جويۇز

جويۇز بولسا جويۇز ئائىلىسىدىكى ھەمىشە كۆكىرىپ تۇرىدىغان ئىگىزلىكى20 مـېتىـرغا يېتىـدىـغـان دەرەخ جـۇيۇزنـىڭ ئۇرۇقىـدىن ئىـبارەت. خەلق ئارىسىدا جويۇزبوۋۋا ، جويۇز نامىدا دورىغا ئىشلىتىلىدۇ.ئۇرۇقى تۇخۇمدەك يۇمىلاق ياكى ئېلىپىىس شەكىللىك بولۇپ، سىرتقى يۈزى كۈلرەڭگە مايىل. خورما رەڭلىك ياكى كۈلرەڭ سېرىق رەڭلىك، قاتتىق بولۇپ، ئاسان ئېزىلمەيدۇ.تەمى قېرىق، پۇرىقى سۇس بولىدۇ. 10- ئايدىن كېيىن مېۋىسى پىشقاندا پوستىنى ئاجىرتىۋېتىپ، ئۇرۇقىنى يىغىۋېلىندۇ،ئىسىق بەلباغ رايونلىرىدا ئۆستۈرىلىدۇ. ھىندىنوزىيىنىڭ مالاككا ئارىلى، مالايسىيا، ھىندىستان. سىرلانكا، غەربى ھىندىستان تاقىم ئاراللىرى قاتارلىق جايلاردىن چىقىدۇ .  

پەي مۇسكۇللارنى چىڭىتىش، بۆرەك، ئاشقازان،جىگەر، باھنى قۇۋۋەتلەش، تەبىئىي ھارارەتنى ساقلاش، ھۆللۈكنى قۇرۇتۇش، سوغۇقتىن بولغان ئىششىقنى تارقىتىش، ئىچى سۈرۈشنى توختۇتۇش،تاماق سىڭدۈرۈش خۇسۇسىيىتىگە ئىگە.

خاس تەسىرى

پەي،مۇسكۇل ۋە نېرۋىلارنى قۇۋۋەتلەش، ئۇلاردىكى ماددا ئالمىشىشنى ياخشىلاش.

ئەكىس تەسىرى

قۇرۇق ئىسسىق مىزاجدىكىلەرگە زىيانلىق.

ئۈنۈملۈك تەركىبى

تەركىبىدە %25~%46 گىچە ياغ ، %8~%15 كىچە ئۇچۇچان ماي ،  %4 مىرسىتىسىن ( myristicin) ئىگىلەيدۇ

1.ئاشـقازان، ئۈچەيـنـى جانـلانـدۇرۇش؛ 2. تېنىچلاندۇرۇش؛ 3. راكقا قارشى تۇرۇش، ياللۇغ قايتۇرۇش تەسىرى بار.

1.جۇيۇزنىڭ ئۆزىنى شۈمۈرۈپ بەرسە تىل ئېغىرلىق، پالەچ، لەقۋا قاتارلىق كېسەللەرگە شىپا بولىدۇ .

2.جۇيۇزدىن 5 گرام ئېلىپ ئېزىپ تالقان قىلىپ، تۇخۇم سېرىقى بىلەن قوشۇپ ئىچىپ بەرسە جىنسىي ئاجىزلىققا شىپا بولىدۇ .

3.جۇيۇز، ئىگىرنى مۇئاپىق مىقتاردا ئېلىپ  سىركىدە سۈرۈپ، بوغۇملارغا چاپسا، سەۋدا ۋە بەلغەم خىلىتىدىن بولغان بوغۇم ئاغرىقىغا شىپا بولىدۇ .

4.جۇيۇزنى مۇئاپىق مىقتاردا ئېلىپ ئېزىپ شېكەر بىلەن ئىچىپ بەرسە ئىچى سۈرۈشكە شىپا بولىدۇ.

5. جويۇز، رىگىمايى، ئاقىر قارھا، ئەنجۈر قېقى، كۇنجۇت، تۇدەرى قاتارلىق دورىلاردىن ھەر بىرىدىن 10 گرامدىن ئېلىپ 3 گرام پېنىرمايە ۋە ئۈچ دانە تۇخۇم سېرىقى بىلەن قوشۇپ تالقان قىلىپ يىسە باھ ۋە بۆرەك ئاجىزلىقىغا مەنپەت قىلىدۇ

دورىلىق ئورنى

جـۇيۇزنـىڭ ئۇرۇقى

مىقدارى

3~10 گرامغىچە

ساقلاش

سالقىن ، قۇرغاق جايدا ساقلىنىدۇ

تۈزەتكۈچىسى

سەمەغى ئەرەبى، بىنەفشە ، يۇمغاقسۇت

ئورۇنباسارى

بەسباسە ،سۇمبۇل تىپ

ۋەكىل خاراكتېرلىك پىششىق دورا ياسالمىسى

ماددەتۇل ھايات، ئامىلە نۇشدارى.

بۆرەك ئاجىزلىق، جىنسىي ئاجىزلىق، مەنىي تېز يۈرۈپ كېتىش، ئاشقازان ئاجىزلىق، قۇرساق ئېسىلىش، باش ئاغرىش. رىماتىزىم، بوغۇم ئاغرىقى، پالەچ، تىل ئېغىرلىق، جىگەر، تال قېتىۋېلىش كېسەللىرىگە ئىشلىتىلىدۇ.

كېلىش مەنبەسى(ئەسەر)

ئۇيغۇر تېباىتى خام دورىلار ئىلمى1 (شىنجاڭ تېببي ئۇنۋېرسېتىتى تولۇق كۇرۇس نۇسخسى).^[0]