چوڭ بولغاندا قىلىمەن

NΛΛ

ھېكمەت:
       يىگىت رايىنى ياندۇرۇش نامەردنىڭ ئىشى_
   ئەلشىر ناۋائى

:بالام چوڭ بولغاندا نېمە قىلىسەن؟

:چوڭ بولغاندا ئۇچقۇچى بولىمەن ئاپا....

:چوڭ بولغاندا نېمە قىلىسەن؟

:چوڭ بولغاندا ئالىم بولىمەن  دادا....

   نۇرغۇن يىللار ئۆتتى.لېكىن ئۇ بالىلا ئەمەس نۇرغۇن بالىلار  ئۇنداق قىلالمىدى،ھەتتا ئارزۇلىرىنى نەلەرگىدۇ يوقاتقان ئىدى.ئۇنداقتا ئۇلار چوڭ بولمىدىمۇ ؟

  نۇرغۇن ۋاقىتلاردا ئاشۇ سەبىي چاغلىرىدا ئالىم بولىمەن،شاھزادە بولىمەن،مەلىكە ئالىمەن دېگەن گۈزەل ئارزۇسى بار  بالىلار ئاخىرى ئۇنداق قىلالمىدى.

   

      توغرا بىز ئىشەنمىدۇق.ئۇلارنىڭ ھازىرلا قىلالايدىغانلىقىغا ئىشەنمىدۇق.شۇڭا ئۇلار چوڭ بولۇشنى ساقلىدى.كىچىك ۋاقتىدا يىقىلىپ كەتسە چوڭ بولغاندا تۇرۇشنى ئويلىدى.ھەممە ئىشنى چوڭ بولغاندا قىلىشنى ئويلىدى.ئەمدى چوڭ بولغاندا بولسا ھېچنىمىنى ئويلىمايدىغان بولۇپ قالدى.

   بىز ئىشەنمىدۇق.ئۇلارنىڭ داڭلىق ئادەم بولۇشىنى ئويلىدۇقيۇ ئۇنىڭ ئىقتىدارىغا ئىشەنمىدۇق.ئۇنىڭ ئارزۇلىرىغا سوغۇق سۇ سەپتۇق.ياشلار بىرەر ئىشنى قىلىشتىن بۇرۇن مويسىپىتلاردىن،ئاكىلىرىدىن مەسلىھەت سورىدى.لېكىن ئۇلار بۇنى قىلايمۇ دېسە تەس دېدى.ئۇنى قىلايمۇ دېسە سەن تېخى كىچىك دېدى.

      ئۇ ئالىم بولماقچى ئىدى،بىز ئۇنى كۆپ كىتاب كۆر ياكى ئۆگىنىش قىل دېدۇق.ئۇ توختىماي ئۆگەندى.ئاخىرىدا ئۇنىڭدىن زېرىكتى.ئالىم بولۇش  ئەسلى زېرىكىشلىك ئەمەس ئىدى.ئەمما بىز ئۇنى ئۆزىنىڭ قىزىقىشىغا قويۇپ بەرمىدۇق.ئۇنىڭ پۇتبول چولپىنى بولغۇسى بار ئىدى.بىز ئۇنى سەن بەرىبىر رونالدو بولالمايسەن دېدۇق.ئۇ ئاخىرى ئۇنىڭدىنمۇ ئۈمىد ئۈزدى.

     ئاخىرى قانداق بولدى؟ ئۇ ھېچنىمە قىلالمىدى .قىلالىسىمۇ ئارزۇيىڭىزدەك قىلالمىدى.ئۇنىڭغا سىز ئۆي ئېلىپ بەردىڭىز.تويىنى قىلىپ بەردىڭىز ،بالىسىنى باقتىڭىز.لېكىن ئۇ سىزگە ئۇنچىلىك قىلىپ بېرەلمىدى.ئۆتۈنەي،بالىڭىزنى چوڭ بولغىلى قويۇڭ!سىزمۇ بالىڭىزنىڭ كۆيۈنىشىگە موھتاج!

    كارخانا جەمئىيەتلەردە بولسا بىز ياشلارغا ئىشەنمىدۇق.باشقىلارنىڭ ئۆيىگە يوقلاپ بارغاندا  ياكى دۇكانغا كىرگەندە كىچىك بالىلار تۇرغان بولسا چوڭلار بارمۇ دېدۇق.ئەسلى ئەقىل ياشتا ئەمەس باشتا ئىدى.ئۇ بالا شۇنىڭدىن باشلاپ چوڭ بولۇشنى ساقلىدى.ئاخىرى چوڭ بولمىدى.

