ئېغىركىرزىسكە پاتقان ئۇيغۇر جەمئيىتى
خۇاڭ جاڭپۇ
دولان تەرجىمىسى
ئىلاۋە:شاڭگاڭ 《 قوياش ھەپتىلىك ژورنىلى 》نىڭ 2012-يىللىق 35-سانىغا 《 سۇمرۇغ ھەپتىلىك ژورنىلى 》 نىڭ مۈھەررىرى خۇاڭ جاڭپۇئەپەندىنىڭ 《ئېغىركىرزىسكە پاتقان ئۇيغۇر جەمئيىتى 》 ناملىق ماقالىسىنى كۆچۈرىپ باستى، يازغۇچى كۆزەتكۇچى نوقتىسىدا تۇرۇپ ئۇيغۇر جەمئىيىتىنىڭ ئىچكى قىسمىدا ساقلانغان مەسىلە ۋە ئۇنىڭ سەۋەبىنى مۇھاكىمە قىلغان بولۇپ، يازغۇچىنىڭ ئانالىزى كىشىنى چوڭقۇر ئويغا سالىدۇ.
2012-يىلى12-ئاينىڭ 13-كۇنى، خۇنەن ئۆلكىسىنىڭ يۈياڭ شەھرى پىڭجاڭ ناھىيەسىدە يۇزبەرگەن ماتاڭ ۋەقەسى بىر مەھەل تور ئەھلىنىڭ كۈچلىك دىققىتىنى قوزغىدى.
شىنجاڭدىكى مىللىي مەسىلە ئىنتايىن سەزگۇر، بولۇپمۇ 2009-يىلدىكى ئىيۇل ۋەقەسىدىن كىيىن، ج ك پ نىڭ شىنجاڭغا بولغان كونتورۇللىقىنى ھەسسىلەپ ئاشۇرىشى سەۋەبىدىن، سىرىتقى دۇنيانىڭ شىنجاڭدىكى ئۇيغۇرلار جەمئىيىتىنىڭ ھەقىقى ئەھۋالىنى چۇشۇنىشى بەكمۇ ئاز بولغاچقا، 160 مىڭ يۇەنلىك ماتاڭ تۆلەم ۋەقەسى بىردەمدىلا قىززىق نوقتىغا ئايلاندى، ئىچكىردىكى خەنسۇلار ئارىسىدا ئۇيغۇرلارنى 《 يانچۇقچى 》، 《 ماتاڭچى 》 دەپ قاراش ئومۇميۇزلىك ساقلانغان بولۇپ، مانىبۇ بۇگۈنكى جوڭگونىڭ مىللىي سىياسىتى كەلتۈرۈپ چىقارغان ئامانلىق مەسىلىسى ۋە ئۇ كەلتۈرۈپ چىقارغان مىللىي زىددىيەتتۇر. بىراق شىنجاڭدىكى ئۇيغۇر دۇنياسىدىكى يانچۇقچى بىلەن ماتاڭچىلار، ئەمەلىيەتتە ئىچكېردىكى خەنسۇلار جەمئىيىتى بىلەن ئۇيغۇرلارنىڭ مۇناسىۋىتىنى قانداق ياخشىلاشتىكى مۇھىم مەسىلە.
شىنجاڭدىكى ئۇيغۇرلارنىڭ ئەنئەنىۋى جەمئىيىتى بىرخىل يىمىرىلىش كىرزىسىگە قەدەم قويدى، يوقورى ئىشسىزلىق، ئېغىر زەھەرلىك چېكىملىك، ئوغرىلىق، مەخپىي دىنىي پائالىيەتنىڭ تىزلىكتە باش كۆتۈرىشى، ئىجتىمائى ئەخلاقنىڭ يىمىرلىشى، ئەيدىز كىسىلىنىڭ يامرىشى قاتارلىق ھادىسىلەر، مەيلى بىر دۆلەت ياكى جەمئىيەت بولسۇن ئېغىر بولغان ئىجتىمائى كىرزىس ھىساپلىنىدۇ. بۇيەردىكى ماتاڭچىلار بىلەن يانچۇقچىلار پەقەت ئىچكىردىكى ئاز بىر قىسىم ئەھۋال خالاس، بۇ پەقەت سۇنىڭ يۈزىدىكى كۈپۈكتىن ئىبارەت.
