ئاۋات بازىرى

ئاۋات بازىرى يەكەن ناھىيەسىگە قاراشلىق مەمۇرىي بازار بۇلۇپ، ناھىيە تەۋەسىنىڭ غەربىي جەنۇبىغا جايلاشقان، ناھىيە بويىچە ئەڭ چەت بازار. شەرقىي جەنۇبى يەكەن دەرياسى ۋە مەكىت ناھىيەسى بىلەن قارىشىپ تۇرىدۇ، جەنۇب ۋە غەربىي تەرىپى ئايرىم-ئايرىم ھالدا يەكەن ناھىيەسى، يوپۇرغا ۋە پەيلو دېھقانچىلىق مەيدانى بىلەن چېگرىلىنىدۇ، شىمالدا يېڭىئۆستەڭ يېزىسى بىلەن قوشنا. ئۇنىڭدىن باشقا، شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى مارالبېشى ناھىيەسى ۋە ئاۋات ناھىيەسى دە ئاۋات نامى بىلەن ئاتالغان بازار بار. 

ئاۋات بازىرى تۇپرىق شىغىللىق تۇپراق، سۇ مەنبەسى بىر قەدەر مول، سۇقچاك سۇ باشلاش ئۆستىڭى يېقىن، كۆكتات قاتارلىق دېھقانچىلىق زىرائەتلىرىنى تېرىشقا ماس كېلىدۇ. پۈتۈن بازار يېزا ئىگىلىكىنى ئاساس قىلىدۇ، چارۋىچىلىقنى قۇشۇمچە قىلغان. ئالاھىدە مەھسۇلاتلىرىدىن چۈچۈكبۇيا، ئاساسلىقى بۇغداي، قوناق، كېۋەز، مايلىق دان. تېرىلغۇ يەر كۆلىمى 62 مىڭ مو، كىشى بېشىغا توغرا كېلىدىغان تېرىلغۇ يەر كۆلىمى 3.4 مو. 

ئاۋات بازىرى ئومۇمىي كۆلىمى 5.4 كۋادرات كىلومېتىر، قاراشلىق يەتتە مەھەللە ۋە ئىككى مەمۇرىي كەنت، بەش پونكىت، ئون پارتىيە ياچېيكىسى، 950 نەپەر پارتىيە ئەزاسى بولۇپ، ئومۇمىي نوپۇسى 29136 ئادەم، يەر كۆلىمى 2500 مو. 2001 -يىلى 6-ئايدا تايانچ بازىلاردىكى ناھىيەلىك ئالاقىدار ھۆججەتلىرىنىڭ روھى بىلەن بازار، 14 ئاھالە كومىتېتى بىرلەشتۈرۈلۈپ، يەتتە مەھەللە، ناھىيەلىك پارتىكوم ، ھۆكۈمەتنىڭ زور كۈچ بىلەن قوللىشى ئاستىدا، ئىلگىرى-كېيىن بولۇپ 500 مىڭ يۈەن مەبلەغ سېلىپ، مەھەللە بازا قۇرۇلۇشىغا  ئىشلەتكەن. 2005-يىلى جەمئىي بەش مەھەللە ئىش بېجىرىش ئورنى قايتىدىن ياساش، بۇ ئىككى مەھەللە ئىش بېجىرىش ئورنىنى كېڭەيتىپ قۇرۇش ۋە تەڭشەش ئېلىپ بارغان. بۇنىڭ بىلەن مەھەللە ئوتتۇرىچە ئىشخانا بۇرۇنقى 60 كۋادرات مېتىردىن ھازىرقى 577.21 كۋادرات مېتىر. 

