لوپنۇر بازىرى

لوپنۇر بازىرى لوپنۇر ناھىيەسى گە قاراشلىق مەمۇرىي بازار بۇلۇپ، ناھىيە بازىرىنىڭ مەركىزىگە جايلاشقان. شەرق، غەرب، شىمالىي ئۈچ تەرىپى شىڭپىڭ يېزىسى بىلەن تۇتىشىدۇ، جەنۇب تەرىپى كۆنچى دەرياسى ۋە ئىتتىپاق يېزىسى بىلەن چېگرىداش، ناھىيەنىڭ سىياسىي، ئىقتىساد، مەدەنىيەت مەركىزى. ئىگىلىگەن يەر كۆلىمى 10.9 كىلومېتىر كېلىدۇ، بازارغا قاراشلىق ئۈچ كەنت، توققۇز مەھەللە. بازار بويىچە نوپۇس 11060 ئائىلە، 33185 ئادەم، بۇنىڭ ئىچىدە خەنزۇ مىللىتى 7018 ئائىلە، 21434 ئادەم، %64.6 ىنى ئىگىلەيدۇ؛ ئۇيغۇر مىللىتى 3987 ئائىلە، 11548 ئادەم بولۇپ، %34.8 نى ئىگىلىگەن؛ باشقا مىللىي نوپۇسلار 55 ئائىلە، 203 ئادەم، %0.6 تەشكىل قىلىدۇ. ئاساسىي دېھقانلار ئائىلىسى 434، 1775 ئادەم، تېرىلغۇ يەر ئومۇمىي كۆلىمى 2485.2 مو، 2006-يىلى پۈتۈن بازار يېزا كوللېكتىپ ئىقتىسادىي كىرىمى 126 مىڭ يۈەن، يېزا ئاھالىلىرىنىڭ ئوتتۇرىچە ساپ كىرىمى 4587.9 يۈەن، 2005-يىلدىكىدىن مىليون 45 مىليون 879 مىڭ يۈەن. 144 نەپەر پارتىيە ئەزاسى بار، خىزمەتتىكى كادىرلاردىن 71 نەپەر.

لوپنۇر، يەنە بىر ئىسمى «罗布淖尔»، مەنبەسى « لوپنۇر كۆلى» بۇلۇپ، قەدىمكى غەربىي يۇرتتىكى 36 دۆلەتنىڭ بىرى لوپنۇر دۆلىتىنىڭ ئورنى. شىنجاڭ ئوتتۇرا قىسمى، بايىنغولىن موڭغۇل ئاپتونوم ئوبلاستى ئىچكى، مەركىزىي ئوتتۇرا رايونى. تەكلىماكان قۇملۇقىنىڭ شىمالىي چېتىگە جايلاشقان بولۇپ، ئومۇمىي كۆلەم. ناھىيە قاراشلىق يەتتە يېزا، ئىككى بازار، ئىككى دۆلەت ئىگىلىكىدىكى دېھقانچىلىق چارۋىچىلىق مەيدانى، 46 مەمۇرىي كەنت، ئايرىم ئىشلەپچىقىرىش-قۇرۇلۇش بىڭتۈەنى يېزا ئىگىلىك 2-شىسىنىڭ ناھىيەدە تۇرۇشلۇق تۇەن-مەيدانلىرى ۋە ئوبلاستقا بىۋاستە قاراشلىق ناھىيەدە تۇرۇشلۇق ئورۇنلىرى يەتتە. ناھىيەنىڭ ئومۇمىي نوپۇسى 109 مىليون 400 مىڭ ئادەم، بۇنىڭ ئىچىدە يەرلىك ئاھالىسى 61 مىڭ 100 ئادەم. 2003-يىلى ناھىيە بويىچە مىللىي ئىشلەپچىقىرىش ئومۇمىي قىممىتى 109 مىليارد 100 مىليون يۈەن (تولۇق ساھە بويىچە)، مالىيە كىرىمى 45 مىليون 280 مىڭ يۈەن، جەمئىيەت بويىچە تۇراقلىق مۈلۈككە سېلىنغان مەبلەغ 126 مىليون يۈەن، دېھقان-چارۋىچىلارنىڭ كىشى بېشى ساپ كىرىمى 3832 يۈەن، ئالدىنقى يىلدىكىدىن 782 يۈەن ئاشقان. 

