدا تۇتۇپ تۇرغان لېنتىغا ھىندونېزىيە يېزىقىدا :‹‹يولى باشقا مەنزىلى بىر ››دېگەن خەتلەر بېزەلگەن . 

دۆلەت گېربى1968-يىلدىن بۇيان بولۇپمۇ 80-يىللاردا ئىقتىسادىي قۇرۇلمىسى ۋە مەھسۇلات قۇرۇلمىسىنى تەڭشەپ بولغاندىن كېيىن، ئىقتىسادىي تەرەققىيات مەلۇم نەتىجىلەرنى قولغا كەلتۈردى. بىرىنچى 25 يىل ئۇزاق مۇددەتلىك قۇرۇلۇش پىلانى ئىچىدە، مىللىي ئىشلەپچىقىرىشنىڭ ئومۇمىي قىممىتى يىلىغا ئوتتۇرا ھېساب بىلەن %6 ، پۇل پاخاللىقىنى كونترول قىلىش %10 ئەتراپىدا بولدى. ئىككىنچى 25 يىللىق ئۇزاق مۇددەتلىك قۇرۇلۇش پىلانى، يەنى ئىقتىسادىي يۈكسىلىش باسقۇچىدا. ھۆكۈمەتنىڭ يەنىمۇ كېڭەيتىپ مەبلەغ سېلىش چەكلىمىسى چەت ئەل مەبلىغىنى جەلپ قىلىپ، ھەمدە تەدبىر قوللىنىپ زور كۈچ بىلەن قوللاپ، ئوتتۇرا، كىچىك كارخانىلار، ساياھەتچىلىكنى راۋاجلاندۇرۇپ ئېكىسپورتنى ئاشۇردى. 1997 - يىلى شەرقىي جەنۇبىي ئاسىيا پۇل مۇئامىلە كىرىزىسىنىڭ ئېغىر تالاپەتكە ئۇچرىغان ئىقتىساد زور دەرىجىدە ئاجىزلاپ، پۇل پاخاللىقى كۆرەڭلەپ كېتىشىنىڭ ئىقىتسادىي قىيىنچلىقتىن قۇتۇلۇپ، ھۆكۈمەت مەجبۇر بولغان خەلقئارا پۇل فوندى تەشكىلاتى ( IMF ) نىڭ ياردەم سورىدىغان. 1999 - يىلى ئىقتىسادىي ئاستا ئەسلىگە كېلىشكە باشلىغان، لېكىن تۈزىتىش قارشىلىق كۈچى بىرقەدەر چوڭ، خۇسۇسىي كارخانا تاشقى قەرز، بانكىدا تۇرۇپ قالغان ھېساب قاتارلىق مەسىلىسىنى ھەل قىلىش تەس بولغان. 

ئاساسەن، ھىندونېزىيەنىڭ ئىچكى ئىستاتىستىكا سانلىق مەلۇماتىدا، ھىندونېزىيە 2011 - يىلى ئىچكى ئىشلەپچىقىرىش ئومۇمىي قىممىتى 8000 مىڭ قالقان ( تەخمىنەن 1 تىرىليون دوللار ) ئەتراپىدا بولغان. 

قېزىلما بايلىقى

ھىندونېزىيەھىندونېزىيەنىڭ نېفىت، تەبىئىي گاز ۋە قەلەيلىرنىڭ زاپىسى ئالدىنقى ئورۇندا تۇرىدۇ. ئېنېرگىيە بايلىق مەھسۇلات مىنىستىرلىكىنىڭ ئىستاتىستىكا ( 2013 - يىلى) قىلىشىچە، ھىندونېزىيە كۆمۈر بايلىقى زاپىسى تەخمىنەن 580 يۈز مىليون توننا، تەكشۈرۈپ ئېنىقلانغان زاپىسى 19 مىليارد 300 مىليون توننا، بۇنىڭ ئىچىدە سودا ئۈچۈن ئىشلىتىلدىغان زاپاس مىقدارى 5مىليارد 400 مىليون توننا، ئېچىشقا بولىدىغان تەكشۈرۈپ ئېنىقلانغان زاپىسى 90 مىليارد توننىدىن ئارتۇق كۆمۈر بايلىقى زاپاس مىقدارى بار. ھىندونېزىيە غايەت زور تەبىئىي گاز زاپىسى ئىگە بۇلۇپ، تەخمىنەن 123 مىڭ 589 تىرىليون 100 مىليارد كۇب مېتىر ( 206 مىليارد تۇڭ نېفىت ) بۇنىڭ ئىچىدە ئۆزى تەكشۈرۈپ ئېنىقلانغان 24 230 تىرىليون 100 مىليارد كۇب مېتىر، سۇماترا، ئاللېن ۋە شەرقىي كالىمانتان ئۆلكىسىگە بۆلۈندىغان بارداك قاتارلىق جايلارغا تارقالغان. نىكېل زاپاس مىقدارى تەخمىنەن 5 مىليون 600 مىڭ توننا بولۇپ، دۇنيا بويىچە ئالدىنقى قاتاردا تۇرىدۇ . ئالماس زاپىسى تەخمىنەن 1 مىليون 500 مىڭ كارات بولۇپ، ئاسىيا بويىچە ئالدىنقى قاتاردا تۇرىدۇ. بۇنىڭدىن سىرت، ئۇران، مىس، ئاليومىن قاتارلىقلارنىڭ زاپاس مىقدارىمۇ ناھايىتى مول. 

