تاشپولات: تارتىش كۈچ دولقۇنى بىرىنچى قېتىم بايقالدى

TashpolatRozi

تارتىش كۈچ دولقۇنى بىرىنچى قېتىم بايقالدى

تاشپولات روزى

بۈگۈن دۇنيا مەتبۇئاتلاردا بۇ تارىخى ئەھمىيەتكە ئىگە خەۋەر كەڭ ئورۇن ئېلىپ، دۇنيا ئىلىم-پەن ساھەسىنى ھەيران قالدۇردى ۋە قالتىس خوش قىلدى. ئامېرىكا ماسساچۇسېتس سانائەت تېخنىكا ئۇنىۋېرسىتېتى باشچىلىقىدىكى خەلقئارا تەتقىقات گۇرۇپپىسىدىكى مىڭدىن كۆپ تەتقىقاتچى ۋە ئالىملار 15 يىل ئۈزلۈكسىز تەتقىق قىلىش نەتىجىسىدە، ئاخىرى تارتىش كۈچ دولقۇننى بىۋاستە بايقاپ چىقىپ، مانا بۈگۈن دۇنياغا جاكارلىدى. بۇ نەتىجە توغرىلىق ماقالە ئامېرىكا فىزىكا جەمئىيىتىنىڭ فىزىكا ئوبزور تېز خەۋەرلەر ژۇرنىلىدا ئېلان قىلىندى. بۇ تارتىش(ئېغىرلىق) كۈچى دولقۇننى 100 يىلنىڭ ئالدىدا يەنى 1915-يىلى ئىلىم-پەننىڭ ئاتىسى دەپ ئاتىلىپ كېلىۋاتقان ئاتاقلىق فىزىكا ئالىمى ئېينىشتېين، ئومۇمى نىسپىيلىك نەزەرىيىسىنى ئوتتۇرىغا قويغاندا پەرەز قىلغان ئىدى. ئۇنۇڭ پەرىزى بويىچە بولغاندا ماكان-زامان ئەگرىلىنىپ، مۇشۇ ئەگرىلىك دولقۇن ھالەتكە ئايلىنىپ، نۇر تېزلىكىدە تارقىلىدۇ دېگەندىن ئىبارەت. بۇ ئەگرىلىك ماسسىسى ئىنتايىن چوڭ بولغان جىسىملار ھەرىكەت قىلغاندا يەنى ماسسىسى ئىنتايىن چوڭ بولغان قارا ئۆڭكۈرگە ئوخشاش جىسىملار ماكان-زاماندا ھەرىكەت قىلغاندا، جىسىمنىڭ ئەتراپىدىكى ماكان-زاماندا پەيدا بولىدۇ.  بۇ قېتىم بايقالغان تارتىش كۈچ دولقۇنى يەر شارىدىن 13 مىليارد يورۇقلۇق يىل يىراقلىقتىكى ئىككى قارا ئۆڭكۈر ئۆزئارا بىرلىشىش جەريانىدا كېلىپ چىققان دەيدۇ. بۇ يەردە بىر گەپنى ئىزاھلاپ قويۇشنى مۇۋاپىق كۆردۈم. ھازىرغىچە قارا ئۆڭكۈر دەپ ئاتاپ كېلىۋاتقان جىسىملار، قارا ئۆڭكۈر ئېنىقلىمىسىنى تولۇق قانائەت قىلمىسىمۇ يەنى قارا ئۆڭكۈر دېگەن جىسىم مەۋجۇت بولمىسىمۇ، بۇرۇنقى ئاتىلىش ئادىتىمىز بويىچە مەنمۇ قارا ئۆڭكۈر دەپ ئالدىم.

تارتىش كۈچىنىڭ بىۋاستە بايقالغانلىقى، ھازىرغىچە كۆرۈش ئىمكانىيىتى بولمىغان جىسىملارنى بىۋاستە بايقاشتا رولى ئىنتايىن مۇھىم ئورۇندا تۇرىدۇ. تارتىش كۈچ دولقۇنى يوقىلىپ كەتمەي ناھايىتى يىراق يەرلەرگە بارالايدىغان خۇسۇسىيىتى بار بولغاچقا، ئالەمنىڭ ناھايىتى يىراق يەرلىرىنىمۇ تەكشۈرۈشتە، بولۇپمۇ ئالەمنىڭ سىرىنى ئېچىشتا ئاچقۇچلۇق رول ئوينايدۇ.  بۇ نەتىجە ئالەم تەتقىقاتىدا بۆسۈش خاراكتېرلىك تەرەققىياتلارنى ۋۇجۇدقا كەلتۈرىدۇ. ھەم ئۇ ئېينىشتېين ئومۇمى نىسپىيلىك نەزەرىيىسىنىڭ توغرىلىقىنى يەنە بىر قېتىم ئىلگىرىلەپ كۆرسىتىپ بېرىدۇ.