مەن شۇنىڭغا ئىشىنىمەنكى ئىچكىردىكى ئۇيغۇر قېرىنداشلار يانچۇقچى ۋە ماتاڭچىلار مەسىلىسىگە قارىتا « بۇلار ئۇيغۇرغا ۋەكىللىك قىلمايدۇ » دەپ، ئۇيغۇرلارنى ئالۋاستىغا ئايلاندۇرۇپ قويىشقا كۇچلىك قارشى تۇرىدۇ. ئىنكار قېلىشقا بولمايدىغىنى شۇكى، ئەگەر بۇخىل سۈپەتسىز ئۆسمە ئۇيغۇرلار جەمئىيىتىدىكى ئومۇمى ھادىسىگە ئايلانسا، بولۇپمۇ كىرزىس شەكلىدە يامرىسا،ئۇنداقتا ئۇيغۇرلار جەمئىيىتى ناھايىتى تىزلىكتە كىشىنى قاتتىق ئېچندۇردىغان مىللەتكە ئايلىنىپ قالىدۇ.
ئۇيغۇر جەمئىيىتىدىكى كىرزىسنى مىللىي سىياسەت بىلەن پەردازلاش شىنجاڭدىكى ئاساسىي ئېقىمىغا ئايلىنىپ قالدى، ئىچكىردىكى ھەر خىل تىجارەت بىلەن شۇغۇللىندىغان ئۇيغۇرلارنى ئومۇملاشتۇرۇپ « كۈلىچى » دەپ ئاتايدۇ، بۇ ئىچكىردىكى ناتوغرا كەسىپ بىلەن شۇغۇللىندىغانلارغا قارىتىلغان بولۇپ، ھالال كەسىپ بىلەن شۇغۇللانغانلارغا نىسبەتەن بىرخىل ھاقارەتلىك تۇيغۇ بىرىدۇ. سودىغا ماھىر ئۇيغۇرلارغا نىسبەتەن بۇبىرخىل ھاقارەت، چۇنكى بىرگە چوڭ بولغان مەلۇم بىرسىنىڭ بىر نەچچە يىل ئىچكېرگە كېرىپ قايىتقاندىن كىيىن تۇيۇقسىز بېيىپ كىتىشى ۋە جەنۇبى شىنجاڭدىكى نىمكەش يانفۈن بازىرىدىكى نىمكەش يانفۇنلارنىڭ نەدىن كەلگەنلىكى ئاللىبۇرۇن سىر بولمىغان مەخپىيەتلىكلەر « كۇلىچى » لارغا نىسبەتەن غەيرى گۇمان پەيدا قىلىدۇ.
ئىچكىردىكى ئۇيغۇر زىيالىيلارغا نىسبەتەن، ئۇلار دائىم كۆرۈپ تۇرىدىغان ئۆز مىللىتى ئىچىدىكى جىنايى ھەركەتنىڭ قاپلىنىش دەرىجىسى خەنزۇلار جەمئىيىتىدىن يوقۇرى، چۇنكى كۈرۈنىشتە ئاتالمىش دۇكان ياكى ئاشخانا ئاچقانلارنىڭ ئەمىلىيەتتە مەخپىي زەھەرلىك چىكىملىك سودىسى ياكى ئوغرۇلۇق شايكىسىنىڭ ئۇۋىسى ئىكەنلىكىنى بىلىدۇ. بىراق ئۆسمۈرلەرنىڭ ئوغرىلىق قىلىش مەسىلىسى، پەقەتلا ئالداپ سېتىش ياكى يانچۇقچىلىقلا بولماستىن، يەنە زەھەر چېكىش،زوراۋانلىق، ئائىلىنىڭ يىمېرلىشى قاتارلىق بىرقاتار مەسىلىگە چېتىلىدۇ.