لوپنۇر بازىرى ناھىيە بازىرىنىڭ مەركىزىگە جايلاشقان، بېرىش-كېلىش كۆچمە ئاھالە مىقدارى چوڭ، تۈزۈلىشى مۇرەككەپ، كۆچمە ئاھالىگە چېتىلىدىغان جىنايى ئىشلار، ئامانلىق دېلولىرى كۆپ يۈز بېرىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئۈچۈن، تەۋەلىكىدىكى كۆچمە ئاھالىنىڭ ئىجارە ئۆيلىرىنى ۋاقتىدا توغرا ئىگىلەپ، كۆچمە نوپۇس مۇلازىمىتى باشقۇرۇش، ئالدىنى ئېلىش ۋە جىنايەتكە زەربە بېرىش، لوپنۇر بازىرى بۇ بىرلەشمە مۇداپىئە ئەترىتىنىڭ ئەزالىرى ھالدا بىرقانچە گورۇپپىلارغا بۆلۈنۈپ، مەھەللە ساقچى ئىشلىرى ئىشخانىسى خەلق ساقچىسى ئۇچۇر يىغىش كىرگۈزۈش خىزمىتىنى قانات يايدۇرۇپ تەكشۈرۈش.

لوپنۇر بازىرىجۇغراپىيەلىك كوئوردىناتى شەرقىي ′′50′02°84 - ′′50′58°89، شىمالىي كەڭلىكى′′17′39°41 - ′′33′10°40، شەرق، غەرب ئۇزۇنلۇقى 502.8 كىلومېتىر، جەنۇبتىن شىمالغا ئەڭ كەڭ يېرى 165 كىلومېتىر، ئومۇمىي كۆلىمى 59760 كىلومېتىر. لوپنۇر ناھىيەسى بولسا دېھقانچىلىقنى ئاساس قىلىپ، دېھقانچىلىق بىلەن چارۋىچىلىقنى بىرلەشتۈرۈش يېرىم دېھقانچىلىق، يېرىم چارۋىچىلىق ناھىيە بازىرى. دېڭىز يۈزىدىن ئوتتۇرىچە ئېگىزلىكى 2000 مېتىر؛ ئوتتۇرا قىسىمى تارىم دەرياسى، كۆنچى دەرياسى تىنما تۈزلەڭلىكى؛ جەنۇبىدىكى مەشھۇر تارىم ئويمانلىقى. ناھىيە تەۋەسىدە ئۇيغۇر، خەنزۇ، خۇيزۇ قاتارلىق ئاز سانلىق مىللەت نوپۇسى 109 مىڭ 400 ئادەم،  تەخمىنەن %56 نى ئىگىلەيدۇ. پۈتۈن ساھە بويىچە 2003-يىلى مىللىي ئىشلەپچىقىرىشنىڭ ئومۇمىي قىممىتى 10.91 مىليارد يۈەن، بۇنىڭ ئىچىدە 1-كەسىپنىڭ 6.274 مىليارد يۈەن، 2003-يىلى چارۋىچىلىق مەھسۇلات قىممىتى 61 مىليون 876 مىڭ 300 يۈەن، يىل ئاخىرىدا قولدا قالغان چارۋا تۇياق سانى 332 مىڭ 700 تۇياق.

