ئاپپاق خۇجىنىڭ ھەقىيقى ئەپتى بەشىرىسى
ﺋﺎﭘﭙﺎﻕ ﺧﻮﺟﯩﻨﯩﯔ ﺋﻪﭘﺘﻰ -ﺑﻪﺷﯩﺮﺳﻰﻣﯘﺧﺘﺎﺭ ﻗﺎﺩﯨﺮ ﮬﻮﻧﺰﺍﺩﻩ
ﺑﯩﺰ ﺗﺎﺭﯨﺨﻤﯩﺰﻧﻰ ﯞﺍﺭﺍﻗﻠﺎﭖ ﻛﯚﺭﮔﯧﻨﯩﻤﯩﺰﺩﻩ ئوغوزخان،باتۇر،كۆلبىلگە،ﻣﻪﺧﻤﯘﺕ ﻗﻪﺷﻘﯩﺮﻯ،ﻳﯜﺳﯜﭖ ﺧﺎﺱ ﮬﺎﺟﯩﭗ، ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﻪﺕ ﭼﻮﻟﭙﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﺎﺟﺎﻳﯩﭗ ﺗﯚﮬﭙﯩﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﭘﻪﺧﺮﻟﻪﻧﺴﻪﻙ،ﻣﻪﺧﺪﯗﻡ ﺋﻪﺯﻩﻡ،ﺋﺎﭘﺌﺎﻕ ﺧﻮﺟﯩا(ﺋﺎﭘﺌﺎﻕﺧﻮﺟﯩنىڭ تىگى -تەكتى ئۇيغۇر ئەمەس ) ﻠﺎﺭﻏﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﺵ ﺟﺎﮬﺎﻟﻪﺕ ﭘﯩﺮﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻗﯩﻠﻤﯩﺶ-ﺋﻪﺗﻤﯩﺸﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﯩﺨﺘﯩﻴﺎﺭﺳﯩﺰ ﻏﻪﺯﻩﭘﻠﯩﻨﯩﻤﯩﺰ.ﺷﯘ ﺳﻪﯞﻩﭘﺘﯩﻦ،ﺋﺎﻟﺪﯨﻨﻘﯩﻠﺎﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺠﺎﺑﯩﻲ ﺗﻪﺭﻩﭘﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﻪﺳﻠﻪﺵ ﻗﺎﻧﭽﯩﻜﻰ ﺯﯛﺭﯨﺮ ﺑﻮﻟﺴﺎ،ﻛﯩﻴﯩﻨﻜﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﻪﺕ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻴﺎﺗﯩﻐﺎ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﮔﻪﻥ ﺯﯨﻴﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﻪﺳﻠﻪﭖ ﺋﯚﺗﯜﺷﻤﯘ ﺋﻮﺧﺸﺎﺷﻠﺎ ﺯﯛﺭﯨﺮ ﺑﻮﻟﻤﺎﻗﺘﺎ.ﭼﯜﻧﻜﻰ،ﺋﺎﻟﻠﯩﻘﺎﭼﺎﻥ ﺗﺎﺭﯨﺨﻨﯩﯔ ﻟﻪﻧﻪﺕ ﺗﯜﯞﺭﯨﻜﯩﮕﻪ ﻣﯩﺨﻠﯩﻨﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺋﯘ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﻣﯩﻠﻠﯩﺘﯩﻤﯩﺰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻣﻪﯕﮕﯜ ﺋﯘﻧﺘﯘﻟﻐﯘﺳﯩﺰ ﺋﺎﭼﭽﯩﻖ ﺳﺎﯞﺍﻕ ﯞﻩ ﺳﻪﻟﺒﯩﻲ ﺩﻩﺭﺳﻠﯩﻚ.
ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻲ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻠﺎﺭﻏﺎ ﺋﺎﺳﺎﺳﻠﺎﻧﻐﺎﻧﺪﺍ،ﺑﯘﻧﺪﯨﻦ 370ﻳﯩﻞ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﻗﯘﻣﯘﻟﺪﺍ ﺳﻮﭘﯩﺰﯨﻢ ﺗﻪﻟﯩﻤﺎﺗﯩﻨﻰ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺸﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﯩﺪﻩ ﺑﯩﺮ ﺋﻮﻏﯘﻝ ﺩﯗﻧﻴﺎﻏﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ.ﺋﯘ ﻳﻪﺗﺘﻪ ﻳﺎﺷﻘﺎ ﻛﯩﺮﮔﻪﻧﺪﻩ ﺩﺍﺩﯨﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﻪﺷﻘﻪﺭﮔﻪ ﻛﯚﭼﯜﭖ ﻛﯧﻠﯩﭗ،18ﻳﯧﺸﯩﻐﯩﭽﻪ ﺳﻮﭘﯩﻠﯩﻖ ﺩﻩﺭﯨﺠﯩﺴﯩﮕﻪ ﻳﻪﺗﻜﻪﻥ.ﺩﻩﻝ ﻣﯘﺷﯘ ﯞﺍﻗﯩﺘﺘﺎ،ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺩﺍﺩﯨﺴﻰ ﻳﯜﺳﯜﭖ ﺧﻮﻗﺎ ﺑﺎﺷﻘﯩﻠﺎﺭ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ زەھەرلەپ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﯛﻟﮕﻪﭼﻜﻪ،ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﺎﻣﯩﺘﻰ ﻛﯧﻠﯩﭗ،"ﺋﯩﺸﻘﯩﻴﻪ"ﺳﯜﻟﯩﻜﻰ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ "ﭘﯩﺮ"ﻟﯩﻖ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐﺎ ﻛﯚﺗﯜﺭﯛﻟﮕﻪﻥ.ﻣﺎﻧﺎ ﺑﯘ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﻪﺕ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﺪﺍ ﺋﯧﭽﯩﻨﯩﺸﻠﯩﻖ ﻳﻮﻗﯘﺗﯘﺷﻠﺎﺭﻧﻰ ﭘﻪﻳﺪﺍ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﻪﺷﻪﺩﺩﯨﻲ ﺟﺎﻟﻠﺎﺕ،ﺩﯨﻨﯩﻲ ﻣﯘﻧﺎﭘﯩﻖ ﮬﯩﺪﺍﻳﺘﯘﻟﻠﺎ (ﺋﺎﭘﺌﺎﻕ) ﺧﻮﺟﺎ ﺋﯩﺪﻯ.
ﺷﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ،ﺟﻪﻧﯘﺑﯩﻲ ﺷﯩﻨﺠﺎﯓ ﻳﻪﻛﻪﻥ ﺳﻪﺋﯩﺪﯨﻴﻪ ﺧﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﯩﯔ ﻛﻮﻧﺘﯩﺮﻭﻟﻠﯩﻘﯩﺪﺍ ﺑﻮﻟﯘﭖ،ﺋﯩﺴﺴﻤﺎﻳﯩﻠﺨﺎﻥ ﮬﺎﻛﯩﻤﯩﻴﻪﺕ ﺑﯧﺸﯩﺪﺍ ﺋﯩﺪﻯ.ﺳﻮﭘﯩﺰﯨﻤﻨﯩﯔ "ﺋﯩﺸﺎﻗﯩﻴﻪ"ﺳﯜﻟﯩﻜﯩﮕﻪ ﺋﯧﺘﯩﻘﺎﺩ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﺧﺎﻥ ﺋﺎﭘﺌﺎﻕ ﺧﻮﺟﯩﻠﺎﺭﻧﯩﯔ ﻗﻪﺷﻘﻪﺭﺩﯨﻜﻰ "ﺋﯩﺸﻘﯩﻴﻪ" ﺳﯜﻟﯩﻜﻰ ﭘﺎﺋﺎﻟﯩﻴﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﭼﻪﻛﻠﻪﭖ،ﻣﯩﻠﺎﺩﻯ 1671-ﻳﯩﻠﻰ ﻳﺎﺯﺩﺍ ﺋﯘﻟﺎﺭﻧﻰ ﭼﯧﮕﺮﯨﺪﯨﻦ ﻗﻮﻏﻠﺎﭖ ﭼﯩﻘﺎﺭﻏﺎﻥ(ئىسمايىلخانﺋﯩﺸﺎﻗﯩﻴﻪ ﺳﯜﻟﯩﻜﯩﮕﻪمايىل بولغاچقا چوڭ تىكىننىڭﺋﺎﭘﺌﺎﻕ ﺧﻮﺟنى ئۆلتۆرۇش تەلپىنى رەت قىلغان. ).ﻗﻮﻏﻠﺎﻧﻐﺎﻥ ﺋﺎﭘﺌﺎﻕ ﺧﻮﺟﺎ ﯞﻩ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻣﯘﺭﯨﺘﻠﯩﺮﻯ ﻗﺎﺗﺘﯩﻖ ﺋﯚﭼﻤﻪﻧﻠﯩﻚ ﺋﯩﭽﯩﺪﻩ ﻛﻪﺷﻤﯩﺮﮔﻪ ﺑﯧﺮﯨﭗ،ﺋﯘ ﻳﻪﺭﻧﯩﯔ ﮬﯚﻛﯜﻣﺮﺍﻧﯩﻐﺎ ﻳﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻧﺪﺍ،ﺷﯩﺰﺍﯕﺪﯨﻜﻰ ﺩﺍﻟﺎﻱ ﻟﺎﻣﺎ(ﯞ)ﻏﺎ ﺗﻮﻧﯘﺷﺘﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻥ.ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﺋﯩﺴﻠﺎﻡ ﺩﯨﻨﯩﻨﯩﯔ ﻣﯘﺧﻠﯩﺴﻰ،ﺋﺎﭘﺌﺎﻕ ﺧﻮﺟﺎﻡ،ﭘﯩﺸﯩﯟﺍ ﮬﻪﺯﺭﻩﺕ،ﭘﯩﺮ ﺋﯩﺸﺎﻥ،ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺕ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﻧﯩﯔ 27-ﻧﻪﯞﺭﯨﺴﻰ ﺩﻩﭖ ﺋﺎﺗﯩﯟﺍﻟﻐﺎﻥ ﮬﯩﺪﺍﻳﺘﯘﻟﻠﺎ ﺧﻮﺟﺎ ﺑﯘﺩﺩﺍ ﺩﯨﻨﯩﻨﯩﯔ ﻟﺎﻣﺎ ﺩﺍﮬﯩﺴﻰ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﺗﯩﺰﻟﯩﻨﯩﭗ،ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯧﺘﻪﻛﻠﯩﺮﯨﮕﻪ ﺳﯚﻳﯜﭖ،ﺯﺍﺭ-ﺯﺍﺭ ﻳﯩﻐﻠﺎﭖچاتراقلىرىدىن ئۆمىلەپ ئۆتۆپ،ﺋﯩﺴﻤﺎﻳﯩﻠﺨﺎﻥ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪﯨﻦ "ﺸﯩﻜﺎﻳﻪﺕ"ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ. ﺩﺍﻟﺎﻱ ﻟﺎﻣﺎ(ﯞ) ﺷﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﻛﯚﺯﯨﻨﻰ ﺷﯩﻨﺠﺎﯕﻐﺎ ﺗﯩﻜﯩﭗﺗﯘﺭﻏﺎﭼﻘﺎھەمدە سەئىدىيە خانلىقىدا بۇرۇن قىپقالغان قانلىق ؟ۆچى بولغاچقا ،ﮬﯩﺪﺍﻳﺘﯘﻟﻠﺎﺭﻏﺎ "ﺋﺎﭘﺌﺎﻕ"(ﺯﺍﯕﺰﯗﭼﻪ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﺍ ﻗﺎﺗﻠﺎﻣﺪﯨﻜﻰ ﺭﺍﮬﯩﭙﻠﺎﺭﻏﺎ ﺑﯧﺮﯨﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯘﻧﯟﺍﻥ) ﻧﺎﻣﯩﻨﻰ "ﺋﺎﺗﺎ" ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﮬﻪﻣﺪﻩ ﺷﯩﻤﺎﻟﯩﻲ ﺷﯩﻨﺠﺎﯕﻨﻰ ﺑﯧﺴﯩﭗ ﻳﺎﺗﻘﺎﻥ ﺟﻮﯕﻐﺎﺭ(ﻣﻮﯕﻐﯘﻝ)ﻟﺎﺭﻧﯩﯔ ﺑﺎﺷﻠﯩﻘﻰ ﻏﺎﻟﺪﺍﻥ ﻗﯘﻧﺘﻪﻳﺠﯩﮕﻪ(ﻏﺎﻟﺪﺍﻥسىرىن) ﻟﺎﻣﺎ ﺩﯨﻨﻰ ﻧﺎﻣﯩﺪﯨﻦ ﻳﺎﺭﺩﻩﻡ ﺑﯧﺮﯨﺶ ﺑﯘﻳﺮﯗﻗﻰ ﺋﻪﯞﻩﺗﻜﻪﻥ.