    بىز ياشلارنى زايا قىلدۇق.ئۇلارنىڭ ئارزۇلىرى ئۇرغۇپ تۇرغان ئىدى.تەۋەككۈل روھى ۋە مۆجىزىگە بولغان ئىشەنچى چوڭلاردىن كۈچلۈك ئىدى. كېسەل كۆرسەتمەكچى بولغانلار تەجىربىلىك ياشانغان دوختۇرلارنى ئىزدىدى.ئىشقىلىپ ھەممەيلەن ئىش كۆرگەن ئۇستامنى ئىزدىدى.لېكىن ئەينى زاماندا 11 ياشلىق ناۋايى 80 ياشلىق لۇتفىنى بىر مىسرا شېئىر بىلەن مەغلۇپ قىلغان ئىدى.

      شۇنداق قىلىپ نۇرغۇن ناۋايى ئەلشىرلەر چوڭ بولالماي قالدى.نى نى تالانتلار بېسىقىپ قالدى.پۇرسەت چوڭلارغا بېرىلدى.ھوقۇق ھەممە يەردە چوڭلارنىڭ بولدى.چوڭلارنىڭ دېگىنى دېگەن بولدى!

     بىز ياشلارغا پۇرسەت بېرەيلى.ئۇلارنىڭ ئىچى سىقىلىپ مۇھەببەتلىشىپ ياكى ئويناپلا يۈرمىسىۇن.ئەمەلگە ئاشمايدۇ دەپ قارىغان پىلانلىرى ئۈچۈن تىرىشسۇن.تەنتەربىيەگە قىزىقسا توپچى بولسۇن.سودىغا قىزىقسا سودىگەر بولسۇن.ئالىم بولغۇسى بولسا جاھان كەزسۇن.

     ئەي ياشلار بىزمۇ سەۋەبنى ئاتا ئانىمىزدىن ياكى باشقىلاردىنلا كۆرۈپ كەتمەيلى.ئارزۇنىڭ بىزنى قىينىشىغا چىدىماي،ئويۇن تاماشاغا بېرىلمەيلى.ئارزۇ بىزنى قىينىغانسېرى شۇنچە ئىرادىلىك بولايلى.مەيلى مۇھەببەت بولسۇن ۋە ياكى مۇۋەپپىقىيەت بولسۇن ئوخشاشلا بىزنىڭ باتۇرلارچە ھەرىكىتىمىزگە موھتاجدۇر.

       تەجىربىلەرگە تايىنىپ ئېھتىياتچان قېرىلارچە ياشاش ئۇسۇلى ۋە بىر بىرىنى قوللىماسلىق ئاخىرى بىزنى ئىلگىرلەتكەن تەغدىردىمۇ يۈكسەلدۈرمەيدۇ.

2016-يىلى 22-نويابىر    قۇمۇل

ئابدۇرەشىد ئابدۇلئەھەد ( نادىر )

Sayaq

كىمىياگەر  دېگەن كىتابنى ئوقۇش تەكلىپىنى بېرىمەن. بۇ يازمىدا دېيىلگەنلەر بىلەن مەنىداش ئەسەر، بەك ئېسىل

نۇراخۇن

ئادەمنى چوڭقۇر ئويلاندۇرىدىغان، بولۇپمۇ پەرزەنتى بارلار چوقۇم بىر ئوقۇپ بېقىشقا تېگىشلىك ياخشى تېما ئىكەن. مەن  بۇ تېمىنى ساقلىۋېلىپ پات-پات ئوقۇپ تۇرۇشنى تەۋسىيە قىلىمەن.

zeper

راسىت ھە، بىر چاغلاردا ئاجايىپ بۈيۈك ئارزۇلارنى كۆڭلىگە پۈككەن پەرزەنتلىرىمىزنىڭ قانچىلىك غايسىنى بۆشۈكىدىلا تۇنجۇقتۇرغاندىمىز...

obzorqi

      پايدىلىنىش قىممىتى يوقۇرى . ياخشى يېزىپسىز .

ehrami

ھەي... بۇ يازمىنى ئوقۇپ بىر خىل بولۇپ قالدىم مەن.

