مۇشكاۋا

مۇشكاۋا كاللەك يىلتىزلىق كۆپ يىللىق سامان غوللۇق، پېلەكلىك ئۆسۈملۈك بولۇپ، غولى ياماشقۇچى ياكى سۈنئىي جازا تۇرغۇزۇلغان، قىرلىق ئېرىقچىسى بار. يوپۇرماق ساپىقى ئىنچىكە، تۈكسىز، تاقىر، ئۇزۇنلىقى 5-15 سانتىمېتىر؛ يوپۇرمىقى نېپىز ئۆسىدۇ، سەل يۇملاقراق، ئوتتۇرىدىكى يېرىقچە بىر قەدەر چوڭ، يان تەرىپىدىكى كىچىكرەك، ئالدى تەرىپى تەدرىجى تارىيىدۇ، گىرۋەكلىك، كىچىك يۈرەكسىمان، تۈۋى يۈرەك شەكلىدە، سەل يۇملاقراق، چوڭقۇرلىقى 1-3 سانتىمېتىر، كەڭلىكى باش ئايلانمىسىدىن بىر؛ ئۈستۈنكى يۈزى قېنىق يېشىل رەڭدە، سەل يىرىك، ئارقا يۈزى سۇس يېشىل، قىسقا يۇمشاق تۈكچىلەر بار، تومۇرلىرى بىر قەدەر قويۇق. بۇرۇتى توم، قىرلىق ئېرىقچىسى بار، تۈكسىز، تاقىر. 

يىلتىزى : مۇشكاۋا ئەڭ دەسلەپتە تارلىق شەكىللىك چاچما يىلتىزى چىقىدۇ، تۈپنىڭ ئۆسۈشى بىلەن بىللە، چاچما يىلتىز تەدرىجىي يوغىناپ ئۇزىراپ، يان يىلتىزى يېرىم ياغاچلاشقان، ئۈستىدە تەرتىپسىز يان يىلتىزى بار.

غولى : پېلەك تارتىپ ، ياماشقۇچى خاراكتېرلىكى كۈچلۈك. ئاساسىي پېلەكنىڭ ئۇزۇنلۇقى 10 مېتىردىن يۇقىرى بولىدۇ. شاخلىنىش ئىقتىدارى كۈچلۈك، كۆپ شاخلىق، شاخلىرى يەنە ئىككى، ئۈچ قېتىم شاخلانغان. بوغۇم ئۈستىدە ئۆسىدۇ، يوپۇرماق ۋە پېلەك بۇرۇتى چىقىرىدۇ. 

يوپۇرمىقى : يوپۇرماقلىرى نۆۋەتلىشىپ ئۆسىدۇ، يوپۇرماق بۇرۇتى بىلەن قارىمۇ - قارشى ئۆسىدۇ. يوپۇرمىقى بەش قىرلىق شەكلىدە بولۇپ، ئالىقانسىمان، مەركەز بىر ئالاھىدە ئۇزۇن. يېشىل رەڭدىن قېنىق يېشىل، تولۇق گىرۋەكلىك، پۈتۈن گىرۋەكلىك. يوپۇرماق يۈزىدە يىرىك تىۋىتلىق دۈمبە يوپۇرماق تومۇرلىرى بار.

گۈلى، مېۋىسى، ئۇرۇقى : مۇشكاۋا بىلەن ئانىلىقى ئوخشاش تۈپتە بولغان، ئاتىلىق چېچىكى كۆپ تۇغۇلغان بالا پېلەك چېچەكلەيدۇ، ئانىلىق گۈلى كۆپ تۇغۇلغان، پېلەك ئۈستىدە، ئاتىلىق گۈل چېچەكلەيدۇ. 

ئىستىمال قىممىتى 

ھەقىقىي مېۋىسى، يۇمران غولى، يوپۇرمىقى، يەر ئاستى تۈگۈنەك يىلتىزىنى قورۇما چۆپى قىلىشقا بولىدۇ، ئىسمى جىسمىغا لايىق سەيلەرنى قىلغىلى بولىدۇ. چوڭ پېلەكلىرىنى يەم - خەشەك قىلىشقا بولىدۇ. پېلەك تالاسى مەنبەسى بولۇش سۈپىتى بىلەن يۇقىرى بولىدۇ، پىششىقلاپ ئىشلەش ئۈچۈن ئىشلىتىلىدۇ. 