ﺋﺎﭘﺌﺎﻕ ﺧﻮﺟﺎ ﺑﯘ "ﺑﯘﻳﺮﯗﻕ"ﻧﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ،ﭼﯩﯖﺨﻪﻱ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﻗﯘﻣﯘﻟﻐﺎ،ﻛﯩﻴﯩﻦ ﺟﻮﯕﻐﺎﺭﻏﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﯞﻩ ﺳﯩﭽﯘﺋﻪﻥ،ﭼﯩﯖﺨﻪﻱ،ﻧﯩﯖﺸﯩﻴﺎ ﺧﯘﻳﺰﯗﻟﯩﺮﻯ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ "ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﯞﻟﺎﺩﻯ ﭼﯩﯖﺨﻪﻳﮕﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ..."ﺩﯦﮕﻪﻧﺪﻩﻙ ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺗﻠﻪﺭﻧﻰ ﻗﺎﻟﺪﯗﺭﻏﺎﻥ.ﻏﺎﻟﺪﺍﻥ ﻗﯘﻧﺘﻪﻳﺠﻰ ﮔﻪﺭﭼﻪ ﻣﻮﯕﻐﯘﻝ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ،ﻟﺎﻣﺎ ﺩﯨﻨﯩﻐﺎ ﺋﯧﺘﯩﻘﺎﺩ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﭼﻘﺎ، ﺩﺍﻟﺎﻱ ﻟﺎﻣﺎ(ﯞ)ﻧﯩﯔ ﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻤﯩﺴﯩﻨﻰ ﻣﯘﻗﻪﺩﺩﻩﺱ ﺑﯘﻳﺮﯗﻕ ﻗﺎﺗﺎﺭﯨﺪﺍ ﻛﯚﺭﻩﺗﺘﻰ.ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺪﻩ،ﺋﺎﭘﺌﺎﻕ ﺧﻮﺟﺎ ﺟﻮﯕﻐﺎﺭﻟﺎﺭﻧﯩﯔ ﻗﯩﻠﯩﭽﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﻪﺷﻘﻪﺭ،ﻳﻪﻛﻪﻧﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯩﺸﻐﺎﻝ ﻗﯩﻠﯩﭗ،170ﻳﯩﻠﺪﯨﻦ ﺋﺎﺭﺗﯘﻕ ﺳﻪﻟﺘﻪﻧﻪﺕ ﺳﯜﺭﮔﻪﻥ ﻳﻪﻛﻪﻥ ﺳﻪﺋﯩﺪﯨﻴﻪ ﺧﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺗﺎﺭﯨﺦ ﺑﯧﺘﯩﺪﯨﻦ ﺋﯚﭼﯜﺭﯛﭖ ﺗﺎﺷﻠﯩﻐﺎﻥ.
ﺋﺎﭘﺌﺎﻕ ﺧﻮﺟﺎ ﺟﻪﻧﯘﺑﯩﻲ ﺷﯩﻨﺠﺎﯕﺪﺍ ﻗﻮﺭﭼﺎﻕ "ﺧﺎﻧﻠﯩﻖ" ﺗﯩﻜﻠﯩﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯩﻴﯩﻦ،ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭﻩﭘﺘﯩﻦ ﺳﻮﭘﯩﺰﯨﻢ ﻣﯘﺭﯨﺘﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﻳﯧﺘﯩﺸﺘﯜﺭﯛﺷﻨﻰ ﺗﯧﺰﻟﻪﺗﺴﻪ،ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭﻩﭘﺘﯩﻦ ﻳﻮﻗﯘﺗﯘﺵ ﺧﺎﺭﻩﻛﺘﯩﺮﻟﯩﻚ ﻗﯩﺮﻏﯩﻨﭽﯩﻠﯩﻖ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﺎﺭﻏﺎﻥ.ﺋﯘ ﻳﻪﻛﻪﻥ ﻣﯚﺗﯩﯟﻩﺭﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻦ 81ﻛﯩﺸﯩﻨﻰ ﺗﯩﺮﯨﻚ ﭘﯧﺘﻰ ﻳﯜﺭﯨﻜﯩﻨﻰ ﺳﯘﻏﯘﺭﯗﭖ ﺋﯧﻠﯩﺶ ﺋﯘﺳﯘﻟﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﮔﻪﻥ.ﻣﻪﺷﮭﯘﺭ ﺑﯩﻠﯩﻢ ﻳﯘﺭﯗﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﭼﯧﻘﯩﯟﻩﺗﻜﻪﻥ.ﻧﺎﺧﺸﺎ-ﺋﯘﺳﯘﻟﻠﺎﺭﻧﻰ ﭼﻪﻛﻠﻪﭖ،ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻲ،ﺋﻪﺩﻩﺑﯩﻲ ﻛﯩﺘﺎﭘﻠﺎﺭﻧﻰ ﻛﯚﻳﺪﯛﺭﮔﻪﻥ.ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﺧﻮﺗﯘﻥ-ﻗﯩﺰﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﯘﺗﯘﭖ،ﺟﻮﯕﻐﺎﺭﻟﺎﺭﻏﺎ ﺳﻮﯞﻏﺎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ.ﺋﯩﺴﻤﺎﻳﯩﻠﺨﺎﻧﻨﯩﯔ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﻗﯩﺰﯨﻨﻰ ﻗﺎﻳﻨﺎﯞﺍﺗﻘﺎﻥ ﻳﺎﻏﻘﺎ ﺗﺎﺷﻠﺎﭖ،ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ "ﺋﯩﺸﺎﻗﯩﻴﻪ"ﭼﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﯘﺧﯘﻣﯩﺪﯨﻦ ﻗﯘﺭﯗﺗﯘﺵ "ﺋﯩﺮﺍﺩﯨﺴﻰ"ﻧﻰ ﺑﯩﻠﺪﯛﺭﮔﻪﻥ.ﻣﻪﺷﮭﯘﺭ ﺷﺎﺋﯩﺮ ﺑﺎﺑﺎ ﺭﻩﮬﯩﻢ ﻣﻪﺷﺮﻩﭘﻨﻰ ﺋﺎﺗﺎﻟﻤﯩﺶ "ﺩﻩﮬﺮﻯ"ﻟﯩﻜﺘﻪ ﺋﻪﻳﯩﭙﻠﻪﭖ،ﺑﻪﻟﻐﺘﻪ ﺩﺍﺭﻏﺎ ﺋﺎﺳﺘﯘﺭﻏﺎﻥ.ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺋﻪﻛﺴﯩﭽﻪ،ﺋﺎﺷﯩﻘﻠﯩﻖ،ﻣﺎﺯﺍﺭﭼﯩﻠﯩﻖ،ﻣﯚﻣﯩﻨﭽﯩﻠﯩﻚ ﺋﯩﺪﯨﻴﯩﺴﯩﻨﻰ ﻛﻪﯓ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﭗ،ﺭﯦﺌﺎﻟﻠﯩﻘﺘﯩﻦ ﭼﻪﺗﻨﯩﮕﻪﻥ ﺳﻮﭘﯩﺰﯨﻤﻨﻰ ﺋﻪﯞﺝ ﺋﺎﻟﺪﯗﺭﻏﺎﻥ،ﮬﻪﺗﺘﺎ ﺋﯚﺯﯨﻨﻰ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻠﺎﺭﻧﯩﯔ "ﺩﺍﮬﯩﺴﻰ" ﺩﻩﯞﺍﻟﻐﺎﻥ.
ﺋﺎﺩﻩﻣﻨﻰ ﺋﻪﻗﻠﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﺯﺩﯗﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﯨﻴﯩﯟﻯ ﺋﻪﭘﺴﯘﻧﻰ ﯞﻩ ﻗﺎﻧﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﭽﻰ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺧﻪﻟﻘﯩﻤﯩﺰﮔﻪ ﻣﯚﻟﭽﻪﺭﻟﯩﮕﯜﺳﯩﺰ ﺯﯨﻴﺎﻧﻠﺎﺭﻧﻰ ﺳﺎﻟﻐﺎﻥ ﺟﺎﮬﺎﻟﻪﺕ ﭘﯩﺮﻯ ﺋﺎﭘﺌﺎﻕ ﺧﻮﺟﺎ 68ﻳﺎﺷﻘﺎ ﻛﯩﺮﮔﻪﻥ ﭼﯧﻐﯩﺪﺍ (1694-ﻳﯩﻠﻰ) ﻳﻪﻛﻪﻥ ﺷﻪﮬﺮﯨﺪﻩ "ﺋﯩﺸﺎﻗﯩﻴﻪ ﺳﯜﻟﯜﻛﻰ" ﺗﻪﺭﻩﭘﺪﺍﺭﻟﯩﺮﻯ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺯﻩﮬﻪﺭﻟﻪﭖ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﯛﻟﮕﻪﻥ.ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻧﺎﭘﺎﻙ ﺟﻪﺳﯩﺪﻯ ﺋﯘ ﺋﯚﻟﯜﺷﺘﯩﻦ ﻳﻪﺗﺘﻪ ﺋﺎﻱ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﻳﺎﺳﯩﺘﯩﭗ ﻗﻮﻳﯘﻟﻐﺎﻥ ﻗﻪﺷﻘﻪﺭﺩﯨﻜﻰ "ﻣﺎﺯﺍﺭﻯ ﺷﺎﮬﺎﻥ"(ﺑﯜﮔﯜﻧﻜﻰ ﮬﻪﺯﺭﻩﺕ) ﮔﻪ ﺩﻩﭘﯩﻦ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﭗ،ﭼﻮﯓ ﺋﻮﻏﻠﻰ ﻳﻪﮬﻴﺎ ﺧﻮﺟﺎ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﮔﯜﻣﺒﻪﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﺪﯗﺭﯗﻟﻐﺎﻥ.ﺷﯘﻧﺪﯨﻦ ﺋﯧﺘﯩﯟﺍﺭﻩﻥ،ﺋﺎﭘﺌﺎﻕ ﺧﻮﺟﯩﻨﯩﯔ ﺧﻮﺗﺘﯘﻥ-ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﻯ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺗﻪﺧﺖ ﺗﺎﻟﯩﺸﯩﺶ ﻳﯜﺯ ﺑﯧﺮﯨﭗ،ﺋﺎﺧﯩﺮﻯ ﻣﯚﮬﺘﯩﺮﻩﻡ ﺧﯧﻨﯩﻢ (ﭘﺎﺷﺎ ﺧﯧﻨﯩﻢ) ﺋﯘﺗﯘﭖ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﯞﻩ ﺋﯜﭺ ﻳﯩﻞ ﺋﯩﭽﯩﺪﻩ 20 ﻣﯩﯖﺪﯨﻦ ﻛﯚﭖ ﻛﯩﺸﯩﻨﻰ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﯛﭖ،"ﺟﺎﻟﻠﺎﺕ ﺧﯧﻨﯩﻢ"ﺩﻩﭖ ﺋﺎﺗﺎﻟﻐﺎﭼﻘﺎ،1699-ﻳﯩﻠﻰ ﺩﻭﻟﺎﻧﻠﯩﻖ ﺳﻮﭘﯩﻠﺎﺭ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﭘﯩﭽﺎﻗﻠﺎﭖ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﯛﻟﮕﻪﻥ.
