ۋۇتۇڭ بازىرى

ۋۇتۇڭ بازىرى ئوتۇنكوزا شەھەرنىڭ سىياسىي، ئىقتىساد، مەدەنىيەت، پەن - تېخنىكا مەركىزى. تۇڭشياڭ شەھەرلىك ھۆكۈمەت تۇرۇشلۇق جاي، « چىناردىكى سۇمۇرغ» ئارقىلىق نام چىقارغان. پۈتۈن بازاردىكى قاراشلىق رايونلارنىڭ كۆلىمى 78.3 كۋادرات كىلومېتىر كېلىدۇ. 

بۇنىڭ ئىچىدە شەھەر رايونىنىڭ قۇرۇلۇش قىلىنغان كۆلىمى 8 كۋادرات كىلومېتىر بولۇپ، جەمئىي 15 مەمۇرىي كەنىت، 264 كەنت ئاھالىلىرى گۇرۇپپىسى بىر مەھەللە قۇرۇلۇشىنى باشقۇرۇش ئىشخانىسى، 13 مەھەللە ئاھالىلەر كومىتېتى، 1273 ئاھالە گۇرۇپپىسى بار.

نوپۇس 113411 ئادەم، بۇنىڭ ئىچىدە يېزا نوپۇسى 28708 ئادەم، غەيرىي يېزا ئىگىلىك نوپۇسى 84703 ئادەم. ھازىر ئۆزگەرتىلىپ، ۋۇتوڭ كوچىسى دەپ ئاتالغان.

ۋۇتۇڭ بازىرى شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى ئوتۇنكوزا شەھىرىنىڭ چېگرىسى ئىچىگە جايلاشقان، مەمۇرىي رايونىنىڭ كۆلىمى 237 كىلومېتىر كېلىدۇ، جەنۇبقا قېرى ئەجدىھا دەريانى  بويلاپ، كىيىنكى ئائىلىنىڭ كۆلنىڭ غەربىي ئۆستەڭ، 102- تۇەن كونا ھارۋا يولىنى بېسىپ قەبرىستانلىق، 102- تۇەن كونا قەبرىستان بىلەن ۋۇتۇڭۋوزىنى بويلاپ، كەنت تېرىلغۇ يەر پاسىل جايىدىن گەنسۇ موسوۋەن تاشيولى، شىمالغا قاراپ « 1 - ئاۋغۇست » سۇ ئامبىرى كەلكۈن ئورنى غەربىي ئۇزۇنلۇق باشلىنىش نۇقتىسى ئوتۇنكوزا شەھىرى مېڭجىن غول ئۆستەڭ ئىتىلىش جايىغىچە بارغان.

2012- يىلى 7- ئاينىڭ 11- كۈنى، شىنجاڭ ئىشلەپچىقىرىش - قۇرۇلۇش بىڭتۇەنى يېزا ئىگىلىك 6- شىسى شىنجاڭ ھۆكۈمىتىنىڭ ماقۇللۇقىنى ئېلىپ، ئوتۇنكوزا شەھىرى ۋۇتۇڭ بازىرى قۇرۇلغان.

8- ئاينىڭ 1- كۈنى باشلانغان، 102 ـ تۈەن ۋۇتۇڭ بازىرى رەسمىي قۇرۇلغان، بۇ بازار 102 - تۇەن مەيدانى « 1 - ئاۋغۇست » تۇەن شىتابى  جەنۇبىي يولى 84 - نومۇرغا جايلاشقان. ھازىر ۋۇتۇڭ بازىرى ئاھالىسى 13 مىڭ ئەتراپىدا، ھەم يىراق كەلگۈسى يىرىك پىلانى بويىچە، شەھەر - بازار قۇرۇلۇشى رايونى 7 مىڭدىن 9 مىڭغىچە ئادەم سىغىدۇ.