ھۆكۈمەتنىڭ خۇشاللىقنى تەشۋىق قېلىپ دەرد-ئەلەمنى تەشۋىق قىلماسلىق ئادىتى، ھەتتا ئىجتىمائى زىددىيەتنى يوشۇرىپ، بۇمەسىلىنى ئىنكاس قىلغۇچىلارغا زەربە بىرىش قاتارلىق زوراۋانلىقلار بولغاچقا، ھەر قېتىملىق ئۇيغۇرلارنى خۇنۈكلەشتۇرىدىغان تەشۋىقاتلار ئالدىدا، ئۇيغۇر زىيالىلار مەسىلىنىڭ ئەسلى ماھايىتىنى چۇشەندۈرىشكە ئامالسىز قېلىۋاتىدۇ، شۇنىڭ بىلەن خەنسۇلار جەمئىيىتى شىنجاڭدىكى مەسىلە ئاساسەن شەرىقى تۇركىستان مەسىلىسى بىلەن جىنايەت مەسىلىسى دىگەن قاراش ئومۇملاشتى، ئەمىلىيەتتە يوقۇرقى بىرقاتار مەسىلىمۇبۇ تۇپراقتا مەۋجۇت ئىدى، ئۇيغۇرلار جەمئىيىتىدىكى بۇ كېرزىسلەر ئاۋامنىڭ نەزىرىدىن چەتتە قالدى.
مەن نۇرغۇن خەنسۇلارنىڭ ئۇيغۇرلارنى جىنايەتچى مىللەت دەپ قارايدىغانلىقغا ئىشىنىمەن، ھەتتا ئۆزىنى شىنجاڭ مەسىلىسى مۇتەخەسىسى دەپ ئاتىۋالغان ئاتالمىش « مۇتەخەسىس » لەرمۇ، بۇ خىل ناتوغرا قاراشتىن مۇستەسنا ئەمەس. كىشىنى ئەنسىرتىدىغىنى شۇكى بۇ خىل قاراشنىڭ شىنجاڭ يەرلىك بىيرۇكرات گورۇھنىڭ ئومۇمى قارىشىغا ئايلىنىپ قالغانلىقى، ئۇلار ئۇيغۇرلارجەمئىيىتىدىكى كۈنسىرى ئېغىرلىشىۋاتقان ئىجتىمائى مەسىلىنى « ئۇيغۇرلارنىڭ ئۈزىدىكى مەسىلە، ئالايلۇق ئۇلارنىڭ مەدىنىيەت ئەنئەنىسى، دىنىي ئېتىقادى كەلتۈرۈپ چىقارغان » دەپ قارىشىدۇر.
بۇ خىل قاراش، شىنجاڭنىڭ نۆۋەتتىكى ئېغىرلىشىۋاتقان ئىجتىمائى مەسىلىنى يۇشۇرۇشتىكى دەبدەبىلىك باھانىسىغا ئايلىنىپ قالدى، ھەتتا ئىچكېردىكى ساقچىلارمۇ بۇرۇننىڭ ئاستىدا يۇزبېرىۋاتقان ئۇيغۇرلارنىڭ قانۇنسىز قىلمىشىغا قارىتا كۆرمەسكە سېلىش پوزىتسىيسىدە « مىللىي ھىسسىياتقا تەسىر يېتىدۇ »دەپ ئۆزىنى ئاقلىشىچۇ؟
مىنىڭچە كەلگۇسىدە ئېغىر ئاپەت يۇز بېرىدۇ دىسەك، مۇشۇ ئىشلار ئەڭ ئاساسلىق سەۋەپچىسى بوپقالىدۇ.
نۇپۇس بىلەن ئىشقا ئورۇنلىشىشدىن ئىبارەت قوش بېسىم، ئۇيغۇرلار جەمئىيىتى نۆۋەتتە دۇچكەلگەن ئېغىر مەسىلە، ئەنئەنىۋى دىھقانچىلىق جەمئىيىتىدە ياشىغان مۇتلەق كۆپ قېسىم كىشىلەر، زامانىۋى جەمىيەتكە سېڭېشىپ كېتەلمىدى، مىللەتلەر ئۇنىۋىېرسىتىتىكى ئېلھام ئەپەندىنىڭ سۆزى بۇيىچە « ئەنئەنىۋى يېزا ئىگلىك ۋە قول سانائەت جەمئىيىتى زامانىۋى سودا-سانائەت جەمئىيىتىگە ئۆزگۈرىشكە ئامالسىز » دىگەندەك.
