تاشقى پېرېۋوت سودىسى

1. نەق تاشقى پېرېۋوت سودىسى : نەق پېرېۋوت سودىسى دەپمۇ ئاتىلىدۇ، سودا كېلىشىمگە ئىككى تەرەپ سودىدا پۈتۈشكەندىن كېيىنكى ئىككى تىجارەت كۈنى ئىچىدە ھېسابنى ئۈزۈش رەسمىيىتىنى بېجىرىدىغان، تاشقى پېرىۋوت سودا شەكلىنى كۆرسىتىدۇ. 

2. ئۇزاق مەزگىللىك سودا : قەرەللىك پېرېۋوت سودىسى دەپمۇ ئاتىلىدۇ، ھېساب ئۈزۈش تاشقى پېرېۋوت سودىسىدا پۈتۈشكەندىن كېيىن ئەمەس، توختامدىكى بەلگىلىمىگە ئاساسەن، پۈتۈشكەن ۋاقىت ھېسابنى ئۈزۈش رەسمىيىتىنى بېجىرىدىغان، تاشقى پېرىۋوت سودا شەكلىنى كۆرسىتىدۇ. 

3. تاشقى پېرېۋوت ھايانكەشلىكى : تاشقى پېرېۋوت ھايانكەشلىكى ئوخشاش بولمىغان تاشقى پېرېۋوت بازىرىنى كۆرسىتىدۇ، ئوخشاش بولمىغان پۇل تۈرى، ئوخشاش بولمىغان ھېسابنى ئۈزۈش ۋاقتى، شۇنىڭدەك بىر قىسىم پۇل پېرېۋوت نىسبىتى بىلەن ئۆسۈم نىسبىتى جەھەتتىكى پەرق، تۆۋەن باھادا بىر تەرەپ قىلىپ سېتىۋالغان تەرەپتىن ئېلىپ بېرىش، يۇقىرى باھادا بىر تەرەپنىڭ سېتىپ ئۇنىڭدىن پايدا ئالىدىغان، تاشقى پېرىۋوت سودا شەكلىنى كۆرسىتىدۇ . 

4. تاشقى پېرېۋوت ھايەنكەشلىكى : ئىككى دۆلەتنىڭ پۇل بازىرىدا ئۆسۈم نىسبىتى پەرقىدىن پايدىلىنىپ، مەبلەغنى بىر بازار يۆتكەپ، يەنە بىر بازاردا پايدا ئالىدىغان سودا ئۇسۇلىنى كۆرسىتىدۇ. 

5. قەرەل يەڭگۈشلەش سودىسى : — پۇل تۈرى بىلەن ئوخشاش، لېكىن سودىلىشىش يۆنىلىشى ئەكىسچە بولۇپ، ھېساب ئۈزۈش كۈنى ئوخشاش بولمىغان ئىككى قېتىملىق ياكى ئارتۇق تاشقى پېرېۋوت سودىسى بىلەن بىرلەشتۈرۈپ ئېلىپ بېرىلىدىغان سودا. 

6. تاشقى پېرېۋوت زاكاز مېلى : ئاتالمىش تاشقى پېرېۋوت، زاكاز مال، پېرېۋوت نىسبىتى نىشان نەرسىنى زاكاز مال توختامىنى كۆرسىتىدۇ، پېرېۋوت نىسبىتى خەتىرىدىن ساقلىنىش ئۈچۈن ئىشلىتىلىدۇ. ئۇ پۇل مۇئامىلە زاكاز مېلى ئىچىدە ئەڭ بۇرۇن پەيدا بولغان. 

7. تاشقى پېرېۋوت قەرەل ھوقۇقى سودىسى : تاشقى پېرېۋوت قەرەللىك ھوقۇقى سودىسى قىلىدىغان تاشقى پېرېۋوت يەنى قەرەللىك ھوقۇقنى سېتىۋالغۇچى قەرەل ھوقۇقىنى ساتقۇچى تەرەپكە چىقىم مۇناسىپ قەرەللىك ھوقۇق ھەققى تاپشۇرغاندىن كېيىن ئېرىشكەن بىر تۈرلۈك ھوقۇقى، يەنى قەرەللىك ھوقۇقنى سېتىۋالغۇچى تەرەپ مەلۇم مىقداردا قەرەللىك ھوقۇق خىراجىتى كېيىن، ھوقۇقلۇق پۈتۈشكەن قەرەلى توشقان كۈنى ئىككى تەرەپ ئىشتىن بۇرۇن پۈتۈشكەن كېلىشىم بويىچە، پېرېۋوت نىسبىتى ۋە سوممىسى ئوخشاش مەزگىلدىكى ھوقۇقىنى ساتقۇچى ئېلىم-سېتىم پۈتۈشكەن پۇل، شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا ھوقۇقىنى سېتىۋالغۇچى يۇقىرىدا بايان قىلىنغان سودا توختىمىنى ئىجرا قىلماسلىققا ھوقۇقلۇق. 

