دۆلەتنىڭ مەڭگۈلۈك ئازاۋى، تىنجىماس زىمىن

ambition

	نىمىدىگەن قالتىس يىزىلغان ئەسەر ،،،

jmgur

	نىمشقا بۇ تىمىغا چۈشكەن ئىنكاس ئاز؟

abdulahad

	قاچانغۇچە پىغان چىكىپ يۈرەرمىز؟!

stan

	ئۇزۇن بولغان سىزنىڭ ماقالىلىرىڭىزنى ئوقۇمىغىلى، تېمىسىنى قالتىس قويۇپسىز،17-18-ئەسىرلەردىكى ۋەقەلەرنى خېلى تەپسىلى ئېنىق ۋاقتى،  سان- سىفىرلاربىلەن يېزىپسىز،بەكلا قايىل بولدۇم.ماتىريال مەنبەيىڭىزنى بىلگۈم بار.بۇلۇپمۇ ئاخىرقى بىر ئابزاسنىڭ مەنىسى بەكلا چوڭقۇركەن.بۇماقالىنى يازغىچە خېلى ئىزدەنگەندەك تۇرسىز،كۆپ رەخمەت،ئاللاھ كۈچ قۇۋۋەت بەرسۇن.

yasinpiqan

	rahmatla diyaldim qunki tifunda ziyarat kilgan kup rahmat dawamini sahlayman

Bidar-Qutlan

	ئەسىرىڭىزنىڭ داۋامى يوللانمىدىمۇ ياكى مەن كۆرەلمىگەندىمەنمۇ؟

tagdin-bagdin

	شىنجاڭنىڭ ئۈچ تەرەپتىكى قوشنىلىرى بىلەن قاتمۇ-قات ئىگىز تاغ-داۋانلار ئارقىلىق چېگىرلىنىدۇ. بۇنداق قولايسىزلىق ئۇياقتىكىلەر بىلەن بولغان مۇئامىلە ئىشلىرىدا قىسمەنلىكتىن ھالقىيالمىغان. شەرق تەرەپنىڭ تۈزلەڭلىك بولۇشتەك نىسبەتەن ئەۋزەل شارائىتى، تارىختىن بۇيانقى بىرلىك ۋە بۆلۈنۈشكە ئوخشاش چوڭ ۋەقەلەرنىڭ يۈز بېرىشىدە تۈرتكىلىك رول ئوينىغان. =============================================================== ئابلەتخان: ئۇزۇن يازمىڭىزنىڭ 1-ئابزاسىنىلا ئوقۇدۇم، قالغان يېرىنى ئوقۇغۇم كەلمىدى. مۇشۇ گەپلىرىڭىزدىنلا سىزنىڭ جۇغراپىيە ۋە تارىخ بىلىملىرىڭىزنىڭ تولىمۇ چولتا،  تۆۋەنلىكىنى ھىس قىلدىم. شىنجاڭ سەككىز دولەت بىلەن خوشنا، 1-دەرىجىلىك چىگرا ئېغىزىدىن 17سى بار، بۇنىڭ ئىچىدە قەشقەر تەۋەسىدىلا بەشى بولۇپ جەنۇبتىكى ئېغىزلارنىڭ ھەممىسى قەشقەر تەۋەسىگە جايلاشقان (گەرچە قىزىلسۇ تەۋەسىدىكى ئىككى ئېغىز بولسىمۇ، ئوخشاشلا قەشقەر تاموژنىسىغا قارايدۇ)، ئەمما شەرق تەرەپتە ئارا يۇلتۇزدىن ئىبارەت بىرلا ئېغىز بار. گەرچە شىنجاڭنىڭ ئۈچ تەرىپىنى ئالتاي تېغى، تەڭرى تېغى ۋە قاراقۇرۇم-ھىندىقۇش تاغلىرى ئوراپ تۇرسىمۇ، لېكىن ئەجداتلىرىمىز شانلىق كارۋان يولى(يىپەك يولى)نى ئېچىپ، ۋېنىتسىيە بىلەن چاڭئەننى بىر-بىرىگە ئۇلىغان. 16-ئەسىردىكى دىڭىز يولىنىڭ ئېچىلىشىغا ئەگشىپ،  بۇ يول سەل-پەل چۆلدەرەپ قالغان بولسىمۇ، لېكىن ئۆزىنىڭ رولىنى پۈتۈنلەي يوقاتمىغان، شۇنداق بولغاچقا بىزگە ئىسلام دىنى ۋە يېقىنقى زاماندىكى سىياسىي، ئىقتىسات، مەدەنىيەت- مائارىپ، سودا........ قاتارلىقلار غەربنىڭ تەسىرىگە بەكرەك ئۇچرىغان. بۇنى تارىختىن خەۋىىرى بارلارنىڭ ھەممىسى ئېنىق بىلىدۇ، 100 يىل بۇرۇنلا قەشقەرىيەلىكلەر ئەتىيازدا پەرغانە ۋادىسىغا ئىشلەمچىلىككە چىقىپ كەتسە، كۈزدە پۇل تېپپىپ قايتىپ كېلەتتى، شىمالدىكى ئۈچ ۋىلايەتلىكلەرمۇ شۇنداق ئىدى، چۈنكى ئۇ چاغلاردا ئىچكىرى ئۆلكىلەرنىڭ مەدەنىيىتىدىن غەرپ تەرەپتىكى ئەللەرنىڭ مەدەنىيىتى زور دەرىجىدە ئېشىپ كەتكەن ئىدى..... مەن يۇقۇرىدىكى يازمىڭىزنىڭ ماۋزۇسى ياخشى قويۇلغاچقا، بىرىنچى ئابزاسنى ئوقۇپلا سىزنىڭ غەرىزىڭىزنى چۈشەنگەچكە، قالغان جايلارنى ئوقۇشقا رايىم بارمىدى، بىر تۇرۇپ يازمىڭىزنى تەرجىمە ئەسەرمىكىن دەپ قالدىم، نېمىلا بولمىسۇن داۋامى بار دەپسىز،  مۇشۇ يەردە توختاپ قېلىڭ، ھېچبولمىسا 17 ئېغىز بىلەن بىر ئېغىزنىڭ رولىنى چۈشىنىدىغانسىز، شۇنداقتىمۇ نۇرغۇن خەت بېسىپ جاپا چېكىپسىز، ئەمدى بولدى قىلىڭ، ھېرىپ كەتتىڭىز. بۇ جەھەتتە كۆپ سۆزلىگىم يوق، ئىككىمىزنىڭ ئىككى خىل ئويى ئوقۇرمەنلەرگە ناھايىتى ئايدىڭ. تەۋسىيەم: نەبىجان تۇرسۇننىڭ <<پەرغانە ۋادىسىدا يوقاپ كەتكەن خەلق---ئۇيغۇرلار>> دىگەن ئەسىرىنى تەپسىلىي ئوقۇپ چىقىڭ.