سۇڭپىياز

سۇڭپىياز قاسراقسىمان غولى يەككە، سېلىندىرسىمان ئۆسىدۇ، ئاز ساندىكىلىرى تۈۋى چوڭايغان تۇخۇمسىمان سېلىندىر شەكىللىك، يىرىك ئايلانمىسىدىن 1-2 سانتىمېتىر، بەزىدە 4.5 سانتىمېتى ؛ تاشقى پوستى ئاق رەڭلىك تەڭگىسىمان غوللۇق، شالاڭ سۇس قىزىل قوڭۇر رەڭلىك، پەردىسىمان، ھەتتا نېپىز پوستىلاق ماددىسى بار، بۇزۇلۇپ كەتمەيدۇ.

يوپۇرماق يۇمىلاق شەكلىدە، ئوتتۇرىسى قۇرۇق، ئۇچىغا تار، گۈل شېخى ئۇزۇن، 0.5 سانتىمېتىردىن يۇقىرى.

گۈل شېخى سىلىندىر شەكلىدە بولۇپ، ئوتتۇرىسى قۇرۇق، ئېگىزلىكى 30-50 سانتىمېتىر (-100)، ئوتتۇر بۆلىكىنىڭ ئاستى قىسمى كۆپۈپ تۇرىدۇ، ئۇچىغا تار، تەخمىنەن ئۈچتىن بىرىنى تۆۋەن تەرىپىدىن قۇرۇغان يوپۇرماق غىلىپى بار؛ ئومۇمىي ئورىغۇچى پەردە بولىدۇ، ئىككى پارچىغا يېرىلغان؛ كۈنلۈكسىمان گۈل رېتى شارسىمان گۈلى كۆپ، بىر قەدەر تارقاق؛ كىچىك ئىنچىكە گۈل ساپىقى، گۈل يېپىنچا ياپراقچىسى بىلەن ئوخشاش ئۇزۇنلۇقتا بولىدۇ، ياكى ئۇنىڭدىن 2 - 3 ھەسسە ئۇزۇن، تۈۋى كىچىك ئورىغۇچى ياپرىقى يوق؛ گۈلى ئاق رەڭلىك؛ گۈل يېپىنچا ياپراقچىسى ئۇزۇنلىقى 6-8.5 مىللىمېتىر، تۇخۇمسىمان كېلىدۇ، ئالدى تەرىپى تەدىرىجى تارىيىدۇ، قاتلاقلىق ئۇچلۇق، تىلسىمان گۈللەر ئاز قىسقا بولىدۇ. گۈل يىپى گۈل يېپىنچا ياپراقچىسى ئۇزۇنلۇقى 1.5-2 ھەسسە، كونۇسسىمان، تۈۋى قىسمى بىرلىشىپ ئۆسىدۇ ھەمدە گۈل يېپىنچە ياپراقچىلىرى بىلەن چاپلاش ئۆسىدۇ؛ ئۇرۇقدان تەتۈر تۇخۇمسىمان، قورساق يېرىق تۈۋى ئۇنداق ئېنىق كۆرۈنمەيدۇ؛ ئانىلىق بوينى ئىنچىكە ئۇزۇن.

چېچەكلەپ مېۋىلەش مەزگىلى 4-ئايدىن 7-ئايغىچە.

سۇڭپىيازنىڭ ماسلىشىشچانلىقى كۈچلۈك، ئاساسلىقى ھارارەت، ئىسسىقلىق، نەمخۇش، نۇر چۈشۈشى، كىلماتى، تۇپراق، ئوغۇت قاتارلىق تەرەپلەر تەسىر كۆرسىتىدۇ.