1. خېرىدارلارنىڭ ھەقىقىي ئېھتىياجىنى قاندۇرۇش ئۈچۈن، سودىدا كاپىتال سودىسى ئېھتىياجى تاشقى پېرېۋوت سودىسى ئېلىپ بېرىشنىڭ ئاساسى؛ 

2. ئۇل تاشقى پېرېۋوت سودىسى ئۈستىدە، پېرېۋوت نىسبىتى خەۋپ- خەتىرىدىن ئۆزىنى قاچۇرۇش ۋە ئالدىنى ئېلىش ياكى تاشقى پېرېۋوتقا مەبلەغ سېلىش، ھايانكەشلىك ئېھتىياجى ھاسىلىي قورالىدىكى تاشقى پېرېۋوت سودىسى. 

بىرىنچى تۈرگە مەنسۇپ ئاساسىدا تاشقى پېرېۋوت سودىسى ئاساسلىقى نەق تاشقى پېرېۋوت سودىسى، بەلكى تاشقى پېرېۋوت نېسى تاشقى پېرېۋوت سودىسى تۇغۇندى سودىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ ھەمدە تاشقى پېرېۋوتتىن باشقا قەرەل يەڭگۈشلەش سودىسى، ئۆزئارا ئالماشتۇرۇش سودىسى قاتارلىقلار بار. 

تاشقى پېرېۋوت بازىرى، بۇ تاشقى پېرېۋوت ئېلىپ-سېتىش سودىسى، باشقىچە قىلىپ ئېيتقاندا، ئۇ ھەر خىل ئوخشاش بولمىغان پۇل ئوتتۇرىسىدا ئالماشتۇرۇش ئېلىپ بارىدىغان سورۇن. 

1. سودا ۋە مەبلەغ سېلىش : تاۋار ئىمپورت-ئېكسپورتچىلار ئىمپورت قىلغاندا بىر خىل پۇل، تاۋار ئېكسپورت قىلغاندا يەنە بىر خىل پۇل ئېلىنىدۇ. بۇ ئۇلار ھېسابنى ئېنىق ئۈزۈش ۋاقتىدا، ئوخشاش بولمىغان پۇل كىرىم-چىقىم قىلىش. شۇنىڭ ئۈچۈن، ئۇلار ئۆزى قوبۇل قىلغان بىر قىسىم پۇل تېگىشىپ تاۋار سېتىۋالغان پۇل ئۈچۈن ئىشلىتىشكە بولىدۇ. بۇنىڭ بىلەن ئوخشىشىپ كېتىدۇ، بىر سېتىۋېلىش چەت ئەل مۈلۈك شىركىتى بىلەن ئالاقىدار بولغان پۇل چىقىم قىلىش كېرەك، شۇنىڭ ئۈچۈن، ئۇ دەۋالاشقۇچى دۆلەت ئۆز دۆلىتىنىڭ پۇلىغا ئالماشتۇرماقچى بولغان پۇل.

2. ھايانكەشلىك قىلماق : ئىككى خىل پۇل ئارىسىدىكى پېرېۋوت نىسبىتىگە ئەگىشىپ، بۇ ئىككى خىل پۇل ئوتتۇرىسى جەھەتتىكى تەمىنلەش بىلەن تەلەپنىڭ ئۆزگىرىشىگە ئەگىشىپ ئۆزگىرىدۇ. 

تاشقى پېرېۋوت قەرەللىك ھوقۇق سودىسى دېگىنىمىز، سودىلاشقۇچى ئىككى تەرەپ بەلگىلەنگەن سۈرۈك بويىچە كېڭىشىپ بېكىتكەن شارائىت ۋە بەلگىلىك پېرېۋوت نىسبىتى، پەقەت كەلگۈسىدە مەلۇم بىر خىل تاشقى پېرېۋوتنى سېتىۋېلىش ياكى سېتىش ھوقۇقىدىكى سودا. تاشقى پېرېۋوت قەرەللىك ھوقۇق سودىسى يىللارنىڭ بېشىدا، ئوتتۇرا مەزگىللىك بىر خىل پۇل مۇئامىلىدە يېڭىلىق يارىتىش بولۇپ، تاشقى پېرېۋوت خەۋپ–خەتەر باشقۇرۇشتىكى بىر خىل يېڭى ئۇسۇلى. ^[0]

^[2]