ئۇيغۇرلارنىڭ مۇتلەق كۆپ قىسمى جەنۇپتىكى ئۇچ ۋىلايەت بىر ئوبلاسقا مەركەزلەشكەن، 7 مىليۇندىن ئارتۇق ئادەم پارچە-پارچە بوستانلىقتا ياشايدۇ، ئادەم كۆپ يەر ئاز. ئۇيغۇر جەمئىيىتىنىڭ ئوتۇرىچە ئۆمرى خەنسۇلاردىن تۈۋەن، ئۇندىن باشقا ياشلار زامانىۋى جەمئىيەتتە ئىشقائورۇنلىشىش پۇرسىتىگە ئېرىشەلمەيۋاتىدۇ. جەنۇپتىكى كۆپلىگەن ناھىيە بازىرىدا ئىشسىز ياشلار كۆپ بولۇپ، بۇ جايدا بورت ۋە كۆرت ئوينايدىغانلار دۇنيا بويىچە ئالدىنقى ئورۇندا تۇرسا كىرەك.
ئۇندىن باشقا ئىچكېردىكى سانائەت ماللىرىنىڭ كۆپلەپ كېرىشى، ئەنئەنىۋى قول ھۈنەرۋەنچىلكىنى كەسىپ قىلغانلارنىڭ ياشاش مۇھىتىغا بىۋاستە زەربە بەردى. نۇپۇس بىلەن ئىشقا ئورۇنلىىش بېسىمى، نۆۋەتتىكى ئۇيغۇرلار جەمئىيىتىدىكى كىرزىسنىڭ ماددى ئاساسى بولۇپ قالدى.
ئەخلاق ۋە ئەنئەنىۋى قىممەت قارىشىنىڭ بەربات بولىشى
زامانىۋى تۇرمۇش شەكلى ۋە ئۆزگىچە قاراشىنىڭ تەسىرىدە، ئۇيغۇرلار جەمئىيىتىدە مۇئاشلىقلار بىلەن مۇئاشسىزلار ئوتتۇرىسىدا چوڭقۇر ھاڭ پەيدا بولدى. بىر جەمئىيەتنىڭ مۇقۇملىقى، قىممەت قارىشى ۋە ئەخلاق سىستىمىسىنى تۇتۇپ تۇرىدىغان ئىنسانلار توپى ئوخشىمايدۇ، ياكى يېمىرلىشكە يۇزلىنىدۇ ياكى دىنىي جەھەتتىن ئۈزىگە نىجاتلىق ئىزدەيدۇ. ئەنئەنىۋى ئۇيغۇر جەمئىيىتىدە ئاخۇن ياكى ئاقساقاللار ئەخلاق تەرتىۋىنىڭ ئەمەلگە ئاشۇرغۇچىسى ۋە قوغدۇغۇچىسى ھىساپلىنىدۇ، بۈگۈنكى كونا شەھەر رايۇننى ئۆزگەرتىپ ياساش، ھەممىگە تونۇش بولغان بۇ خىل ئەخلاق ۋە قىممەت سىستىمىسىنى ئۆزىدە تۇتۇپ قالالمىدى، زەھەر چىكېش دەسلەپتە سودىگەر ۋە بايلار ئارىسىدا يۈزبەرگەن بولسا، بۈگۈنكى كۈندە ھەممە جايغا يامراپ كەتتى.
بۈگۈنكى ئۇيغۇرلار جەمئىيىتىدىكى بۇ خىل روھىي كىرىزىس، بىرتەرەپتىن بەزى يېزا -كەنىت ۋە بازارلار ئىچكېردىكى خەنزۇ جەمئىيىتىدىن يىراق بولغاچقا ئۆزىدىكى ئاق كۆڭۈللۈك ۋە ساددا ئەنئەنىسىنى ساقلاپ قالغان بولسا، يەنە بىر تەرەپتىن جەمئىيەت يوسۇنى ۋە ئەخلاقنىڭ بۇزۇلىشى ئوخشاشلا خەنزۇلار جەمئىيىتىنىدىن ئېغىر بولماقتا. ماتاڭچى، يانچۇقچى، زەھەر سېتىش، ئىپپىتىنى سېتىش قاتارلىق ھادىسىلەرنىڭ بەلگىلىك رايۇن ئالاھىدىلىكى بولغاچقا، شۇ جايدىكى ئوخشىمىغان كەسىپتىكى شەھەر ئائىلىسىنىڭ كېرىمىگە زور تەسىر كۆرسىتىۋاتىدۇ. بۇ ئىشلارنى ئەخلاق ۋە قىممەت قارىشىنىڭ يوقىلىشى ۋە يېمىرلىشىنىڭ تەسىرى دىمەي تۇرالمايمىز.