ﺋﺎﭘﺌﺎﻕ ﺧﻮﺟﺎ ﮬﺎﻛﯩﻤﯩﻴﯩﺘﻰ(1678-1699)ﺳﻮﭘﯩﺰﯨﻤﻨﻰ ﻗﺎﻧﯘﻥ ﯞﻩ ﺋﻪﺧﻠﺎﻕ ﻣﯩﺰﺍﻧﻰ ﻗﯩﻠﻐﺎﭼﻘﺎ،ﭘﯜﺗﻜﯜﻝ ﺟﻪﻧﯘﺑﯩﻲ ﺷﯩﻨﺠﺎﯕﻨﻰ ﺧﯘﺭﺍﭘﺎﺗﻠﯩﻖ،ﺯﯗﻟﯘﻡ،ﻧﺎﻣﺮﺍﺗﻠﯩﻖ،ﻧﺎﺩﺍﻧﻠﯩﻖ،ﺟﻪﯕﮕﻰ-ﺟﯩﺪﻩﻝ،ﺋﺎﭼﺎﺭﭼﯩﻠﯩﻖ ﻗﺎﭘﻠﺎﭖ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ.ﺑﯘ ﮬﺎﻝ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻴﺎﺗﯩﻨﻰ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﺋﻪﺳﯩﺮ ﻛﻪﻳﻨﯩﮕﻪ ﭼﯧﻜﯩﻨﺪﯛﺭﯨﯟﯦﺘﯩﺸﻜﻪ ﺳﻪﯞﻩﭖ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ.
ﺗﺎﺭﯨﺨﻨﻰ ﺋﯘﻧﺘﯘﺵ ﺋﺎﺳﯩﻴﻠﯩﻘﺘﯩﻦ ﺩﯦﺮﻩﻙ ﺑﯧﺮﯨﺪﯗ.ﺧﻪﻟﻘﯩﻤﯩﺰ ﺋﺎﭘﺌﺎﻕ ﺧﻮﺟﺎ ﯞﻩﻛﯩﻠﻠﯩﻜﯩﺪﯨﻜﻰ ﺳﻮﭘﻰ-ﺋﯩﺸﺎﻧﻠﺎﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﭘﺘﻰ-ﺑﻪﺷﯩﺮﯨﺴﯩﻨﻰ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻳﯧﻘﯩﻨﻘﻰ ﻳﯩﻠﻠﺎﺭﺩﯨﻠﺎ ﺗﻮﻧﯘﭖ ﻳﻪﺗﺘﻰ ﯞﻩ ﻳﻪﺗﻤﻪﻛﺘﻪ.ﺑﯘ ﺋﻪﻗﯩﻞ-ﺋﯩﺪﺭﯨﻜﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻲ ﻗﯩﻠﯩﭗ،ﺳﺎﭘﺎﻳﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﯚﺳﯜﯞﺍﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﯩﯔ ﻣﻪﮬﺴﯘﻟﻰ.ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﺘﯩﻤﯘ،ﺋﻪﺷﯘ ﺋﯧﭽﯩﻨﯩﺸﻠﯩﻖ ﺗﺎﺭﯨﺨﻨﯩﯔ ﺋﺎﭼﭽﯩﻖ ﺳﺎﯞﺍﻗﻠﯩﺮﻯ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪﻩ ﺩﺍﺋﯩﻢ ﭘﯩﻜﯩﺮ ﻳﯜﺭﮔﯜﺯﯨﭗ ﺗﯘﺭﯨﺸﯩﻤﯩﺰ ﻛﯧﺮﻩﻙ.
ﺋﯩﺰﺍﮪ:ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﺎﻧﻐﺎﻥ ﻣﺎﺗﯩﺮﻳﺎﻟﻠﺎﺭ ﺗﯩﺰﯨﻤﻠﯩﻜﻰ ﻗﯩﺴﻘﺎﺭﺗﯩﻠﺪﻯ
ﺑﯘ ﻣﺎﻗﺎﻟﻪ ﺋﻪﺳﻠﯩﺪﻩ "ﺟﻪﻧﯘﺑﯩﻲ ﺷﯩﻨﺠﺎﯓ ﻧﯧﻔﯩﺖ ﮔﯧﺰﯨﺘﻰ"ﻧﯩﯔ 1995-ﻳﯩﻠﻰ 7-ﺋﯩﻴﯘﻟﺪﯨﻜﻰ ﺳﺎﻧﯩﻐﺎ ﺑﯧﺴﯩﻠﻐﺎﻥ بۇنىڭ ئۈچۈن جاللات خېنىمنى ئوقۇسىلا كۇپايە
ziltar:
بۇنىڭ ئۈچۈن جاللات خېنىمنى ئوقۇسىلا كۇپايە
بىراق بۇ \"جاللات خېنىم\" دېگەن ئەسەردىكى جاللات خېنىم بىلەن ھەقىقىي جاللات خېنىم ئىككىسى ئىككى ئىشمىشقۇ.ئەگەر بىلىدىغانلار بولسا ئاز تۇلا سۆزلىسەڭلار بوپتىكەن مۇشۇ توغرىسىدىكى ئىلىمنى...مەسىلەن: ياسىنجان سادىق چوغلان نېمىگە ئاساسەن جاللات خېنىمنى شۇنداق تەسۋېرىلەيدۇ؟...