tursun0738

بىز كىچىك چاغلاردا ، يەنى 60- 70- يىللاردا ھەربىيلەر بىلەن مۇئەللىملەر ئەڭ ئابرويلۇق كىشىلەر سانالغاچقا ، ئۇ چاغلاردىكى بالىلار ئاساسەن مۇشۇ ئىككى كەسىپنىڭ ئەھلى بولۇشنى ئارزۇ قىلىشاتتى . 90- يىللاردىن كېيىن « ئاق مۈشۈك ، قارام مۈشۈك __ چاشقان تۇتسىلا ياخشى مۈشۈك » بولۇپ كەتكەچكە ، بۇ چاغلاردىكى كىشىلەر بىر ئاماللارنى قىلىپ « چاشقان » تۇتىدىغان « مۈشۈك » بولۇشنىڭ كويىغا كىرىپ كەتتى . بۇ كىشىلەرنىڭ چاشقان تۇتۇشتىكى ھۈنەر-ئاماللىرى ھەر خىل بولغاچقا ، بۇ دەۋىرلەردىكى بالىلارنىڭ « چوڭ بولغاندا نىمە بولىسەن » دىگەن سوئالغا بىرىدىغان جاۋابىمۇ خىلمۇ-خىل، ھەر قىسما بولۇپ تەركىۋى مۇرەككەپلىشىپ كەتتى . مەسىلەن : بۇ چاغلاردا « باي بولىمەن » ، « داڭلىق قىمارۋاز بولىمەن » « ساقچى باشلىقى بولىمەن » دەيدىغان بالىلار پەيدا بولدى ؛ تېخى جەمئىيەتتتىكى ئىشلارنىڭ ئۈجۈر-بۈجۈرىنى بىزە چۈشۈنىپ قالغان بالىلار « چاشقان تۇتالايدىغان مۈشۈك بولىمەن » دەپ ئاتا-ئانىللىرىنى كۈلدۈرۈشتى . 2000- يىللارغا كەلگەندە « چوڭ بولسا نىمە بولىدىغان » بالىلارنىڭ ئارزۇلىرىغا يېڭى ئۇقۇملار كىرىپ كەلدى . مەسىلەن : سادام بولىمەن ، تالىبان بولىمەن ، غازاتچى بولىمەن ، ئاللانىڭ بايرىقىنى كۆتۈرىمەن ... دىگەندەك .
ھازىر بايقىسام ، بالىلىرىغا « چوڭ بولساڭ نىمە بولىسەن » دەيدىغانلارنىڭ ئاڭ-سەۋىيىسى ئۆسۈپ قالغانمۇ ياكى ئۇلارنىڭ كىچىك چاغلىرىدىكى « ئالىم بولىمەن ، دوختۇر بولىمەن ، ئۇچقۇچى بولىمەن » دىگەندەك بەربات بولغان شېرىن ئارزۇلىرى ئېسىگە يىتىپ خىجىللىقتا قالامدۇ ، ئىشقىلىپ بۇنداق ئەخمىقانە سوئالنى سورايدىغانلار تۈگەپ قالغاندەك قىلىدۇ . ئۇنىڭ ئۈستىگە بالىلارمۇ بۇنداق ئەخمىقانە سوئاللارنى سورىغان ئاتا-ئانىلارنى ئەخمەق قىلغاندەك جاۋاپلارنى بىرىپ « ساز » قىلىدىغان بولۇۋالدى . دىمەك ، جاھاننىڭ تەرەققىياتى ئادەمنىڭ ئىرادىسىگە قىلچە باقمىغان ھالدا ، كىشىلەرنىڭ ئەخمىقانە سۆز-ھەركەتلىرىنىمۇ كۈلكىگە ئايلاندۇرىۋېتىشكە قادىر ئىكەن . سىلەرگە مەسلەتىم ، بالىلارغا قانداق قىلىش توغرىسىدا يېتەكچىلىك قىلغىڭلار كەپكەتسە ئويلىنىپراق بىرنىمە دەرسىلەر ، چۈنكى ھازىرقى بالىلار بۇرۇنقى بالىلارغا ئوخشىمايدۇ ، شۇڭا تۆۋەندىكىدەك سۆزلەرنى قىلىپ قېلىشتىن ھەزەر ئەيلەڭلار .

_ ھې بالام ، مەكتەپتە ياخشى ئوقۇمىساڭ جېنىڭنى باقالمايسەن ، دەپقوياي !
_ ھې دادا ، جېنىمنى باقالمىسام قاراپ تۇرمايدىغانسەن ؟
___________________
_ بالام ، مۇشۇ ئوقۇشۇڭدا چوڭ بولساڭ نىمىمۇ بولارسەن ؟
_ چوڭ بولغاندىكى ئىشىمغا بېشىڭنى قاتۇرماي ، توپ تەپسە قارنى يېرىلىپ كەتمەيدىغان نوچى چوقايدىن بىرنى ئەپبەرگىنە !
___________________
_ مۇئەللىمىڭنىڭ گېپىدىن قارىغاندا ، سېنى ئوقۇتمىساقمۇ بولغىدەك !....
_ ۋاھ ، مۇئەللىم ئاخىرى ئوقۇمىساممۇ داڭلىق ئادەم بولىدىغانلىقىمغا ئىشىنىپتۇ-دە !
______________
_ ئويۇن دىسە تىك تۇرىسەن ، ئوقۇش دىسە موك ياتىسەن ، ئوقۇيمەن دىگىچە ئويۇنىڭنى ئوينىساڭ بولمامدۇ ؟
_ مەنمۇ شۇ ، ئويناپ ھېرىپ كەتكەندە موكلا ياتاي دەپ ئوقۇۋاتىمەن ....
_

buradar

كىچىگىمدە بىر نەۋرە  ئۇكامدىن بىر  چوڭ  ئادەم چوڭ بولساڭ نىمە بۇلسەن دەپ سورسا .ئەركىشى  بۇلمەن دەپ جاۋاپ  بىرىپ منى كۈلدۈرگەن  ئىدى ،