تەكىتلەشكە تېگىشلىكى شۇكى، زامانىۋىلىشىشنىڭ زەربىسى ۋە جەمئىيەتتىكى ئەخلاقنىڭ يېمىرلىشى سەۋەبىدىن،كۆپلىگەن كىشىلەر دىندىن ئۆزىگە ئەمىنلىك تىلەۋاتىدۇ، بۇخىل كۈچلىك ئۆزگىرىشىنى يېقىنقى يىللاردىكى كىيىم-كىچەكتىكى ئۆزگېرىشتىن كۆرىۋالغىلى بولىدۇ. دىنىي كەيپىياتنىڭ باش كۆتۈرىشى يەرلىك ھۆكۇمەتنى خاتىرجەمسىزلەندۈرىدىغان ئامىل بولۇپ،كۈچلۈك بېسىم ئىشلىتىش، مىللىي زىددىيەتنى تېخىمۇ ئۆتكۈرلەشتۈرىۋېتىدۇ خالاس.
كەمىنە قەلەم ئىگىسىنىڭ قارىشىچە،ئاتالمىش شەرىقى turk بۆلگۈنچىلىكى ھۆكۈمەت تەشۋىق قىلغاندەك ئۇنچىلا ئېغىر ئەمەس، بىراق مۇرەككەپ چوڭقۇر قاتلاملىق مىللىي زىددىيەت بىز ئويلىغاندىنمۇ نەچچە ھەسسە ئېغىر. مەن ئىچكېرىدە ئەل ئارىسىدا تارقالغان مۇنداق بىر ھىكايىنى ئاڭلىغان،ئۇلار بىر يانچۇقچىنى تۇتۇۋالسا، بىركىشى يۈگۈرىپ كېلىپ، غەزەپ بىلەن « كىچىككىنە نەرسە ئوغۇرلىغانغا تۇتۇشامسەن، سەنلەر شىنجاڭدىن نۇرغۇن بايلىقنى بولىۋالدىڭ، بىزبىرنەچچە يانفۇن ئوغۇرلىساق نىمە بوپتۇ » دىگەن. ئۇلار ئۆزىنىڭ جىنايى ھەركىتىنى سىياسىي جەھەتتە ھەققانىيلاشتۇرغان، ئەجىبا سىز بۇ ئىشنى پەقەت مۇتىھەملىك دەپ قارامسىز؟ بۇ يەردە يەنە بىر قالتىس ھىكايە بار، ئىچكىردە يانچۇقچىلارنى تۇتۇشقا ياردەملىشىۋاتقان بىر ئۇيغۇر ساقچى، ھەرخىل بېسىمدىن ئۈمىدسىزلىنىپ يانچۇقچىلار شايكىسىنىڭ خۇجايىنىغا ئايلانغان.
مىللىيلىك « مەغلۇپ بولغان جەمئىيەت»
بۇگۇنكى جوڭگودىكى چوڭقۇر قاتلاملىق ئېغىر ئىجتىمائى كىرىزىس، پەقەت ئۇيغۇرلاردىلا ئەمەس، ئىچكىردىكى قانۇنسىز قىلمىش مەسىلىسىدە، ئۇيغۇرلار ئەلۋەتتە ئاسانلا كۆزگە چېلىقىدۇ، ئۇيغۇرلارنى يەكلەش ئىچكىرىنىڭ ھەممە يېرىدە ئوخشاشلا مەۋجۇت، قايسى جايدا جىنايەت يۇزبەرسە ساقچىلار ئەڭ دەسلەپ ئۇيغۇرلاردىن گۇمانلىنىدۇ، بۇ خىل ئايرىمچىلىق پۈتۈن ئۇيغۇر مىللىتىگە تەسىر كۆرسىتىۋاتىدۇ. ئىجتىمائى مەسىلىدىكى مىللىيلىك پەقەت ئۇيغۇر مىللىتىدىلا ئەمەس، سىچۇەننىڭ لاڭشەن ئوبلاستىدىكى يىزۇ مىللىتىدىكى ئىجتىمائى مەسىلە ئۇيغۇرلاردىن نەچچە ھەسسە ئېغىر.