ئاسىيا رايونىدا ھىندۇنېزىيە كۆمۈر ئېكسپورت قىلىشدىكى ئاساسلىق ئورۇن ، ئومۇمىي مىقدارىنىڭ %70 تىن كۆپرەكىنى ئىگىلەيدۇ ، ئۇنىڭدىن قالسا ياۋرۇپا ۋە ئامېرىكا قىتئەسىگە تارقالغان. ئاسىيا رايونىدا ئاساسلىق ئېكسپورت ئوبيېكتى ھىندىستان، ياپۇنىيە، جۇڭگو قاتارلىقلار بار. ھىندونېزىيە كۆمۈر جۇڭگوغا ئېكسپورت 2010-يىلى 4290 مىڭ توننىغا يەتكەن، جۇڭگونىڭ جەنۇبىدىكى قىسمەن رايونلاردا ئاساسلىق كۆمۈر مەنبەسى.

ئۆسۈملۈك بايلىقى 

ھىندونېزىيەھىندونېزىيە دۇنيا بويىچە جانلىقلار بايلىقى ئەڭ مول دۆلەتلەرنىڭ بىرى. مەلۇماتقا قارىغاندا، ھىندونېزىيەدە تەخمىنەن 40 مىڭ خىلدىن ئارتۇق ئۆسۈملۈك بار ، بۇنىڭ ئىچىدە دورىلىق ئۆسۈملۈكلەر ئەڭ مول. ھىندونېزىيە مەملىكەتلىك ئورمان كۆلىمى 12000000 كۋادرات كىلومېتىر، بۇنىڭ ئىچىدە مەڭگۈلۈك ئورمان 11200000 كۋادرات كىلومېتىر، ئالماشتۇرۇشقا بولىدىغان ئورمان 810000 كۋادرات كىلومېتىر. ئورمان بىلەن قاپلىنىش نىسبىتى %67.8. ھەر خىل ئىسسىق بەلباغ قىممەتلىك دەرەخ تۈرلىرى كۆپ، مەسىلەن، ئاق سەندەل، قارا ئەبنۇس ياغىچى ۋە يەڭ دەرىخى قاتارلىقلار دۇنياغا داڭلىق. 

بېلىقچىلىق بايلىقى

ھىندونېزىيە دېڭىز تەۋەسى كەڭ، ئۇنىڭ ئۈستىگە ھەر خىل بېلىقلارنىڭ ئۆسۈپ يېتىلىشىگە ماس كېلىدىغان تىروپىك بەلۋاغ كىلىماتىغا ئىگە. ھىندونېزىيە بېلىقچىلىق بايلىقى ئىنتايىن مول، سۇماترا ئارىلى شەرقىي قىرغىقىدىكى پاگون غەربىي ئاسىيا بىيا بىلەن دۇنياغا مەشھۇر چوڭ بېلىقچىلىق مەيدانى. 

ھىندونېزىيەھىندونېزىيەنىڭ ئۇل ئەسلىھە قۇرۇلۇشى تەرەققىياتى نىسبەتەن ئارقىدا، ھىندونېزىيە ئىقتىسادنى ئاشۇرۇش ۋە مەبلەغ سېلىش مۇھىتىنى ياخشىلاش، چەكلەپ تۇرۇۋاتقان ئاساسلىق بىر بوغما ھالەت. شۇنداقلا ئۇل ئەسلىھە قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىش،  ئىقتىسادىنىڭ يىللىق ئوتتۇرىچە ئېشىشغا كاپالەتلىك قىلىش مۇھىم ئامىل . ھىندونېزىيە تاقىم ئاراللار دۆلىتى، قوشنا دۆلەتلەر بىلەن بىۋاسىتە چېگرىداشلىقى بىر قەدەر ئاز، ئاساسلىقى دېڭىز يولى،  ئاۋىئاتسىيە قاتارلىق ئۇسۇللار بىلەن سىرتىقى ئالاقىنى راۋانلاشتۇردۇ . [0]


ئىزدە قامۇسىنى قوللاپ قويۇڭ

asd

پايدىلانغان ماتېرىياللار:

0.

مەنىداش سۆزلۈك:

ئىزدە قامۇسىدىكى مەزمۇنلارنى ئەزالار يوللىغان، بېكەتتىكى مەزمۇنلار ئىزدە تورىنىڭ مەيدانىغا ۋەكىللىك قىلمايدۇ. تېببىي، ئىقتىسادىي، پۇل-مۇئامىلە قاتارلىق ساھالەردە كەسپ ئەھلىلىرىدىن مەسلىھەت سوراڭ.

0 نومۇر (0 كىشى باھالىدى)
  • 5 يۇلتۇز(نوپۇزلۇق):
    NAN%
  • 4 يۇلتۇز(كەسپىي):
    NAN%
  • 3 يۇلتۇز(ئىسىل):
    NAN%
  • 2 يۇلتۇز(ياخشى):
    NAN%
  • 1 يۇلتۇز(ئادەتتىكىچە):
    NAN%

يۇقارقى سۆزلۈك مەزمۇنىدا خاتا ئۇچۇرلارنى، ئىملا خاتالىقىنى بايقىغان ياكى تولۇقلاشقا تېگىشلىك دەپ قارىغان بولسىڭىز، ئىزدە قامۇسىغا ئەزا بولۇپ كىرىپ، تەھرىرلەپ قويسىڭىز بولىدۇ. ئىزدە قامۇسى ھەممە ئادەم يازالايدىغان، ھەممە ئادەم تەھرىرلىيەلەيدىغان ئۇچۇق ئىنىسكىلوپېدىيە.

تەھرىرلەشكە قاتناشقانلار:

چىكىنىش

#title

#video#