يۇقىرىدا دېگەندەك ئېينىشتېين، بۇ تارتىش كۈچى دولقۇننى ماكان-زاماننىڭ ئەگرىلىكىدىن كېلىپ چىققان دەپ پەرەز قىلغان بولسىمۇ، بىراق يېقىندا  جۇڭگو نەزەرىيە فىزىكا ئالىمى ۋۇ يۇەلىاڭ، ئامېرىكا فىزىكا جەمئىيىتىنىڭ فىزىكا ئوبزور ژۇرنىلىدا (بۇ ژۇرنال يۇقىرىدا ماقالە ئېلان قىلىنغان ژۇرنال بىلەن ئوخشاپ كېتىدۇ يەنى ئاچا-سىڭىل ژۇرناللار)  ماقالە ئېلان قىلىپ، 1915-يىلى ئېينىشتېين ئوتتۇرىغا قويغان بوشلۇق بىلەن ۋاقىتنىڭ يەنە ماكان-زامانىڭ ئەگرىلىكىنى ئىنكار قىلىپ، كائىناتنىڭ ئەگىر ئەمەس تەكشى ئىكەنلىكىنى ئوتتۇرىغا قويدى. ۋۇنىڭ دېيىشىچە، كائىنات چوڭ پارتلاشتىن بارلىققا كەلمەستىن، چوڭ پارچىلىنىشتىن ۋۇجۇدقا كەلگەن دەيدۇ. ئېينىشتېين، تارتىش كۈچنى ماكان-زاماننىڭ ئەگرىلىكىدىن كېلىپ چىققان دېسە، ۋۇ ئەپەندى،  تارتىش كۈچىنى كۋانت مىقدارى ياكى زەررىچىلەرنىڭ ماسسىدىكى كەملىكىدىن كېلىپ چىققان دەيدۇ.  قارىغاندا ماكان-زاماننىڭ ئەگرىلىكى توغرىلىق تەتقىقاتلار بۇندىن كېيىن تېخىمۇ قىزىيدىغاندەك قىلىدۇ. دوكتور ۋۇ يۇەلىاڭ، ھازىر بېجىڭدىكى جۇڭگو پەنلەر ئاكادېمىيە ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ مۇئاۋىن پرېزىدېنتى ۋە نەزەرىيە فىزىكا ئالىمى.

يۇقىرىدىكى تارتىش كۈچى دولقۇننىڭ بايقالغانلىغىچە بولغان ئارىلىقنى كۆرۈپ باقساق 15 يىل كېتىپتۇ. خەلقئارا تەتقىقات مەركىزى ئورگىنى شۇنچە مەبلەغ ۋە شۇنچە ئادەم كۈچى بىلەن بۇ تەتقىقاتنى ئېلىپ بارغان بولسىمۇ ئالدىنقى 10 يىلدا ھېچقانداق بىر يېڭى نەتىجىگە ئېرىشەلمەپتۇ. بىراق بۇ تەتقىقاتچىلار بىر كۈنمۇ مەغلۇبىيىتىدىن ۋاز كەچمەي، تەتقىقاتىنى ئۈزلۈكسىز داۋاملاشتۇرۇپ، ئاخىرى مەغلۇبىيەت ئۈستىدىن غەلىبە قىلىپ، ئىنسانىيەت ئۈچۈن بەكمۇ مۇھىم بولغان غەلىبىنى قولغا كەلتۈردى. شۇڭا مەغلۇبىيەتكە تىز پۈكمەي، ئىلىم-پەن ساھەسىدە ئۈزلۈكسىز تەتقىقات ئېلىپ بارساق بىز چوقۇم دۇنياغا كۆپ تۆھپىلەرنى قوشالايمىز!