ۋۇتۇڭ بازىرىبىڭتۇەن ئومۇمىي ئورۇنلاشتۇرۇلۇشىدا، ۋۇتۇڭ بازىرى بازار ئورنى « ئاليۇمىن، توك، كۆمۈر » يېتەكچى قىلغان يېڭىچە مۇھىم سانائەتنى مۇھىم يۆتكەلمە كەسپلەرنى قوبۇل قىلىش بىلەن تۇرمۇش يانداش رايون قىلغان. مۇشۇ ئاساسنى چۆرىدەپ، بۇنىڭدىن كېيىنكى بىر نەچچە يىل ئىچىدە 102- تۇەن، گەنسۇ موسوۋەن تاشيولى ئوق مەركىزى، شەھەر - بازار تۇرالغۇ جايغا، ئىقتىساد - تېخنىكا تەرەققىيات رايونى « 1 - ئاۋغۇست » سۇ ئامبىرى ساياھەت رايونى، يۇقىرى ئۈنۈملۈك يېزا ئىگىلىكى ئۈلگە كۆرسىتىش رايونى تىرىكى بولغان بىر ئوق، تۆت رايون  شەھەر بوشلۇق قۇرۇلمىسىنى تېز شەكىللەندۈرگەن.

ۋۇتۇڭ بازىرىنىڭ تەسىس قىلىنىشى، بىڭتۈەننىڭ شەھەر بازارلاشتۇرۇشنى ئىلگىرى سۈرۈش، يېڭىچە سانائەتلىشىش، يېزا ئىگىلىكىنى زامانىۋىلاشتۇرۇش قۇرۇلۇش تارىخىي مۇساپىسىدە، پۇختا قەدەم تاشلىغان ھەمدە يەنىمۇ مۇكەممەللەشتۈرۈپ، بىڭتۈەنچە شەھەر - بازار سىستېمىسى ۋە تۈەن ـ مەيدانلار ئورۇنلاشقان بازارلار قۇرۇلۇشىنى باشقۇرۇش تۈزۈلمىسىنى ئۈچۈن پايدىلىق ئىزدىنىش ۋە سىناق ئېلىپ بارغان، بىڭتۇەننىڭ تۇەن - مەيدانى « بوز يەر ئۆزلەشتۈرۈش » دىن « شەھەر قۇرۇلغان، چىگرا رايوننى قوغداش » تارىخىي بۇرۇلۇشنى  ئۈزلۈكسىز ئىلگىرى سۈرگەن، بىڭتۈەننىڭ تۈەن - مەيدان شىنجاڭدا يەنىمۇ ھاكىمىيەت قۇرۇپ، فۇنكسىيەسىنى مۇكەممەللەشتۈرۈپ، يەرلىكلىشىش تەدرىجىي ئىشقا ئاشۇرۇش تارىخىي مۇساپىسىگە چوڭقۇر تەسىر كۆرسەتكەن.

102- تۇەن پارتكومىنىڭ شۇجىسى، سىياسىي كومىسسارى، ۋۇتۇڭ بازىرى تۇنجى پارتكومنىڭ شۇجىسى گەن يىڭجى تونۇشتۇرۇپ مۇنداق دېگەن : 102- تۇەن 1952- يىلى قۇرۇلغان، گېنېرال ۋاڭ جېن شەخسەن ئۆزى تەكشۈرۈپ، نۇقتا بەلگىلەپ، ئورۇنغا ۋۇتۇڭۋوزانى تاللىغان بۇ دەل ۋۇتۇڭ بازىرى ئىسمىنىڭ ئەڭ بۇرۇن كېلىپ چىقىشى. 102- تۇەن 1952- يىلى قۇرۇلغان بولۇپ، ئەسلىدىكى دۆلەت مۇئاۋىن رەئىسى، شىنجاڭ ھەربىي رايونىنىڭ قوماندانى گېنېرال ۋاڭ جېننىڭ 1951- يىلى ئۆزى تەكشۈرگەن نۇقتىلىق، ھەربىي رايون ئارقا سەپ تەمىنات بۆلۈمى قۇرغان تۇنجى چوڭ تىپتىكى ماشىنىلاشتۇرۇلغان ھەربىيلەر بوز يەر ئۆزلەشتۈرۈش دېھقانچىلىق مەيدانى، ئۇنىڭ ئاساسى « 1 - ماي » دېھقانچىلىق مەيدانى.