لوپنۇر ئەنئەنىۋى چارۋىچىلىقنى ئاساس قىلىدۇ، يېزا ئىگىلىك، خەلق ئىگىلىكى يېتەكچى ئورۇندا تۇرىدۇ، پاختىنى باشلامچى قىلىشتا چىڭ تۇرۇپ، چارۋىچىلىق، ئورمان باغۋەنچىلىك ئىككى مۇھىم نۇقتىنى گەۋدىلەندۈرۈپ (سانائەتلىشىش، شەھەر-بازارلاشتۇرۇش)، ئىككى چوڭ ئاساسى پۇختىلاش (يېزا ئىگىلىك كەسىپ قۇرۇلمىسىنى تەڭشەش، ئۇل مۇئەسسەسە قۇرۇلۇشىنىڭمۇ شۇنىڭ ئىچىدە) ياخشى ئىشلەپ (چارۋىچىلارنىڭ كىرىمىنى ئاشۇرۇش، ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى ياخشىلاپ)  تەرەققىيات پىكىر يولىنى ئۈزلۈكسىز زورايتىپ، ئىقتىسادىي قۇرۇلمىنى تەڭشەپ ۋە سەرخىللاشتۇرۇپ، دەرىجىسىنى ئۆستۈرۈش سالمىقىنى ئاشۇرۇپ، تەرەققىيات يوشۇرۇن كۈچىنى قېزىش، زورايتىپ، بىر تۈركۈم تۈۋرۈك كەسپىگە ئايلاندۇرۇش، كەسىپلەر بىر تۈركۈم ئۆزگىچە كەسىپ بەرپا قىلىپ بىر تۈركۈم باشلامچى كارخانىلار، بىر تۈركۈم ئۇل ئەسلىھەلەرنى پۇختىلانغان پاختا بازىسى ئاساسىي جەھەتتىن شەكىللەنگەن. چارۋا ۋە قۇشلار، چۈچۈكبۇيا، لوپنۇر كەندىرى قاتارلىقلار 4 تۈركۈم يۇقىرى ئۈنۈملۈك يېزا ئىگىلىك كەسىپ زەنجىرى ۋە زۈلۈك تاش قاتارلىق كان مەھسۇلاتلىرى كەسىپ زەنجىرىنى شەكىللەندۈرگەن. 2001-يىلى مىللىي ئىشلەپچىقىرىش ئومۇمىي قىممىتى 716 مىليون يۈەن، ئېشىش سۈرئىتى %11.1 بولۇپ، دېھقان-چارۋىچىلارنىڭ ئوتتۇرىچە ساپ كىرىمى 2831 يۈەن؛ 2002-يىلى مىللىي ئىشلەپچىقىرىشنىڭ ئومۇمىي قىممىتى 8.32 مىلياردقا يېتىپ، ئېشىش سۈرئىتى يىلىدىكىدىن %14.08، دېھقان-چارۋىچىلارنىڭ ئوتتۇرىچە ساپ كىرىمى 3050 يۈەنلىك، 2003-يىلى ئەمەلگە ئاشۇرۇش مىللىي ئىشلەپچىقىرىش ئومۇمىي قىممىتى 10.91 مىليارد يۈەن، ئېشىش سۈرئىتى %11.2، دېھقان-چارۋىچىلارنىڭ كىشى بېشى ساپ كىرىمى 3832 يۈەن. 1-، 2-، 3-كەسىپنىڭ قۇرۇلما نىسبىتى 67.8:10:22.2. 2004-يىلى ناھىيە بويىچە ئىشلەپچىقىرىش قىممىتى 12.73 مىليارد يۈەن بولۇپ، بۇلتۇرقى ئوخشاش مەزگىلدىكىدىن %12.3 ئاشقان.