تېخىمۇ كۆپ ئۇچۇرلارغا ئېرىشمەكچى بولسىڭىز تۆۋەندىكى ئۇلىنىشنى چېكىڭ.

http://physics.aps.org/articles/v9/17

ziya

نەچچە كۈندىن بېرى تەقەززا بولغان خەۋەر بىلەن ئۇچراشتۇرغىنىڭىزغا رەھمەت.
بىر مەزگىل مۇنازىرە-مۇھاكىمىلەرنىڭ قىززىشىدا،بۇ بايقاشنىڭ تەپسىلاتلىرى ئۈستىدە ئوخشىمغان قاراشلارنىڭ ئوتتۇرىغا قويۇلىشىدا گەپ يوق.

ziya

تاشپولات مۇئەللىم.ئىككى قارا ئۆڭكۈرنىڭ بىرلىشىش جەريانىدىكى ئوربىتىسى كۆك ۋە قىزىلدىن ئىبارەت ئىككى رەڭ بىلەن ئىپادىلىنىپتۇ،شۇنداقمۇ؟

ziya

بۇ بايقاش پۇت تىرەپ تۇرالىسا چوڭ پارتىلاش راستىنلا يۆز بەرگەن دەپ قاراشقا بولىدىكەن.شەكىل نەزەريىسىگە  نىسبەتەن ئېيىتقاندا ئىككى قارا ئۆڭكۆرنىڭ قوشۇلۇش جەريانىغىچە بولغىچە بولغان ئوربىتىسى ،ھەركەت شەكىللىرى 29-تېئورېمىنىڭ ئاسمان جىسىملىرى سەۋىيەسىدىكى ئىسپاتى بولۇپ قالىدۇ.قارا ئۆڭكۈرلەرنىڭ ئوقىدا ئايلىنىش تېزلىكى ۋە يۆنىلىشى بىلەن ئوربىتا رادىئوسىنىڭ بارغانسىرى قىسقىراپ بېرىشى بۇ تەشەببۇسنىڭ ئىسپاتى.

ئوربىتا كۆك ،قىزىل رەڭلەر ئارقىلىق ئىپادىلەنگەن.قارا ئۆڭكۈرلەر ئوقىدا سائەت سىتىرىلىكىسىغا قارشى يۆنىلىشتە ئايلانغان ۋە ئىزچىل ئوقىدا ئايلىنىش يۆنىلىشى تەرەپكە ئېغىش ئارقىلىق ئوربىتا رادىئوسى قىسقىراپ ئاقىۋەت سوقۇلغان.نەتىجىدە ھازىر بايقالدى دېيىلىۋاتقان دولقۇن مەيدانغا كەلگەن.

LAQIN610

ناھايىتى تىز بولغان ياخشى يازما ئىكەن . مەنمۇ ئاخشام تىڭشۇننىڭ تورىدىن تۇنجى بولۇپ ئوقۇغان ئىدىم . بۇ بىر ناھايىتى ياخشى باشلىنىش بوپتۇ . قارىغاندا يەنە نۇرغۇن نەرسىلەرگە ئالدىراپ قارار چىقارمىساق بولغۇدەك

ziya

جۇڭگو نەزەرىيە فىزىكا ئالىمى ۋۇ يۇەلىاڭ، ئامېرىكا فىزىكا جەمئىيىتىنىڭ فىزىكا ئوبزور ژۇرنىلىدا (بۇ ژۇرنال يۇقىرىدا ماقالە ئېلان قىلىنغان ژۇرنال بىلەن ئوخشاپ كېتىدۇ يەنى ئاچا-سىڭىل ژۇرناللار)  ماقالە ئېلان قىلىپ، 1915-يىلى ئېينىشتېين ئوتتۇرىغا قويغان بوشلۇق بىلەن ۋاقىتنىڭ يەنە ماكان-زامانىڭ ئەگرىلىكىنى ئىنكار قىلىپ، كائىناتنىڭ ئەگىر ئەمەس تەكشى ئىكەنلىكىنى ئوتتۇرىغا قويدى.

___________________

ۋۇ يۇەلىاڭنىڭ ماكان-زاماننىڭ ئەگرىلىكىنى ئىنكار قىلىشى توغرا.ئەگرىلىك ھەركەت ئۆزىنىڭ خۇسۇسى خارەكتىرى.ئىككى قارا ئۆڭكۈرنىڭ تىرايىكتۇرىيىسى ۋە ئۇلارنىڭ ئوقىدا ئايلىنىش يۆنىلىشى تەرەپكە ئېغىپ ،ئوربىتا رادىئوسىنىڭ بارغانسىرى قىسقىراپ ئاخىرى بىر-بىرىگە سوقۇلىشى بۇ تەشەببۇسۇمنىڭ ئىسپاتى.

________________

ئامرىكا:ئالىملار تارتىش كۈچى دولقۇنىنى بايقىغانلىغىنى جاكالىدى
美国：科学家宣布发现引力波

فىلىم:

http://www.iqiyi.com/v_19rrlabp1o.html

uyghun

http://tv.cntv.cn/video/C10336/4b5c47c2ee3d4ab18c41dd8259f46baa

http://tech.qq.com/a/20160211/025055.htm


http://v.ku6.com/show/-ATcjPLiByTCRdOZSnj2-w...html#