تېمپىراتۇرىسى 

سۇڭپىيازسۇڭپىياز يېرىم سوغۇق بەلباغ رايونلىرىدا بارلىققا كەلگەن بۇلۇپ، تېمپېراتۇرىغا ماسلىشىش دائىرىسى بىر قەدەر كەڭ، سالقىن ئىسسىققا چىدىمايدۇ، ئىللىق شارائىت ئاستىدا، مەھسۇلات مىقدارى ۋە سۈپىتىنى بىر قەدەر ياخشى بولىدۇ. سۇڭپىياز ℃13-25 ئۆسۈشتىكى تېمپېراتۇرا دائىرىسى ئەڭ مۇۋاپىق، ئەڭ يۇقىرى تېمپېراتۇرىلىق ئىقتىدار ℃45 تىن يۇقىرى، سۇڭپىياز سوغۇققا بەرداشلىق بېرىش ئىقتىدارى بىر قەدەر كۈچلۈك، ئەڭ تۆۋەن ℃20 بەرداشلىق بېرەلەيدۇ. ياروۋىزاتسىيە تېمپېراتۇرىسى ℃7، ئادەتتە بولغاندا ياروۋىزاتسىيىلىنىش ۋاقتى 7 كۈن. 5℃ تېمپېراتۇرىدا ئۇرۇق ئاندىن بىخلىنىدۇ، ئۇرۇقنىڭ بىخلىنىشى ئەڭ مۇۋاپىق كېلىدىغان تېمپېراتۇرا ℃15 ~ 20، مۇشۇ دائىرىدە تېمپېراتۇرا قانچە يۇقىرى بولسا بىخلىنىشى شۇنچە تېز بولىدۇ. تېمپېراتۇرا ℃20 تىن ئېشىپ كەتسە بىخ تەسىر كۆرسىتىدۇ. تېمپېراتۇرا ℃15-25 سۇڭپىياز يوپۇرمىقى ئۆسەلەيدۇ، يوپۇرماقلىرى بولۇپ ئۆسكەندە ئەڭ مۇۋاپىق تېمپېراتۇرا ℃10، بۇ تېمپېراتۇرا دائىرىسى سۇڭپىياز بېشى تېز ئۆسىدۇ، ئۆسۈشى باراقسان، يوپۇرماق غىلىپى ۋە پايدىلىق ئوزۇقلۇق توپلاپ سۇڭپىياز بېشى، غولى، يوپۇرمىقىنىڭ سۈپىتى ياخشى بولىدۇ. تېمپېراتۇرىسى ℃25، سۇڭپىياز ئۆسۈشى ئاستا ھەمدە سۇڭپىياز بېشى ۋە يوپۇرماق سۈپىتى، مەھسۇلات مىقدارى ۋە پايدىسىشا تەسىر كۆرسىتىدۇ.

سۇ

سۇڭپىياز قۇرغاقچىلىققا چىداملىق، ھۆلچىلىككە چىدامسىز ئۆسۈش ئالاھىدىلىكىگە ئىگە. سۇڭپىياز يوپۇرمىقى نەيچىسىمان، يوپۇرماق يۈزىدە موم ماددىسى كۈچكە ئىگە بولىدۇ؛ گەۋدىسىدىكى سۇنىڭ پارا ئايلىنىشنى ئازايتىش، سۇنى ساقلاش قۇرغاقچىلىققا قارشى تۇرۇش رولى بار. سۇڭپىياز گەرچە قۇرغاقچىلىققا چىداملىق ھۆلچىلىككە چىدامسىز بولسىمۇ، لېكىن ئۇنىڭ يىلتىز سىستېمىسى بىر قەدەر قىسقا، سۇ سۈمۈرۈش ئىقتىدارى بىر قەدەر ناچار، شۇڭا ھەرقايسى ئۆسۈش مەزگىلىدە ۋاقتىدا سۇغىرىش لازىم، توختام سۇلارنى چىقىرىۋىتىش، بولۇپمۇ ھۆل-يېغىن كۆپ بولغاندا ئېتىزدا يىغىلىپ قالغان سۇلارنى ۋاقتىدا چىقىرىۋېتىش كېرەك؛ ئېتىزدا سۇ يىغىلىپ قېلىپ بەك ئۇزۇن تۇرۇپ كەتسە، يىلتىزىنىڭ سېسىپ كىتىشى ۋە يىلتىزنىڭ چىرىش ئەھۋالىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ. شۇنىڭ ئۈچۈن، مۇھىت مۇۋاپىق نەملىك ۋە نەملىكنى ساقلاشقا دىققەت قىلىش كېرەك، ئۆسۈملۈك تۈپىنىڭ ئۆسۈش ئېھتىياجىنى قاندۇرۇش، سۇ كەمچىل ياكى سۇ ياخشى ئۆسۈشىگە زور تەسىر ساقلىنىش، شۇ ئارقىلىق دېھقانلارغا زىيان بۇلۇشنىڭ ئالدىنى ئېلىش كېرەك.