لوپنۇر بازىرىلوپنۇر بازىرىنىڭ تۇپراق، يورۇقلۇق، ئىسسىقلىق، ھايۋانات ۋە ئۆسۈملۈك قاتارلىق يەر ئۈستى بايلىقى مول. ساھە ئىچىدە دېھقانچىلىققا ئۆزلەشتۈرۈشكە بولىدىغان يەر 3 مىليون 520 مىڭ مو، ئورمان 2 مىليون 550 مىڭ مو، ئوتلاق 15 مىليون 560 مىڭ مو، بۇنىڭ ئىچىدە سۈپەتلىك بوز يەر 600 مىڭ مو، دۆلەتنىڭ ئەڭ چوڭ ئىپتىدائىي توغراقلىق مۇھاپىزەت رايونىنى بىر مىليون مو، پايدىلىنىشقا بولىدىغان ئوتلاق كۆلىمى 6 مىليون 280 مىڭ مو، ياۋا چۈچۈكبۇيا كۆلىمى 3 مىليون مو، ياۋا لوپنۇر كەندىرى كۆلىمى 1 مىليون 300 مىڭ مو. لوپنۇر قوي گۆشى، لوپنۇر پۈتۈن قوي كاۋىپى بىلەن ئاپتونوم رايونىمىز ئىچى-سىرتىدا داڭلىق؛ زۈلۈك تاش، نېفىت، تانتال (Ta)، نىئوبىي قاتارلىق يەر ئاستى قېزىلما بايلىقى زاپىسى مول. بۇنىڭ ئىچىدە ۋېرمىكۇلىت زاپىسى 28 مىليون 800 مىڭ توننا بولۇپ، پۈتۈن مەملىكەت ئومۇمىي زاپاس مىقدارى %93، جەنۇبىي ئافرىقىدىن كېيىن قالسىلا دۇنيا بويىچە ئىككىنچى.

لوپنۇر بازىرىلوپنۇرلۇقلار كەنتى لوپنۇر ناھىيەسى ناھىيە شەھىرى غەربىي جەنۇبىدىن 35 كىلومېتىر كېلىدىغان جايدا، كورلا شەھىرى جەنۇبقا 85 كىلومېتىر كېلىدىغان جايغا جايلاشقان. كەنت دائىرىسى 72 كۋادرات كىلومېتىر بولۇپ، جۇڭگونىڭ غەربىي قىسمىدىكى رايون كۆلىمى ئەڭ چوڭ بولغان كەنتنىڭ بىرى. ئىپتىدائىي توغراق ئېكولوگىيە باغچىسى: لوپنۇر ناھىيەسى ئىپتىدائىي توغراق ئېكولوگىيە باغچىسى ناھىيە بازىرىنىڭ غەرب تەرىپىگە جايلاشقان، ناھىيە بازىرى بىلەن بولغان ئارىلىقى 3.8 كىلومېتىر، ئومۇمىي كۆلىمى تەخمىنەن 15 مىڭ مو، كۆنچى دەرياسى يولى، ھىلال ئايسىمان كىچىك كۆل، توغراقلىق، قۇم بارخانلىرى، قاقاس ساي، ئېتىز-ئېرىق ۋە كىچىك مېۋىلىك باغ قاتارلىقلار بار.

