ئەرمۇدۇن

ئەرمۇدۇن دەرىخى تەڭرىتاغ باغلىرىدا ، ئىلى تاغلىرىدا تەبىئىي ئۆسىدۇ ، ياغاچ غوللۇق ئۆسۈملۈك ، يۇپۇرمىقى شاپتۇل يۇپۇرمىقىغا ئوخشايدۇ. مېۋىسى يۇمىلاق ، كەچ كۈزگە يىقىن ئوبدان پىشىدۇ . ئۇرۇقنىڭ  شەكـلى سېـلىندىر شـەكىـللىك بۇلۇپ قۇشقاچنىڭ تىلىغا ئوخشايدۇ. مېۋىسىنىڭ سىرتقى پوستى سۇس جىگەر رەڭ ياكى پور رەڭ، ئىچكى تەرىپى سېرىققا مايىل ئاق.

تار يوپۇرماقلىق ئەرمۇدۇن ، كىچىك يوپۇرماقلىق ئەرمۇدۇن ، ئەرمۇدۇن ، شالاڭ گۈللۈك ئەرمۇدۇن ، بېغىر رەڭ تۈكلۈك ئەرمۇدۇن ، كۆپ گۈللۈك ئەرمۇدۇن دەرىخى ، نۇر موم دەرىخى ، خۇبېي ئەرمۇدۇن دەرىخى ، ئاچچىق كاشتان ئەرمۇدۇن دەرىخى، يۈننەن ئەرمۇدۇنى ، ئاق ئەرمۇدۇن دەرىخى ، مانجۇرىيە ئەرمۇدنى ، لۇشەن ئەرمۇدۇن دەرىخى ، ئۇچلۇق گۈل كاسىلىق ئەرمۇدۇن دەرىخى ، چىنلىڭ ئەرمۇدۇن دەرىخى ، ئامېرىكا قىزىل ئەرمۇدۇن دەرىخى ، كەڭ مېۋىلىك ئەرمۇدۇن ، چىپار يوپۇرماقلىق ئەرمۇدۇن دەرىخى ، پىستە يوپۇرماقلىق ئەرمۇدۇن ، ئۇچلۇق يوپۇرماقلىق ئەرمۇدۇن ، سىچۈەن ئەرمۇدۇن دەرىخى ، سىككىم ئەرمۇدۇنى ،  تەڭرىتاغ ئەرمۇدۇن دەرىخى ، تۇرغۇن ئانىلىق بويۇنلۇق ئەرمۇدۇن دەرىخى ، ئۇچلۇق يوپۇرماقلىق ئەرمۇدۇن دەرىخى ، ئۈچ يوپۇرماقلىق ئەرمۇدۇن ، كۆپ تىكەنلىك ئەرمۇدۇن دەرىخى قاتارلىقلار. 

ئەرمۇدۇن كۈنپەرەس دەرەخ تۈرىگە تەۋە بۇلۇپ، ئۈششۈككە بىر قەدەر سەزگۈر . بىر قەدەر مۇنبەت ، نەم تۇپراق ، تۈزلەڭلىك ياكى دەريا جىلغىلىرىغا تارقالغان .

ئۇزۇقلۇق قىممىتى

ئەرمۇدۇن دەرىخى ئۇرۇقى تەركىبىدە %16 ماي ،دەرەخ پوستىدا ئىسكولىن (Aesculin)، ئىسكولىتىن (Aesculetin)، تاننىن، بۇنىڭدىن باشقا ماننىتول، فىراكىسېتىن (Fraxetin) ، فىراكىسىن (Fraxin) قاتارلىقلارمۇ بار.

دورىلىق قىممىتى

ئەرمۇدۇن دەرىخى ئۇرۇقى پەي، مۇسكۇل، تارامۇشلارنى چىڭىتىش ،باھنى قۇۋۋەتلەش، يەل ھەيدەش، ئاغرىق پەسەيتىش، مەنى كۆپەيتىش، سۈيدۈك ھەيدەش خۇسۇسىيىتىگە ئىگە.

1. 10 گرام ئەرمۇدۇن ئۇرۇقى مېغىزى بىلەن 2 دانە تۇخۇم سېرىقىنى قوشۇپ ئارىلاشتۇرۇپ مۇۋاپىق مىقداردا ئىستېمال قىلىپ بەرسە كۆپ ئىھتىلام بولۇشقا شىپا بولىدۇ .

2. ئەرمۇدۇن ئۇرۇقى، ھەجىرۇل يەھۇد ، ئوغرى تىكەن ، تەرخەمەك ئۇرۇقى قاتارلىقلارنى ئېزىپ سۇپۇپ تەييارلاپ كۈندە ئىككى ۋاخ مۇۋاپىق مىقداردا ئىستېمال قىلىپ بەرسە بۆرەكتىكى تاشنى پارچىلايدۇ .

3. يەككە ھالەتتە ئېزىپ مۇۋاپىق ھەسەلگە ئارىلاشتۇرۇپ ئىستېمال قىلىپ بەرسە  جىنسىي ئاجىزلىققا شىپا بولىدۇ.^[0]