مۇشكاۋىنىڭ ئىستېمال ئۇسۇلى ناھايىتى كۆپ، ھۆل قۇغۇندەك يالپاقلاش، دورىلارنى قەلەمچە قىلىپ كېسىپ، گۆشلۈك قورۇپ، گۆشسىز قورۇپ، سوغۇق سەي ياسىلىدۇ، شورپا، ساماۋار شورپىسى، ئەلا سۈپەتلىك جۇۋاۋا قىيمىسى قاتارلىقلارنى قىلىشقا بولىدۇ. يەنە تۇزلانغان مەھسۇلاتلار ياكى پىششىقلانغان كونسېرۋا ياساشقىمۇ بولىدۇ. تەركىبىدە ۋىتامىن A, C بىر قەدەر كۆپ. يۇمران يوپۇرمىقى ۋە يېڭى شاخلىرىنى كۆكتات ئورنىدا ئىستېمال قىلىشقا بولىدۇ. 

ئوزۇقلۇق قىممىتى 

مۇشكاۋىنىڭ گۆشى يۇمشاق، ھەر 100 گرام مۇشكاۋا مېۋىسى تەركىبىدە سۇ مىقدارى 90-92 گىرامغىچە، 0.9-1.2 گىرام ئاقسىل، 2.6-7.7 گرام كاربون - سۇ بىرىكمىلىرى، ۋىتامىن مىللىگرام كاروتىن 20-22 مىكرو گىرام. كالىي مىقدارى بىرقەدەر يۇقىرى، 190 مىللىگىرام يېتىدۇ، رىبوفلاۋىن 0.1 مىللىگرام، كالتسىي 500 مىللىگرام، فوسفور 320 مىللىگىرام، تۆمۈر 40 مىللىگرام، ناترىي 10 مىللىگىرام، مىس 0.03 مىللىگرام، ماگنىي 7 مىللىگىرام، سىنىك 8.35 مىكروگرام، سېلېن 2.3 مىكرو گىرام. بۇنىڭدىن سىرت يەنە تەركىبىدە يوپۇرماق كىسلاتاسى، پانتوتېنىك كىسلاتا، نىكوتىن كىسلاتاسى قاتارلىقلار بار. 

دورىلىق قىممىتى

1. مۇشكاۋا قوغۇن - تاۋۇز، كۆكتاتلارغا ئوخشاش، تەركىبىدە ئوزۇقلۇقى مول، دائىم ئادەم بەدىنىنىڭ كېسەلگە قارشى تۇرۇش ئىقتىدارىنى ئاشۇرۇشقا پايدىلىق.

2. مۇشكاۋا ئاقسىل ۋە كالتسىي مىقدارىنى ئۆلچەشتە تەرخەمەكنىڭ 2 - 3 ھەسسە، ۋىتامىن ۋە مىنېرال ماددا تەركىبى كۆرۈنەرلىك يۇقىرى، باشقا قوغۇن - تاۋۇز، ئىسسىقلىق مىقدارى ناھايىتى تۆۋەن، يەنە تۆۋەن ناترىيلىق يېمەكلىكلەر، يۇرەك كىسىلى، يۇقىرى قان بېسىمى كېسىلى بىمارلىرىغا بولغان كۆكتات ھېسابلىنىدۇ. دائىم سۈيدۈك ھەيدەپ ناترىينى چىقىرىپ تاشلىغۇچى بولىدۇ، قان تومۇرلارنى كېڭەيتىش، قان بېسىمىنى تۆۋەنلىتىش رولى بار.

3. سىنىك بالىلارنىڭ ئەقلىي قابىلىيىتىنىڭ يېتىلىشىگە بولغان تەسىرى بىر قەدەر چوڭ بولۇپ، مۇشكاۋا تەركىبىدە سىنىك كۆپ بولۇپ، ئەقلىي ئىقتىدارىنى يۇقىرى كۆتۈرۈشكە پايدىسى بار.

4. جۇڭگو تېبابىتىدە ئۇ يەلنى تەرتىپلەپ مەيدىنى ماسلاشتۇرۇشقا ئىگە، جىگەرنى تازىلاپ يۆتەلنى توختىتىش رولى، ھەزىم قىلىش ياخشى بولماسلىققا مۇۋاپىق كېلىدۇ، كۆكرەك چىڭقىلىش، قورساق كۆپۈش، قۇسۇش، خاپىغاندىن بولىدىغان ئاشقازان ئاغرىش ۋە كاناي ياللۇغى، يۆتىلىش بەلغەم قاتارلىقلارغا كۆپ ئىستېمال قىلىشقا بولىدۇ. ^[0]