توغاچ شاپتۇل

يۇپۇرمىقى 

توغاچ شاپتۇلتوغاچ شاپتۇل يوپۇرمىقى تار ئېللىپس شەكىللىك دۇگلەكتىن تىمىنسىمان شەكىلگىچە بۇلىدۇ ، ئۇزۇنلۇقى 15 سانتىمېتىر ئەتراپىدا كېلىدۇ ، كەڭلىكى 4 سانتىمېتىر ، ئالدى ئۇچى ئۆسۈپ يېتىلىشى ھەم ئىنچىكە ئۇچى ، گىرۋەكلىرىدە چىشسىمان قارامتۇل يېشىل پارقىراق؛ 

چېچىكى 

دەرەخ قوۋزىقى قېنىق كۈلرەڭ. گۈلى يەككە ھالەتتە ئۆسىدۇ. ھال رەڭ تارتىپ سۇس رەڭدىن قېنىڭ ياكى قىزىل ، بەزىدە ئاق رەڭلىك بولۇپ ، قىسقا سېپى بار ، دىئامېتىرى 4 سانتىمېتىر ، باش باھاردا چېچەكلەيدۇ ؛ 

مېۋە شەكلى 

مېۋە شەكلى يۇمىلاق، يەككە مېۋە ئېغىرلىقى 32 گرام، رەڭگى سۇس سېرىق، سىلىق، تۈكچىلىرى يوق، يارما سىزىقچىسى تېيىز، مېۋە تۇمشۇقى يۇمىلاق، مېۋە ئىتى گۆشلۈك بولىدۇ ، رەڭگىمۇ قىزغۇچ سېرىق ۋە قىزىل رەڭلىك ، دىئامېتىرى 7.5 سانتىمىتىر ،  ئىچىدە ئاق رەڭلىك ئۇرۇقلىرى بولىدۇ .  مېۋە ساپىقى قىسقا، ساپاق تەرەپ ئويمىنى تېيىز، كەڭرەك، ئېتى چۈرۈك، ئاق سېرىق، يۇمشاق، شىرنىسى كۆپ، تەمى تاتلىق، سۈپىتى ئوتتۇرا ھال، ئېتى ئۈچكىسىدىن ئايرىلىپ تۇرىدۇ.

توغاچ شاپتۇل بولسا ئادەتتىكى شاپتۇل قاتارلىق تۈرلىرى بۇلۇپ، ئاساسلىق بېيجىڭ، شەندۇڭ ، خېبېي، خۇبېي قاتارلىق شىمالدىكى رايونلارنى ھەم شىنجاڭنىڭ ئىلى ، قەشقەر ، خوتەن ، ئاقسۇ  رايۇنلىرنى ئاساس قىلغان. شۇ جايدىكىلەر «توغاچ» دەپ ئاتىلىدۇ ، ئۇنىڭ ئۆسۈش تۇپرىقى، كېلىماتىغا ماسلىشىشچانلىقى ۋە ئۆستۈرۈش تېخنىكىسى ئادەتتىكى شاپتۇل بىلەن ئاساسەن ئوخشاش بولىدۇ .  دەرەخنىڭ شاخلىنىشى كۈچلۈك . ئىلى رايۇنىدا 7 - ئاينىڭ ئاخىرلىرى پىشىدۇ .

ئېلىمىزنىڭ بېيجىڭ، شەندۇڭ، خېبېي، خۇبېي ۋە شىنجاڭنىڭ ئىلى ، قەشقەر ، خوتەن ، ئاقسۇ رايۇنلىرىغا كۆپىرەك تارقالغان.^[0]