2009-يىلى لوپنۇر ناھىيەسى پىلانلىق كېۋەز تېرىش 580 مىڭ 800 مو، كۆممىقوناق 20 مىڭ مو، يۇقىرى ئۆلچەملىك سۇ تېجەپ تېمىتىپ سۇغىرىش ئومۇملاشتۇرۇلغان پاختا 150 مىڭ مو، دېھقان-چارۋىچىلارنىڭ ئوتتۇرىچە كىرىمى 6500 يۈەن، ئالدىنقى يىلدىكىدىن 600 مىليون يۈەن كۆپەيگەن. ھازىرغا قەدەر ناھىيە بويىچە زاپاس مىقدارىنى 4800 توننا سۈپەتلىك كېۋەز ئۇرۇقى، كۆممىقوناق ئۇرۇقى 80 توننا؛ زاپاس سۇلياۋ يوپۇق 1800 توننا؛ زاپاس ساقلانغان خىمىيىۋى ئوغۇت 43 مىڭ توننا. 2009-يىلى پىلانلىق تارقىتىلغان يېزا ئىگىلىك قەرز پۇلى سوممىسى 450 مىليون يۈەن، ئاللىقاچان تارقىتىلغان يېزا ئىگىلىك قەرز پۇلى 239 مىليون يۈەن بولۇپ، ئومۇمىي پىلانى تاماملانغىنى %53.1 نى ئىگىلىگەن؛ بۇلار ئىچىدە يېزا ئىگىلىك بانكىسى پىلانلىق 250 مىليون يۈەن قەرز پۇلىدىن، 140 مىليون يۈەن تارقىتىپ، پىلاننىڭ %56 كە يەتكەن؛ يېزا ئامانەت-قەرز كوپىراتىپىنىڭ پىلانى 2 مىليارد يۈەن قەرز پۇلىدىن 0.99 مىليارد يۈەن تارقىتىلىپ، پىلان ئومۇمىي يەر كۆلىمىنىڭ %49.5 نى ئىگىلىگەن.

لوپنۇر بازىرى، ئۇنىڭغا ئۈچ كەنت، ئۈچ ئاھالىلەر كومىتېتى، نوپۇس 11625 ئادەم، بۇنىڭ ئىچىدە ئۇيغۇرلار 4834 ئادەم. 21-ئەسىرنىڭ دەسلىپىگىچە ، لوپنۇر بازىرى ھۆكۈمەت دېھقانلارنىڭ ئىگىلىكنى جانلاندۇرۇشنى  پائال يېتەكلەش «پەن-مائارىپ ئارقىلىق گۈللەندۈرۈشنى يولغا قويۇش، بازار پەن-مائارىپ ئارقىلىق گۈللەندۈرۈش» ئىستراتېگىيەسىگە ئىلھام بېرىپ، دېھقانلارنىڭ كۆپ ئىقتىسادىي زىرائەتلارنى تېرىش ئومۇملاشتۇرۇش يېزا ئىگىلىكى، ھەمدە يېڭى بىر ھويلا-ئارام ئىگىلىكى ئۈلگە كۆرسىتىش كەنتى بەرپا قىلىش، كەڭ كۆلەمدە كېڭەيتىش، چوڭ لاپاستا كۆكتات قۇرۇلۇشى يەنە قۇرۇلۇش ئالدىدا. بازارلىق پارتكوم پارتىيەنىڭ ئاساسىي لۇشيەنىنى يېتەكچى قىلىپ، قەتئىي ئېغىشماي ئىدىيىدە ئازاد بولۇش، ھەقىقەتنى ئەمەلىيەتتىن ئىزدەش، مۇقىملىقنى ئالدىنقى شەرت، ئىسلاھات ھەرىكەتلەندۈرگۈچ كۈچ قىلىپ تەرەققىيات مەقسىتىنى بازار ئارقىلىق يېتەكلەشتە پائال ئىزدىنىپ ۋە كەسىپ قۇرۇلمىسىنى تەڭشەش، رايون ئەۋزەللىكىنى جارى قىلدۇرۇپ ئېغىر يېزا ئىگىلىكىنى گۈللەندۈرۈش، چارۋىچىلىق، ساياھەتچىلىكنى پائال راۋاجلاندۇرۇش. 1999-يىلى لوپنۇر بازىرى ئىقتىسادىي تېز تەرەققىي قىلغان، بازار بويىچە تېرىلغۇ يەر كۆلىمى 2485 مو، بۇنىڭ ئىچىدە پاختا 1200 مو، ئاشلىق 500 موغا يەتكەن؛ 1693 تۇياق چارۋا. يېزا ئىگىلىك ئومۇمىي مەھسۇلات قىممىتى 3 مىليون 422 مىڭ يۈەن، كىشى بېشىغا توغرا كېلىدىغان ئوتتۇرىچە ساپ كىرىمى 1521 يۈەن ئاشقان.^[0]