يېزا ئىگىلىگى جەھەتتە: ئاۋات بازىرى پاختا تېرىلغۇ كۆلىمى ئازايتىش بىلەن بىر ۋاقىتتا، ئەسلىھەلىك يېزا ئىگىلىك كۆلىمى كېڭەيتىلگەن. پارنىك، لاپاس قۇرۇلۇشىنى زورايتىپ سالمىقىنى ئاشۇرۇپ، نۆۋەتتە پارنىك ئومۇمىي سانى 210 ى بار، ئومۇمىي كۆلىمى 500 موغا يەتكەن، چوڭ لاپاس كۆلىمى 780 مىڭ مو، كەسىپكارلار ئومۇمىي سانىنىڭ 416 ئادەم، يىللىق ئومۇمىي كىرىمى 3 مىليون 324 مىڭ يۈەن، دېھقانلارنىڭ ئومۇمىي كىرىمىنىڭ %47.5 نى ئىگىلەيدۇ. 2005-يىلى دېھقانلارنىڭ ئوتتۇرىچە ساپ كىرىمى 3528 يۈەن، ئالدىنقى يىلدىكى ئوخشاش مەزگىلدىكىدىن 328 يۈەن ئاشۇرۇلغان. شەھەر-بازار ئاھالىلىرىنىڭ ئىلكىدىكى ئوتتۇرىچە كىرىمى 5519 يۈەنگە يەتكەن.

پۈتۈن بازاردا ئۇنىڭغا 20 كەنت ئاھالە كومىتېتى، ئىككى ئاھالىلەر كومىتېتى، جەمئىي 67 كەنت ئاھالە گۇرۇپپىسى بازىرى، 4504 ئائىلە، جەمئىي 19600 ئادەم. دېھقانلارنىڭ كىرىمىنى ئاشۇرۇشنىڭ يېڭى يولى ئۈستىدە ئىزدىنىش ئۈچۈن، بۇ بازىرى ئېشىنچا ئەمگەك كۈچلىرىنى يېقىن ئەتراپتا ئىشقا ئاشۇرۇش، شۇ جاينىڭ ئۆزىدە يۆتكىلىپ بازارنىڭ ئەمەلىي تېخنىكا بويىچە تەربىيىلەش خىزمىتىنى ئەستايىدىل چىڭ تۇتۇپ، رەھبەرلىك گۇرۇپپىسى قۇرۇپ، بازارلىق ئوتتۇرا مەكتەپلەردە 5 قول ھۈنەرۋەن سىنىپى، 2-تىككۈچىلىك سىنىپى، بىر ياغاچچى، بىر توقۇلما سىنىپ، يىلدا بىر چاچ ياساش سىنىپ تەسىس قىلىپ، بىر ئاشپەزلىك سىنىپى، بىر رېمونت سىنىپى قۇرغان. بازارلىق ھۆكۈمەت ھەر يىلى 50 مىڭ يۈەن تەربىيىلەش خىراجىتى ھەمدە جەمئىيەتتىن 1 نەپەر لايىھەلىگۈچى، ئىككى نەپەر كەسپىي تېخنىكا ئوقۇتقۇچى بولغان. ھېساپ تۈرلىرىنى تۇرغۇزۇش ۋە ئۇنىڭ كونكىرىت ئۇسۇلى ئادەتتە مەملىكەت بويىچە بانكىلار ئارا مۇئامىلىنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە بولىغان. بۇ بازارنىڭ قولدا توقۇلغان سىنىپ تەربىيەلەش سالمىقىنى ئاشۇرۇپ، كۇرسانت قوبۇل قىلغاندىن باشقا يەنە پۈتۈن بازار كەڭ دېھقان ئاممىغا تەشۋىق قىلىپ بۇ خىل ئەمەلىي تېخنىكا بويىچە تەربىيىلەشنى نۇقتىلىق كۈچەيتكەن. نۆۋەتتە ئاللىقاچان بەش تەربىيىلەش كۇرسى ئېچىپ، ئوقۇغۇچى 300 دىن ئاشقان. ئايالچە قول سومكىسى توقۇش بازارنىڭ چوڭقۇر قارشى ئېلىشىغا ئېرىشكەن، ئۇنىڭ ئۈستىگە بازارنىڭ ئېھتىياجى زور بۇلۇپ، ئىشلەپچىقىرىش كۈلۈمنى كېڭەيتىشنى ھەمدە بۇ مەھسۇلاتلارنى باشقا رايونلارغا ئاپىرىپ سېتىشنى پىلانلىغان. بۇ بازار پىلانى 2006-يىلىنىڭ ئاخىرىدا 3000 نەپەر ئايال قول بىلەن توقۇش تەربىيىلەش بىلەن شۇغۇللىنىدۇ. 2007-يىلى توقۇمىچىلىق مەھسۇلات قىممىتى 12 مىليون يۈەن، ساپ پايدا 3 مىليون يۈەن، بۇ قول سانائىتىنى ھەقىقىي تۈردە يېتىشتۈرۈپ، دېھقانلارنىڭ كىرىمىنى ئاشۇرىشىدىكى يېڭى يول بولۇپ قالغان. 