ئىككى مىللەتنى سېلىشتۇرغاندا، زەھەر چىكىش، بالىلارنى ئىچكېرگە ئاپىرىپ سېتىش، ئوغرىلىق قاتارلىق جەھەتتە پەرقى بولمىسىمۇ، بىراق يىزۇ مىللىتىدىكى ھامىلدار ئاياللارنىڭ ئەيدز بىلەن يۇقۇملىنىشى ％10يېتىدۇ، بۇ سانلىق مەلۇمات ۋە ئەرلەرنىڭ جىنايەت ئۆتكۈزىش نىسبىتىدىن قارىغاندا، ئۇلارنى زاۋاللىققا يۇزلەنگەن مىللەت دىيىشكە بولىدۇ.
ھەر ئىككى مىللەتنىڭ ئورتاقلىقى شۇكى، ئەنئەنىۋى ئىجتىمائى تۇرمۇش شەكلى ۋە ئىشلەپ چىقېرىش شەكلى زور زەربىگە ئۇچرىغان، زامانىۋى جەمئىيەتكە ئوڭۇشلۇق كىرەلمىگەن، توغرىسىنى ئېيىتقاندا خەنزۇلارنى ئاساسىي گەۋدە قىلغان جەمئىيەتتە بىر كىشلىك خىزمەت تاپالمىغان دىسەك ئارتۇق بولمايدۇ. بۇ مەسىلە يىزۇ مىللىتىدە تېخىمۇ ئېغىر، ئۇلارنىڭ نۇپۇسى ئاز بولغاچقا، ئىجتىمائى تەشكىلاتى بەكمۇ ئاجىز.
مىللىي سىياسەت ئۇستىدە قايتائويلىنىش زۈرۈر.
يۇقىرىقىلار بىز ئاددىي كۆز بىلەن كۆرەلمەيدىغان مەسىلە، ئۇندىن باشقا بىز بىۋاستە كۆرەلەيدىغان بىۋاستە ئامىللاردىن، تىل سەۋەبى، مائارىپ سەۋىيىسى، تۇرمۇش ئادىتى ۋە تۇرمۇش ئۇسۇلىدىكى پەرىق قاتارلىقلار بار، شۇنىڭ ئۈچۈن شىنجاڭنى قۇتقۇزۇشنىڭ يەنە بىر تەدبىرى قوشتىللىق مائارىپنى زوركۈچ بىلەن كېڭەيتىش.
مەن بۇيەردە تەكىتلىگەن قوشتىللىق مائارىپ، ھەرگىزمۇ ھەممىنى بىرتاياقتا ھەيدەيدىغان خەنسۇ تىلى مائارىپىنى مەجبۇرىي كېڭەيتىش ئەمەس، قوشتىللىق ئوقۇتقۇچى شارايىتى يار بەرمىگەن چەت، يېراق نامرات رايۇنلاردا بۇخىل سىياسەتنى مەجبۇرىي يۇرگۈزسە، ئوقۇغۇچىلار ھەر ئىككى تىلنى ئېگەللىيەلمەي، ئۇلارنىڭ ئىستىقبالىغا تەسىر يىتىدۇ. نۆۋەتتە ھۆكۇمەت قوش تىللىق مائارىپنى كۈچەپ يولغا قويغان بولسىمۇ، بىراق مائارىپ مەبلىغىنى مىللەتكە قاراپ تەخسىم قىلىشتەك ناتوغرا ئۇسۇلنى تۈپتىن ئۆزگەرتىش كېرەك، ئەنئەنىۋى تۇرمۇش شەكلىدىكى بىر مىللەتنى زامانىۋىلاشتۇرىشقا يۇزلەندۈرۈش جەريانىدا، ئىدىيىسى ۋەقىممەت قارىشى قاتارلىقنى قايتىدىن تۇرغۇزىش جەريانىدا ھەرخىل گاڭگېراشلار بولىدۇ،بۇ خىل مەسىلە مۇرەككەپ بولۇپلا قالماستىن بەلكى بەكمۇ مۇشكۈل.
