ئامېرىكا دوللىرى كۆرسەتكۈچى

ئامېرىكا دوللىرى كۆرسەتكۈچى دېگەن نېمە؟ ئامېرىكا دوللىرى كۆرسەتكۈچى (US Dollar Index) ئامېرىكا دوللىرىنىڭ خەلقئارا تاشقى پېرېۋوت بازىرىدىكى پېرېۋوت ئەھۋالىنى ئۇنىۋېرسال ئەكس ئەتتۈرىدىغان كۆرسەتكۈچ بولۇپ، ئامېرىكا دوللىرىنىڭ بىر يۈرۈش پۇللارغا قارىتا پېرېۋوت نىسبىتىنىڭ ئۆزگىرىش دەرىجىسىنى ئۆلچەشكە ئىشلىتىلىدۇ. ئامېرىكا دوللىرى كۆرسەتكۈچى ئامېرىكا دوللىرىنىڭ تاللانغان بىر قاتار پۇللارغا قارىتا ئۇنىۋېرسال ئۆزگىرىش نىسبىتىنى ھېسابلاش ئارقىلىق ئامېرىكا دوللىرىنىڭ كۈچلۈك-ئاجىزلىق دەرىجىسىنى ئۆلچەپ، شۇ ئارقىلىق ئامېرىكىنىڭ ئېكسپورتتىكى رىقابەت ئىقتىدارى ۋە ئىمپورت تەننەرخىنىڭ ئۆزگىرىش ئەھۋالىنى ۋاسىتىلىق ئەكس ئەتتۈرۈپ بېرىدۇ.

ئامېرىكا دوللىرى كۆرسەتكۈچى ئەڭ دەسلەپتە نيۇيورك كېۋەز بېرژىسىدا ئېلان قىلىنغان. ئامېرىكا دوللىرى كۆرسەتكۈچى ئامېرىكا دوللىرىنىڭ تاللانغان بىر قاتار پۇللارغا قارىتا ئۇنىۋېرسال ئۆزگىرىش نىسبىتىنى ھېسابلاش ئارقىلىق ئامېرىكا دوللىرىنىڭ كۈچلۈك-ئاجىزلىق دەرىجىسىنى ئۆلچەيدۇ، بۇنىڭ ئىچىدە ھەر بىر پۇلنىڭ ئامېرىكا دوللىرى كۆرسەتكۈچىدە ئىگىلىگەن نىسبىتى ئوخشاش بولمايدۇ : ياۋرو %57.6 نى، يىن %13.6 نى، فوندستېرلىڭ %11.9 نى، كانادا دوللىرى %9.1 نى، شۋېتسىيە كرونى %4.2 نى، شۋېتسارىيە فرانىكى %3.6 نى ئىگىلەيدۇ، ئامېرىكا دوللىرى كۆرسەتكۈچىنىڭ يۆنىلىشىنى ئانالىز قىلىش ئارقىلىق، ئامېرىكىنىڭ ئېكسپورتتىكى رىقابەت ئىقتىدارى ۋە ئىمپورت تەننەرخىنىڭ ئۆزگىرىش ئەھۋالىنى ۋاسىتىلىك ئەكس ئەتتۈرگىلى بولىدۇ.

ئامېرىكا دوللىرى كۆرسەتكۈچى ئۆرلىسە، ئامېرىكا دوللىرىنىڭ باشقا پۇللارغا قارىتا سېلىشتۇرما باھاسىنىڭ ئۆرلەيدىغانلىقى، يەنى ئامېرىكا دوللىرىنىڭ قىممىتى ئۆرلەيدىغانلىقىنى چۈشەندۈرىدۇ، خەلقئارادىكى ئامېرىكا دوللىرى بىلەن قىممىتى ھېسابلىنىدىغان ئاساسلىق تاۋارلارنىڭ ھەممىسىنىڭ قىممىتى چۈشىدۇ. ئامېرىكا دوللىرىنىڭ قىممىتى ئۆرلىسە ئۆز دۆلىتىدىكى پۈتۈن ئىقتىسادقا پايدىلىق، ئۆز دۆلىتىنىڭ پۇلىنىڭ قىممىتى ئۆرلەپ، سېتىۋېلىش كۈچى ئاشىدۇ. ئەمما بىر قىسىم كەسىپلەرگە زەربە بېرىدۇ. مەسىلەن ئېكسپورت كەسپى، پۇلنىڭ قىممىتى ئۆرلىسە ئېكسپورت قىلىنىدىغان تاۋارلارنىڭ باھاسى ئۆرلەيدۇ، شۇنىڭ بىلەن بىر قىسىم شىركەتلەرنىڭ تاۋار ئېكسپورت قىلىشىغا تەسىر يەتكۈزىدۇ. ئەگەر ئامېرىكا دوللىرى كۆرسەتكۈچى تۆۋەنلىسە، ئەھۋال بۇنىڭ ئەكسىچە بولىدۇ.^[0]