تىرە كىسەللىكلىرى

تىرە- ئادەم بەدىنىنىڭ سىرتقى يۈزىنى ئوراپ تۇرىدىغان، بەدەندىكى ئەڭ چوڭ ئەزا ھىسابلىنىدىغان بىر ئەزا. ئۇ ئورگانىزىمىنىڭ سىرتقى مۇھىت بىلەن بىۋاستە ئۇچراشتۇرۇپ، تۇرىدۇ. شۇڭا ئورگانىزىمنى سىرتقى مۇھىتتىكى فىزىكا-خىمىيەلىك غىدىقلاشلاردىن ۋە زەخمىلەردىن قوغداپ تۇرىدۇ. ئۇ بەدەن سىرتقى يۈزىدىكى ھەر قايسى بوشلۇق ئېغىزلىرىدا شىللىق پەردىلەرگە ئۆزگىرىدۇ. بەدەن ئېغىرلىقىنىڭ %16نى ئىگەللەيدۇ. ھەجىمى چوڭلاردا ㎡2-1.2بۇۋاقلاردا ㎡0.21كىلىدۇ. قېلىن-نىپىزلىكى ئوخشاش بولمايدۇ. تىرە ئاستى توقۇلمىسىنى ھىساپقا ئالمىغاندا تەخمىنەن قېلىن-نىپىزلىكى ㎜4-0.5كىلىدۇ. ئالقان-تاپان تىرىسى ئەڭ قېلىن بولىدۇ. كۆز جىيىكى ،قاپاق، سىرتقى جىنىسىي ئەزاسى ، ئەمچەك، قولتۇق قاتارلىق ئورۇنلار تىرىسى ئەڭ نىپىز بولىدۇ. چوڭلارغا قارىغاندا بالىلارنىڭ، ئەرلەرگە قارىغاندا ئاياللارنىڭ تىرىسى نىپىز بولىدۇ. تىرە يۈزىدىكى تىرە سىزىقلىرى، ئالقان، تاپان، بارماق ئۇچلىرىدا ئىنىق بولۇپ، شەكلى ئىرىسيەت تەرپىدىن بەلگۈلىنىدۇ. تىرە يۈزىدە نۇرغۇنلىغان تەر تۆشۈكچىلىرى بولىدۇ. بىر ئۇچى تەر بېزىگە تۇتىشىدۇ. تىرە رەڭگىمۇ ئوخشاش بولمايدۇ. ئۇ كىشىلەرنىڭ ئېرىقى، يەككە تەن، سىرتقى مۇھىت، مىللەت، ئۇرۇقداشلىق، يېشى، جىنسىي، مىزاجى سالامەتلىك ئەھۋالى قاتارلىقلار بىلەن زىچ مۇناسىۋەتلىك.

بۇ ئۈزەكى تىرىنىڭ ئەڭ چوڭقۇر قەۋىتى بولۇپ، بىرقەۋەت چاسا، پاكار، تۈۋرۈكسىمان ھۈجەيرىسىدىن تۈزۈلگەن، بۇ بۆلۈنۈپ كۆپىيىش ئىقتىدارىغا ئىگە. ئۇ ئۆزلۈكسىز بۆلىنىپ، كۆپىيىپ، ئۈزۈكى تىرىنىڭ ھەر قايسى قەۋەتلىرىنى شەكىللەندۈرىدۇ. بۇنىڭ ئۈچۈن كىتىدىغان ۋاقىت 30-28كۈن بولىدۇ.

يىلىكتىن كەلگەن يۈزەكى تىرىدىكى يەنە بىر خىل شاخسىمان ھۈجەيرە بولۇپ، ئورنى تىكەنلىك قەۋەتتە بولىدۇ. بۇ مۇُڭگۈز قەۋەت ۋە ھەقىقىي تىرىدىن كەلگەن ئاللىگېنلارنى يۇتۇپ، تازىلاپ، تىرىدە كىچىكىپ يۈز بىرىدىغان ، زىيادە سىزىمچانلىق رىئاكسىيەسىدە مۇھىم رول ئوينايدۇ.

ئۈزەكى تىرىنىڭ چوڭقۇر قەۋىتى ، ھەقىقىي تىرىنىڭ ئۈزەكى قىسمىغا جايلاشقان، ئاساسلىقى گىرەلىشىپ تور ھاسىل قىلغان ئىنچىكە يىلىم تالالاردىن تۈزۈلگەن مول قىلقان تۇمۇر بولۇپ ، ئۈزۈكى تىرىنى ئۇزۇقلاندۇرىدۇ. ھەم مول سەزگۈر نىرۋا تەنچىلىرى بولۇپ، تىگىشىشنى سىزىش رولى بولىدۇ.

شورىغۇچى قەۋەتنىڭ چوڭقۇر قسىمىغا يەنى ھەقىقىي تىرىنىڭ چوڭقۇر قەۋىتىدە چوڭ يىلىم تالا، ئىلاستىكىلىق تالا، قىلقان تۇمۇر ، لىمفا كاناللىرى، تەرپىدىن مەي بېزى ھەم تۈك خالتىسى بولىدۇ. ھەم نىرۋا ئۇچلىرى بار. بۇلار بېسىم ۋە سىلكىنىشنى سىزىدۇ. كۈچلۈك ئىلاستىكىلىققا ئىگە.

ھەقىقىي تىرە ئاستىغا جايلاشقان. شالاڭ بىرىكتۈرگۈچى توقۇلما ۋە ماي توقۇلمىسىدىن تۈزۈلگەن. كىدنىك ئەتراپى قېلىنلىقى تەخمىنەن ㎝3. ئىسسىقلىقنى ساقلاش، ماينى زاپاس ساقلاش، ئىچكى قىىسم توقۇلمىلىرىنى قوغداش ۋە تىمپۇراتۇرسىنى تەڭشەش رولى بار.