ziltar:
بۇنىڭ ئۈچۈن جاللات خېنىمنى ئوقۇسىلا كۇپايەبىراق بۇ \"جاللات خېنىم\" دېگەن ئەسەردىكى جاللات خېنىم بىلەن ھەقىقىي جاللات خېنىم ئىككىسى ئىككى ئىشمىشقۇ.ئەگەر بىلىدىغانلار بولسا ئاز تۇلا سۆزلىسەڭلار بوپتىكەن مۇشۇ توغرىسىدىكى ئىلىمنى...مەسىلەن: ياسىنجان سادىق چوغلان نېمىگە ئاساسەن جاللات خېنىمنى شۇنداق تەسۋېرىلەيدۇ؟...
مېنىڭچە بۇ روماندا جاللات خېنىمنىڭ كىملىكى مۇھىم ئەمەس ، خۇددىي ئانا يۇرتتا نۇرىنىڭ كىملىكى مۇھىم بولمىغاندەك
ئاۋال ئوقۇپ بېقىڭ ، مەن ئىككى قېتىم ئوقۇدۇممۇ نىمە بۇنى ، ئانا يۇرتنىغۇ بەك جىق ئوقۇپ كەتتىم
بۇ مۇناپىقنىڭ مىللىتى نىمىكەن ؟ تارىخى ئەسەرگە قاراپلا تارىخقا باھا بىرىش << ئارپىنى خام ئورىغانلىق >> جاللات خېنىم رومانى بىر بەدئىي ئەسەر خالاس !ئەلۋەتتە ئۇيغۇر بوممامدۇ ؟!بۇ مۇناپىقنىڭ مىللىتى نىمىكەن ؟
ئۇ زامانلاردا دۇنيادا مىللەت ئۇقۇمى ھازىرقىدەك ئېنىق ئەمەس، eysatohti:
بۇ مۇناپىقنىڭ مىللىتى نىمىكەن ؟
مىللەت ئۇقۇمى غەربى ياۋروپادا بۇرژۇئازىيىنىڭ پەيدا بولۇشى بىلەن مىللى دۆلەت قۇرۇش ئۈچۈن تەدرىجى شەكىللەنگەن سىياسى كاتېگورىيە.بىزدە ئۇ ئۇقۇم بەكلا كېچىكىپ شەكىللەنگەن.
elwida:
تارىخى ئەسەرگە قاراپلا تارىخقا باھا بىرىش << ئارپىنى خام ئورىغانلىق >> جاللات خېنىم رومانى بىر بەدئىي ئەسەر خالاس !
پارتىيىمىزنىڭ <<مېغىزىنى قوبۇل قىلىپ شاكىلىنى تاشلىۋېتىش>> دېگەن فاڭجىىنىنى مۇشۇنداق يەرگە ئىشلىتىمىز
ئۇ زامانلاردا دۇنيادا مىللەت ئۇقۇمى ھازىرقىدەك ئېنىق ئەمەس،
بۇ مۇناپىقنىڭ مىللىتى نىمىكەن ؟مىللەت ئۇقۇمى غەربى ياۋروپادا بۇرژۇئازىيىنىڭ پەيدا بولۇشى بىلەن مىللى دۆلەت قۇرۇش ئۈچۈن تەدرىجى شەكىللەنگەن سىياسى كاتېگورىيە.بىزدە ئۇ ئۇقۇم بەكلا كېچىكىپ شەكىللەنگەن.
ئاۋۇ ئۈستىدىكى (ﺋﺎﭘﺌﺎﻕﺧﻮﺟﯩنىڭ تىگى -تەكتى ئۇيغۇر ئەمەس ) دىگەن قۇرغا دىققەت !
ئۇ زامانلاردا مىللەت ئۇقۇمى ھازىرقىدەك ئېنىق ئەمەس دىگەن قانداق گەپ ؟(تېخى 300يىلمۇ بولماپتۇ ) . غەربى ياۋرۇپادا بۇرژازىيە پەيدا بولۇشتىن ئىلگىرى پۇتۇن يەرشارىلىقلار بىر قەۋىم دەپ چۇشۇنۇمىزما ؟ ئۇيغۇرلاردا خېلى بۇرۇنلار مۇككەممەل مىللەت ئۇقۇمى شەكىللەنگەن .
/گېپىڭىزچە بىز بۇرۇنلا مۇكەممەل مىللەت ئۇقۇمىنى شەكىللەندۈرۈپ بولغانكەنمىز،بۇنى مەن بىلمىدىممۇ ياكى سىز بىرەر جايدىن بىزنىڭ بۇرۇنلا ئېنىق مىللەت ئۇقۇمىنى شەكىللەندۈرۈپ بولغانلىغىمىزغا ئائىت تولۇق دەللى تاپتىڭىزمۇ؟ئىسپاتلاپ باقامسىز،قانۇندىن مەسلىھەت بېرىمەن دەپ ئىمزا قويۇپسىز،پاكىتنىڭ قانداق بولىدىغانلىغىنى مەندىن ئوبدان چۈشىنىسىز.قانداق يازما ياكى ماددى ئىسپات بار.ھىچ بولمىسا بۇندىن كېيىن قايمۇقۇپ يۈرمەسلىك ئۈچۈن ئېنىق چۈشەنچىگە ئىگە بولۇپ قالارمەن.تەمىنلەپ باقامسىز. پىكىر قىلىش ئەركىنلىكىمىز ____ ئاپئاق خوجىنى چەكسىز تىللىيالالايمىز. تىما تەستىقلىغان باشقۇرغۇچى ،تىمىنىڭ ئىملاسىغىمۇ قارمايلا، ھاپلا-شاپلا تەستىقلاپ كەتكەن چېغى.