نۇر چۈشۈشى

سۇڭپىياز سايىغا چىدامسىز، كۈچلۈك نۇرنى ياقتۇرىدىغان زىرائەت ئەمەس، يورۇتۇش كۈچىگە بولغان تەلىپى ئوتتۇراھال دەرىجىدە؛ نورمال ياروۋىزاتسىيە كېيىن يورۇتۇش دەرىجىسى، كۈن نۇرى چۈشۈش ۋاقتى ئۇزۇن-قىسقا بولۇشىدىن قەتئىينەزەر ھەممىسى نورمال ئۆسۈپ گۈل ئېچىلىدۇ. بۇ سۇڭپىيازنىڭ ھەرقايسى ئۆسۈش مەزگىلىدە، كۈچلۈك تۈپىنىڭ ئۆسۈشى مۇۋاپىق كۈن نۇرىنىڭ يورۇتۇش شارائىتى ئىلگىرى سۈرگىلى بولىدۇ، بۇنىڭ بىلەن سۇڭپىياز بېشى يوغان، مەھسۇلاتنى ئۆستۈرۈشى ياخشى بولىدۇ.

تۇپراق

سۇڭپىيازسۇڭپىياز تۇپراققا ماسلىشىشچانلىقى ياخشى بولۇپ، pH قىممىتى بۇ 6.9-7.6 تۇپراقنى تاللاپ تېرىش كېرەك، لېكىن ئۇنىڭ يىلتىز سىستېمىسى بىر قەدەر قىسقا، تۇپراق قاتلىمى قېلىن، يورۇقلۇق مۇۋاپىق بولسا، سۇغىرىش شارائىتى ياخشى بولغان بولۇشى لازىم. تۇپراقنىڭ PH قىممىتى بەك يۇقىرى ئۇرۇقنىڭ بىخلىنىشى ھەممىسى توسقۇنلۇق قىلىپ، سۇڭپىياز نورمال ئۆسۈشىگە تەسىر كۆرسىتىدۇ.

ئوغۇت

سۇڭپىياز ئوغۇتنى ياخشى كۆرىدۇ، بولۇپمۇ ئازوت ئېلېمېنتىغف بولغان ئېھتىياج بىر قەدەر زور، يېتەرلىك ئازوتلۇق ئوغۇت سۇڭپىياز مەھسۇلات مىقدارى ۋە سۈپىتىنى ئۈنۈملۈك يۇقىرى كۆتۈرگىلى بولىدۇ. ئۇنىڭدىن قالسا يەنە كالىي، ئۇششاق تاش، كالتىسى، ماگنىي، بور، مانگان قاتارلىق ئوزۇقلۇق ئېلېمېنتى. ئۆسۈش مەزگىلىدە قوبۇل قىلغان ئازوت، كالىي مىقدارى تەخمىنەن 1:09؛ يوپۇرماق غىلىپى مەزگىلىدە ئازوت، كالىي قوبۇل قىلىش مىقدارى تەخمىنەن 1:1.2؛ مايسا مەزگىلىدە فوسفور مىقدارى ئەڭ كۆپ، بۇ باسقۇچ فوسفورلۇق ئوغۇت بىلەن تەمىنلەش، سۇڭپىياز مايسىسىغا كاپالەتلىك قىلسا باراقسان بۇلۇپ، كىرىمىنى ئاشۇرۇش ئەمەلگە ئاشىدۇ. ئەكسىچە سۇڭپىياز مەھسۇلات مىقدارىغا بىۋاسىتە تەسىر يەتكۈزىدۇ.

سۇڭپىياز ئەسلىي ئىشلەپچىقىردىغان ماكانى جۇڭگو، تارقىلىشى بىر قەدەر چوڭ بولۇپ، جۇڭگونىڭ جەنۇب ۋە شىمالىدىكى ھەرقايسى جايلاردا تېرىپ ئۆستۈرۈلىدۇ؛ چەتئەللەردە ئۆستۈرۈلۈشكە باشلىغان.^[0]