ئاققابا كەنتى

ئاققابا كەنتى غەربىي شىمالدىكى بىرىنچى كەنت دەپ ئاتالغان. شىنجاڭ ئالتاي ۋىلايىتى قابا ناھىيەسى تېرەكتى يېزىسى تەۋەسىدە، جۇڭگو بىلەن قازاقىستان چېگرىلىنىدىغان چېگرا لىنىيىسىگە جايلاشقان، دۆلەت مۇداپىئە تاشيولى بىلەن تۇتىشىدۇ. ئاققابا كەنتى جۇڭگو دىكى ئەڭ گۈزەل سەككىز كىچىك بازارلارنىڭ بىرى دەپ تەرىپلەنگەن، بۇ كەنتتە تۇۋالارنىڭ ئۆزگىچە مىللىي كىيىم-كېچەك، دىنىي ئېتىقاد ۋە ئۆرپ-ئادەتلىرى تېخىمۇ كۆپ كىشىلەرنىڭ ياقتۇرۇشىغا ئېرىشكەن.

ئاققابا كەنتى بىر ئىپتىدائىي تەبىئىي ئېكولوگىيە بىلەن قەدىمىي ئەنئەنىۋى مەدەنىيەت بىرلەشكەن كەنت، ھەممە نەرسە نەچچە يۈز يىلدىن بۇيان ئۆزىگە خاس ئەسلىي قىياپىتىنى ساقلاپ كەلگەن، كاھىش ئاساس قىلىنغان، ئالتاي تاغ تىزمىسىدىكى تاغ جىلغىسىنىڭ تۈز يېرىگە جايلاشقان، قازاقىستان تېغى بىلەن يىراقتىن قارىشىپ تۇرىدۇ، ئالتاي تېغىدىكى سېرىق قارىغاي ئورمىنى ئاققابا كەنتىگە سوزۇلۇپ بارىدۇ، كەنت ئاھالىلىرى تىنىچ.

200 نەچچە كىلومېتىر ئۇزۇنلۇقتا ئاسفالت يول بار، بۇرچىن ناھىيەسى بازىرىدىن قاناس كۆلى گە ئۆتۈپ، ئاندىن ئاققابا كەنتىگە بارىدۇ. بۇ كەنت ئالتاي تاغ جىلغىلىرىغا جايلاشقان، تۆت ئەتراپى ئورمان بىلەن قاپلىنىپ تۇرىدۇ، قازاقىستان دۆلىتى بىلەن پەقەت بىر جىلغا ئارقىلىق ئايرىلىپ تۇرغاچقا، «غەربىي شىمالدىكى بىرىنچى كەنت» دەپ ئاتالغان. 

ئاققابا مەنزىرە رايونىنىڭ كۆلىمى 1009 كۋادرات كىلومېتىر كېلىدۇ. دۆلەت ئورمانچىلىق ئىدارىسى تەستىقلىغان دۆلەت دەرىجىلىك ئورمان باغچىسى، ئورمان بىلەن قاپلىنىش نىسبىتى %70 كە يېتىدۇ، دەرەخ تۈرلىرىدىن يىڭنە يوپۇرماقلىق قارىغاي، داغۇر بال قارىغىيى، ئاق شەمشاد، تاغ تېرىكى، ئاق قېيىن قاتارلىقلار بار. يېپىنچا ئۆسۈملۈكلەردىن چاتقال، چىملىق، ئېگىز تاغ يېپىنچا ئۆسۈملۈكى، تاشتاغ ئۆسۈملۈك يېپىنچىلىرى قاتارلىقلار بار. جەنۇبىي يانباغىر ۋە تاغ ئارىسىدا ئويمانلىق كۆپ، سۇ ۋە ئوتلىرى مول، ئېلىمىزنىڭ سوغۇق مۆتىدىل بەلباغ ئوتلاق رايونىدىكى ئۆسۈملۈك تۈرى ئەڭ كۆپ رايون. 

ئاققابا كەنتىدە ئولتۇراقلاشقان تۇۋالار موڭغۇل مىللىتى نىڭ تارمىقىغا تەۋە، بىر قانچە ئەسىردىن بۇيان ياشاپ كەلگەن تۇۋالار ئالتاينىڭ ئاققابا، قۇم دەرياسى، قاناس كۆلى نىڭ مۇنبەت يايلاقلىرىدا، ئەۋلادتىن-ئەۋلادقا چارۋا بېقىپ تۇرمۇش كەچۈرگەن. بۇ تەبىئىي بايلىق مەنبەسىدىن قارىغاندا، ئاققابا مەنزىرە رايونى جۇڭگو ۋە دۇنيادا ئاز ئۇچرايدىغان ئاجايىپ مەنزىرە رايونى، ناھايىتى كۈچلۈك بولغان سىرلىق تۈس ئالغان، لېكىن ئۇ پەقەت ساپ ماددىلا بولماستىن، يەنە تېخىمۇ مول گۈزەل ئالەم، خىيالىي جەننەت تۈسىنى ئالغان. ئاققابا ساياھەت مەنزىرە رايونى بولۇش سۈپىتى بىلەن بارغانسېرى كىشىلەرنىڭ دىققىتىنى قوزغىغان. ^[0]