ئۇ زامانلاردا دۇنيادا مىللەت ئۇقۇمى ھازىرقىدەك ئېنىق ئەمەس،eysatohti:
بۇ مۇناپىقنىڭ مىللىتى نىمىكەن ؟مىللەت ئۇقۇمى غەربى ياۋروپادا بۇرژۇئازىيىنىڭ پەيدا بولۇشى بىلەن مىللى دۆلەت قۇرۇش ئۈچۈن تەدرىجى شەكىللەنگەن سىياسى كاتېگورىيە.بىزدە ئۇ ئۇقۇم بەكلا كېچىكىپ شەكىللەنگەن.
ئاۋۇ ئۈستىدىكى (ﺋﺎﭘﺌﺎﻕﺧﻮﺟﯩنىڭ تىگى -تەكتى ئۇيغۇر ئەمەس ) دىگەن قۇرغا دىققەت !
ئۇ زامانلاردا مىللەت ئۇقۇمى ھازىرقىدەك ئېنىق ئەمەس دىگەن قانداق گەپ ؟(تېخى 300يىلمۇ بولماپتۇ ) . غەربى ياۋرۇپادا بۇرژازىيە پەيدا بولۇشتىن ئىلگىرى پۇتۇن يەرشارىلىقلار بىر قەۋىم دەپ چۇشۇنۇمىزما ؟ ئۇيغۇرلاردا خېلى بۇرۇنلار مۇككەممەل مىللەت ئۇقۇمى شەكىللەنگەن .
eysatohti:
بۇ مۇناپىقنىڭ مىللىتى نىمىكەن ؟
ئانىسىنىڭ ئۇيغۇرلىقى ئېنىق.(تارىخى مەنبەلەرگە ئاساسلانغاندا) ، بىراق دادىسى قايسى مىللەتكىن ، ئىشقىلىپ بۇ ئوپپاق غوجا بىر كەلگۈندى ماڭنۇر نىڭ ئەۋلادى. گەرچە دىيارىمىزدىكى قۇمۇلدا تۇغۇلغان بولسىمۇ.
ئۇ زامانلاردا دۇنيادا مىللەت ئۇقۇمى ھازىرقىدەك ئېنىق ئەمەس،
بۇ مۇناپىقنىڭ مىللىتى نىمىكەن ؟مىللەت ئۇقۇمى غەربى ياۋروپادا بۇرژۇئازىيىنىڭ پەيدا بولۇشى بىلەن مىللى دۆلەت قۇرۇش ئۈچۈن تەدرىجى شەكىللەنگەن سىياسى كاتېگورىيە.بىزدە ئۇ ئۇقۇم بەكلا كېچىكىپ شەكىللەنگەن.
مىللەت ئۇقۇمى خىلى بۇرۇنلا شەكىللىنىپ بولغان. بىراق مىللەت نامىنى بىۋاستە ئىشلەتمەي ، تولىسى يۇرت ، تەۋەلىك نامىنى مىللەت نامى ئورنىدا قوللىناتتى. مەسىلەن ، بەنى ئىسرائىل قەۋمى ، لۇت قەۋمى ، بابىللار ، كەنانلىقلار ، مىسىرلىقلار ، ھونلار ، غوزلار ، تۈركلەر ، تۈبۈتلەر ، جۇرجىتلار ، ئانگىلو-ساكسونلار ...دېگەندەك دېگەندەك.
يىقىنقى زاماندا مىللەتكە ئايرىشنىڭ ئىنىقلىمىسى تىخىمۇ كەڭ دائىرلىك بولۇپ ئۆزگىرىش ۋە باشقا سەۋەپلەر تۈپەيلى ھازىرقىدەك ھالەتكە كەلگەن.
بۇ مۇناپىقنىڭ مىللىتى نىمىكەن ؟ئانىسىنىڭ ئۇيغۇرلىقى ئېنىق.(تارىخى مەنبەلەرگە ئاساسلانغاندا) ، بىراق دادىسى قايسى مىللەتكىن ، ئىشقىلىپ بۇ ئوپپاق غوجا بىر كەلگۈندى ماڭنۇر نىڭ ئەۋلادى. گەرچە دىيارىمىزدىكى قۇمۇلدا تۇغۇلغان بولسىمۇ.
بۈيۈك ئىشان پىرىمىزنى تىللىغىنىڭ ئۈچۈن قولۇڭ تۇتماس پۇتۇڭ باسماس بولۇپ كېتەرسەن ئىلاھىم
«جا للات خىنىم» نىمىلا بولمىسۇن ئاپئاق خۇجىدىن ئىبارەت دىنىنى مۇناپىقنى يوقاتقان ئۇيغۇرلاردىن چىققان تۇنجى سەركەردە....... ئەگەر ئاپئاق خۇجا ئۆز ئەجىلى كەلگۇچە ياشىغان بولسا مىللىتىمىز بىشىىغا يەنە قانداق پاجەلىك قىسمەتلەر كىلەر ئىدى؟ !!!سىزنىڭ دىگىنىڭىز ئۇرۇق،قەبىلە،ئۇلۇس ناملىرى،ھازىرقى زامان مىللەت ئۇقۇمى ئەمەس،ھازىرقى زامان مىللەت ئۇقۇمى بىلەن سىزنىڭ دىگىنىڭىز ئوتتۇرىسىدا كۆپ پەرىق مەۋجۈت.
ئۇ زامانلاردا دۇنيادا مىللەت ئۇقۇمى ھازىرقىدەك ئېنىق ئەمەس،
بۇ مۇناپىقنىڭ مىللىتى نىمىكەن ؟مىللەت ئۇقۇمى غەربى ياۋروپادا بۇرژۇئازىيىنىڭ پەيدا بولۇشى بىلەن مىللى دۆلەت قۇرۇش ئۈچۈن تەدرىجى شەكىللەنگەن سىياسى كاتېگورىيە.بىزدە ئۇ ئۇقۇم بەكلا كېچىكىپ شەكىللەنگەن.