1952-يىلى 9-ئاي 1- ئاۋغۇست دېھقانچىلىق مەيدانى قىلىپ ئۆزگەرتىلگەن.

1969-يىلى 9-ئايدا نامى 102 - تۇەن قىلىپ بېكىتىلگەن، ۋۇتۇڭۋوزاغا جايلاشقان.

60 يىللىق تەرەققىيات ئارقىلىق، 102- تۇەن نوپۇسى 1952- يىلى ئۆمەك قۇرۇلغاندىن دەسلەپكى مەزگىلىدىكىدىن 4100 كىشىدىن كۆپىيىپ 2011- يىلى 24 مىڭ ئادەمگە يەتكەن، ئىشلەپچىقىرىش ئومۇمىي قىممىتى 1952- يىلدىكى 720 مىڭ يۈەن خەلق پۇلىدىن2011-يىلىدىكى 570 مىليون يۈەنگە يەتكەن. 

2012-يىلى 8-ئاينىڭ 1– كۈنى يېزا ئىگىلىك 6- شىسىنىڭ 102- تۇەنى تۇەن شىتابى مەدەنىيەت پائالىيەت مەركىزى مەيدانىدا ، شىنجاڭ ئوتۇنكوزا شەھىرى ۋۇتۇڭ بازىرى ، بازار قۇرۇلغان ۋە يېزا ئىگىلىك 6- شىسىنىڭ 102-تۇەننىڭ قۇرۇلغانلىقىنىڭ 60 يىللىقىنى تەبرىكلەش مۇراسىمى داغدۇغىلىق ئۆتكۈزۈلگەن، شىنجاڭ ئوتۇنكوزا شەھىرى ۋۇتۇڭ بازىرى رەسمىي قۇرۇلغانلىقىنى جاكارلىغان، بىڭتۈەن پارتكومى دائىمىي كومىتېتىنىڭ ئەزاسى، مۇئاۋىن سىياسىي كومىسسارى ئابلىز نىياز يىغىنغا تەبرىكلىدى ھەم مۇھىم سۆز قىلغان.

ئاپتونوم رايونلۇق خەلق ئىشلىرى نازارىتىنىڭ ئالاقىدار مەسئۇلى، ئاپتونوم رايونلۇق خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ قوشۇلۇشى بىلەن ئوتۇنكوزا شەھىرى ۋۇتۇڭ بازىرى توغرىسىدىكى تەستىقىي جاۋابىنى ئوقۇغان، جۇڭگو كوممۇنىستىك پارتىيىسى يېزا ئىگىلىك 6- شىسى ئوتۇنكوزا شەھەرلىك كومىتېتى، ئوتۇنكوزا شەھەرلىك خەلق قۇرۇلتىيى، ئوتۇنكوزا شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى ئارقا - ئارقىدىن ۋۇتۇڭ بازىرى، ھۆكۈمەتنىڭ ئاساسلىق رەھبەرلىرى ۋەزىپىگە تەيىنلەش توغرىسىدا ئۇقتۇرۇش ئوقۇغان ھەمدە جۇڭگو كومىنىستىك پارتىيەسى بازىر كومىتېتى، خەلق قۇرۇلتىيى، خەلق ھۆكۈمىتى ۋىۋىسكا يوپۇقىنى ئېچىش مۇراسىمى ئۆتكۈزۈلگەن. بىڭتۈەننىڭ قۇرۇلۇشى، مۇھىت ئاسراش، خەلق ئىشلىرى، تەرەققىيات ۋە ئىسلاھات قاتارلىق ئالاقىدار تارماقلارنىڭ رەھبەرلىرى ۋە يېزا ئىگىلىك 6- شىسى ۋە تۈەن - مەيدانلارنىڭ پارتىيە، ھۆكۈمەت رەھبەرلىرى، دۆلەت ئورگانلىرى ۋە كارخانا، كەسپىي ئورۇنلارنىڭ ۋەكىللىرى تەبرىكلەش مۇراسىمىغا قاتناشقان.^[0]