بۇگۈنكى خەنسۇ جەمئىيىتىگە نىسبەتەن،زامانىۋىلىققا يۇزلىنىشتىكى ئازاپلارنى ئېغىر دىگىلى بولمىسىمۇ بىراق روھى ۋەقىممەت قارش جەھەتتىن ئېيىتقاندا، زامانىۋى جەمئىيەتنىڭ ئالدىدا دەپ ئېيتىشقا بولمايدۇ. بىراق بۇگۈنكى زامانىۋىلىشىش بىلەن خەنسۇلىشىشنى ئايرىغىلى بولمايدىغان مۈشكۈل شارائىتىكى ئۇيغۇر سەرخىللىرى ( ھۆكۇمەت ئىلگېرى سۈرگەن زامانىۋېلىشىش ئەمىلىيەتتە خەنسۇلىشىشتۇر ) زامانىۋىلىق بىلەن مىللىي ئەنئەنىنى نورماللاشتۇرىشتا، ھەل قېلىشقا تېگىشلىك مەسىلە بەكمۇ كۆپ ۋە مۇرەككەپ. نۆۋەتتىكى سىياسىي مۇھىد شارائىتىدا ئۇلار ئاشۇ مەسىلىگە قارىتا ئۆزىنىڭ قارىشىنى دادىل ئوتتۇرىغا قۇيالمايۋاتىدۇ.
ئاشۇ ئاتالمىش زامانىۋى جەمئىيەتتىن يېراقتا ياشىغان ئۇيغۇر دىھقانلار، 1980-يىللاردىن كىيىن ئاندىن، ئۇچۇر دۇنياسى ۋە زامانىۋى جەمئىيەت بىلەن ئۇچراشتى. ھۆكۈمەتنىڭ مىللىي مەسىلىگە سالغان مەبلىغى،خەنسۇلار دۇنياسىغا ئاشۇرىپ سالغان مەبلەغدىن بەكمۇ ئاز بولدى. ئەمىلىيەتتە ئۇيغۇرتىلى بىلەن خەنسۇ تىلىدا ئۇچۇر ئىگەللەشنىڭ پەرقى چوڭ ئەمەس ئىدى، بىراق دۆلىتىمىزدىكى غايەت چوڭ بازار خەنسۇ تىلىنى ئۇچۇر سۇپىسى قىلغاچقا، ئۇيغۇرتىلىنىڭ بازاردا يەكلىنىشى ۋە سەلىنمىنىڭ ئازبولىشى سەۋەبىدىن ئۇيغۇرلارنىڭ بازارئۇچۇرىغا ئېرىشىشىنى قېيىنلاشتۇرۇۋەتتى. شۇنىڭ بىلەن ئۇيغۇرلار ئۇچقاندەك تەرەققىيقىلىۋاتقان جوڭگو جەمئىيىتىدىكى تاشلاندۇق توپقا ئايلىنىپ قالدى. ماركىس « ھاكىيەت ئۇستىدىكى سىنىپىي پارتىيىگە نىسبەتەن، ئۆزكەمچىلىكىنى دەلۋاقتىدا تۈزىتىش،ھاكىمىيەتنى مۇستەككەملەپلا قالماستىن بەلكى خەلقنىڭ ھاكىمىيەتنى قوللاش نىسبىتىنى ئاشۇرىدۇ » دىگەن. پارتىيەمىز ئۆز تارىخىدا ئازبولمىغان ئوڭچىل-سولچىل خاتالىقنى دەل ۋاقتىدا تۈزىتىپ، جوڭگو خەلقىنىڭ ھىمايىسىگە ئېرىشكەن، شۇنىڭ ئۈچۈن پارتىيەمىزنۆۋەتتىكى مىللىي زىددىيەتنى ئۈنىملىك ھەلقېلىشقا تامامەن قادىر.
مەن بۇ يازمامنى لېنىنىنڭ «باراۋەرلىكنى قايرىپ قويۇپ ئىتتىپاقلىقنى تەكىتلەش سىنىپىي زۇلۇم » دىگەن سۆزىبىلەن ئاخىرلاشتۇرىمەن.
مەنبە:
http://blog.sina.com.cn/s/blog_60f25ed70102e6jj.html
يوللىغان ۋاقتى 2013-6-3 05:43:26 PM
.gif)