ئاۋات بازىرىئاۋات بازىرى ئۆز جايىنىڭ ئەمەلىي ئەھۋالىغا بىرلەشتۈرۈپ، پۇرسەتنى چىڭ تۇتۇپ يول ئېچىپ ئىلگىرىلەپ، كەسىپ قۇرۇلمىسىنى پائال تەڭشەشنى زور كۈچ بىلەن راۋاجلاندۇرۇپ، مېۋە-چېۋە، كۆكتاتنى ئاساسلىق مەھسۇلات كۆكتات ئىشلەپچىقىرىش بازىسى ھېسابلىنىدۇ. ئاۋات بازىرى نۆۋەتتە بىناكارلىق كەسپى، چارۋىچىلىق سودا بازىرى. باقمىچىلىق كىچىك ئۈلگە رايونى، بوستان ئۇنىۋېرسال بازىرى ئۈچ خىل چىقىرىندىدىن پايدىلىنىش، مۇھىت ئاسراش كارخانىسى، كۆكتات، مېۋە-چېۋە تەرەققىيات مۇلازىمەت مەركىزى. بۇ تۈرلەر ئاۋات ناھىيەلىك ئىقتىسادىي قۇرۇلۇشىنى يولغا كىرگۈزۈشك يېڭى ھاياتىي كۈچ قوشقان. 

پارنىك قۇرۇلۇشى كۆلەملىك ئۈنۈم ھاسىل قىلىپ كېڭەيتىپ قۇرۇلغان. قىشتا ئىسسىيدىغان پارنىك 125 كە يەتكەن، ئىگىلىگەن يەر كۆلىمى 300 مو، 180 نەچچە مىڭ يۈەن مەبلەغ سېلىنغان، يىلىدا 300000  توننا كۆكتات ئىشلەپچىقىرىشقا بولىدۇ. بازار كۆكتات بىلەن تەمىنلەشى مول بۇلۇپ، تېخنىكا جەھەتتە ياخشى ئىقتىسادىي ئۈنۈم ۋە ئىجتىمائىي ئۈنۈم ھاسىل قىلىنغان. كۆكتات ئىشلەپچىقىرىشنى باشقۇرۇش مېخانىزمىنى مۇكەممەللەشتۈرۈش ئۈچۈن ئاۋات بازىرى 2000-يىلى «ئاۋات بازىرى، كۆكتات، مېۋە-چېۋە تەرەققىيات مۇلازىمەت مەركىزى» قۇرۇپ ئىشلەپچىقىرىش، سېتىش يۈرۈشلەشكەن مۇلازىمەت سىستېمىسى ھاسىل قىلغان. 

چارۋىچىلىق ئىشلەپچىقىرىشىنى شەھەر سىرتىدا جارى قىلدۇرۇپ، بازار باقمىچىلىق رايونى قۇرۇلۇشىنى ئىلگىرى سۈرۈپ، چارۋا بېقىپ بوداقچىلىق ئائىلىلىرىنى قۇرغان. تەرەققىيات، كېڭەيتىش ئۈلگە كۆرسىتىش ئائىلىسى ئارقىلىق پۈتۈن بازاردىكى باقمىچىلىق ئائىلە تەرەققىياتى بازار رايونىدىكى ئاھالىلەر ئۈچۈن زور مىقداردىكى گۆش، تۇخۇم قوشۇمچە يېمەكلىك بىلەن تەمىن ئەتكەن.^[0]