مىللەت ئۇقۇمى خىلى بۇرۇنلا شەكىللىنىپ بولغان. بىراق مىللەت نامىنى بىۋاستە ئىشلەتمەي ، تولىسى يۇرت ، تەۋەلىك نامىنى مىللەت نامى ئورنىدا قوللىناتتى. مەسىلەن ، بەنى ئىسرائىل قەۋمى ، لۇت قەۋمى ، بابىللار ، كەنانلىقلار ، مىسىرلىقلار ، ھونلار ، غوزلار ، تۈركلەر ، تۈبۈتلەر ، جۇرجىتلار ، ئانگىلو-ساكسونلار ...دېگەندەك دېگەندەك.
يىقىنقى زاماندا مىللەتكە ئايرىشنىڭ ئىنىقلىمىسى تىخىمۇ كەڭ دائىرلىك بولۇپ ئۆزگىرىش ۋە باشقا سەۋەپلەر تۈپەيلى ھازىرقىدەك ھالەتكە كەلگەن.
بۇ مۇناپىقنىڭ مىللىتى نىمىكەن ؟ئانىسىنىڭ ئۇيغۇرلىقى ئېنىق.(تارىخى مەنبەلەرگە ئاساسلانغاندا) ، بىراق دادىسى قايسى مىللەتكىن ، ئىشقىلىپ بۇ ئوپپاق غوجا بىر كەلگۈندى ماڭنۇر نىڭ ئەۋلادى. گەرچە دىيارىمىزدىكى قۇمۇلدا تۇغۇلغان بولسىمۇ.
بۈيۈك ئىشان پىرىمىزنى تىللىغىنىڭ ئۈچۈن قولۇڭ تۇتماس پۇتۇڭ باسماس بولۇپ كېتەرسەن ئىلاھىم
كەمىنە فەقىر سۈلكى ئىسھاقىيە پىر بۈزۈرۈكى غوجا ئىسھاق پىرىمىز ۋە سۈلكى ئىسھاقىيە مۇرتلىرى نامىدىن ئۇل مۇرتەت ھىدايىتوللانىڭ ئىككى ئالەملىك شەرمى سار بولىشىنى تىلەيدۇرمەن.
/گېپىڭىزچە بىز بۇرۇنلا مۇكەممەل مىللەت ئۇقۇمىنى شەكىللەندۈرۈپ بولغانكەنمىز،بۇنى مەن بىلمىدىممۇ ياكى سىز بىرەر جايدىن بىزنىڭ بۇرۇنلا ئېنىق مىللەت ئۇقۇمىنى شەكىللەندۈرۈپ بولغانلىغىمىزغا ئائىت تولۇق دەللى تاپتىڭىزمۇ؟ئىسپاتلاپ باقامسىز،قانۇندىن مەسلىھەت بېرىمەن دەپ ئىمزا قويۇپسىز،پاكىتنىڭ قانداق بولىدىغانلىغىنى مەندىن ئوبدان چۈشىنىسىز.قانداق يازما ياكى ماددى ئىسپات بار.ھىچ بولمىسا بۇندىن كېيىن قايمۇقۇپ يۈرمەسلىك ئۈچۈن ئېنىق چۈشەنچىگە ئىگە بولۇپ قالارمەن.تەمىنلەپ باقامسىز.
ئۇ زامانلاردا دۇنيادا مىللەت ئۇقۇمى ھازىرقىدەك ئېنىق ئەمەس،
بۇ مۇناپىقنىڭ مىللىتى نىمىكەن ؟مىللەت ئۇقۇمى غەربى ياۋروپادا بۇرژۇئازىيىنىڭ پەيدا بولۇشى بىلەن مىللى دۆلەت قۇرۇش ئۈچۈن تەدرىجى شەكىللەنگەن سىياسى كاتېگورىيە.بىزدە ئۇ ئۇقۇم بەكلا كېچىكىپ شەكىللەنگەن.
ئاۋۇ ئۈستىدىكى (ﺋﺎﭘﺌﺎﻕﺧﻮﺟﯩنىڭ تىگى -تەكتى ئۇيغۇر ئەمەس ) دىگەن قۇرغا دىققەت !
ئۇ زامانلاردا مىللەت ئۇقۇمى ھازىرقىدەك ئېنىق ئەمەس دىگەن قانداق گەپ ؟(تېخى 300يىلمۇ بولماپتۇ ) . غەربى ياۋرۇپادا بۇرژازىيە پەيدا بولۇشتىن ئىلگىرى پۇتۇن يەرشارىلىقلار بىر قەۋىم دەپ چۇشۇنۇمىزما ؟ ئۇيغۇرلاردا خېلى بۇرۇنلار مۇككەممەل مىللەت ئۇقۇمى شەكىللەنگەن .
ئۇيغۇر مىلىتىنىڭ نەچچەمىڭ يىللىق شانلىق تارىخى مۇنازىرە تەلەپ قىلمايدىغان ئەمىلىيەت ، ئەجىبا سىز 400يىل بۇرۇن ئۇيغۇر مىلىتىنىڭ مەۋجۇتلىغىغا پاكىت تەلەپ قىلامسىز ؟ بۇگۇن يەكشەنبە ئەتە دۈشەنبە بولىدىغانلىغىغىمۇ پاكىت تەلەپ قىلامسىز؟؟ تارىخ بەتلىرىدە ئانچەمۇنچە چېلىقىپ قالىدىغان < قۇچۇ ئۇيغۇر خانلىغى > دىگەن سوزنىغۇ كورۇپ باققانسىز ؟ < قۇچۇ ئۇيغۇر خانلىغىنىڭ > مۇناپىق ئاپپاق غوجا دەۋرىدىن خېلىلا بۇرۇنقى تارىخ ئىكەنلىگىنى قايتا دەپ ئولتۇرمىساممۇ بولار .......................