«ئى»تاۋۇشى توغرۇلۇق ياردەم سورايمەن

太阳

	زادى نىمىشقا ئى ھەرپى قوشۇلۇپ يىزىلىدۇ، ؟ئەجەپ دىققەت قىمماپتىكەنمە مۇشۇ مەسىلىگە، مىنىڭمۇ سەۋەبىنى بىلگۈم كەلدى،

forever1

	MiRul يوللىغان ۋاقتى  2013-6-6 07:49 PM مېنىڭ دېمەكچى بولغىنىم قىرىندىشىم ئى ھەرپىنىڭ ھېچقان ... باش سۈرۈتىڭىزنى نىمىشقا ئۆزگەرتىۋالدىڭىز.سىزنىڭ ئىنكاسلىرڭىزنىڭمۇ جېنى بار...

albax

	ئى ھەرپىنى قوشسا ھەيۋەترەك ، ئۇلۇغراق ئاڭلىنىشى مۇمكىن ، خۇددى بالون دىيىلگەندىن بالونى دىيىلسە ھەيۋەت بولغىنىدەك    ئەمەلىيەتتە بۇ ئادەت پارسلارنىڭ تەسىرىدىن باشقا نەرسە بولمىسا كىرەك .

مەھزۇن

	1. سۆزنىڭ ئەدەبىي پاساھىتىنى ئاشۇرۇش، مەسىلەن: ئۈممەتى مۇھەممەدىيە دىگەندەك. 2. شەخىسنىڭ يۇرتىنىڭ نامى شۇ شەخىسنىڭ تەخەللۇسى شەكلىدە قوللىنىلغاندا، «** كىشى، ** يەرلىك» دىگەن مەنىنى ئىپادىلەشنىڭ ئىھتىياجى، مەسىلەن: مەھمۇد قەشقىرى. 3. مەشھۇر شەخىسلەردىن ئىسىمى ئوخشاش بوپقالغانلارنى پەرقلەندۈرۈشنىڭ ئىھتىياجى. شۇ سەۋەپتىنمۇ بۇخارىي، تەبەرى، نەسەئىي دىگەندەك ئالىملارنىڭ ئەسلى ئىسىمىنى بىلىدىغانلار بەك ئاز...

uyol

	مىنىڭچى ئى  ئۈنۈملۈك قۇشۇمچە

sawerqan001

	باغداش مۇنبىرىگە نېمە بوپتۇ بىلدىڭلارمۇ؟ يەنە ئۇزۇن بولدى كەڭسايمۇ يوق............

mahatjan

	‹ئى› ھەرپىنىڭ قوشۇلىشى شۇ سەخىسنىڭ شۇ ئوروننىڭ خاس نامىنى بىلدۈرۈش ئۈچۈندۇر.

ئوغۇز116

	ئەمەلىيەتتە سىزنىڭ دەۋاتقىنىڭىز «ئى» بولمستىن «ىي» دۇر. بۇنىڭ ئاساسلىق مەنىسى «...غا تەۋە» (يەر جاي ناملىرىنىڭ كەينىگە قېتىلسا، پالانى يەرلىك) دېگەن بولىدۇ. يەنە بەزىدە «شۇ ئىشنى قىلغۇچى دېگەنلىك بولىدۇ. مەسىلەن. مەھمۇد كاشغەرىي (كاشىغەرىيەلىك، يەنى قاراخانىيلار خانلىقىلىق مەھمۇد دېگەن مەنىدە) بۇخارىي (ئەسلىي ئىسمى ئەبۇ ئابدۇللا مۇھەممەد، بۇخارىلىق داڭلىق ئىسلام ئالىمى، مۇھەددىس) نەۋائىي ( ئەسلىي يېزىلىشى نوائي، نەۋا قىلغۇچى، كۈيلىگۈچى) بۇ ھەرگىزمۇ شائىر، ئەدىبلىرىمىزنىڭ بىلمەي قوللىنىپ قالغانلىقىدىن بولغان ئىش ئەمەس. ئەينى دەۋردە ھەممە شائىر ۋە ئەدىبلەرنىڭ تەخەللۇس قوللىنىشى بىر ئومۇمىي ئادەت ئىدى. بۇ ھەرگىزمۇ ئوشۇقچە نەرسە ئەمەس. ئۇ ۋاقىتتىك ئەدىبلىرىمىز يېزىقىنى ئايرىم ئۆگىنەتتى. ئۇلاردا ئاساسەن ئىملا خاتالىقى كۆرۈلمەيدۇ. شۇ ۋاقىتتىكى قوليازمىلارنى ئوقۇب باقساڭلار يەنە نۇرغۇن نەرسىلەرنى ھېس قىلىسىلەر. ئەينى دەۋردە بۇ تاۋۇش ئەرەب يېزىقى ياكى چاغاتاي ئۇيغۇر يېزىقدا «ى» دېگەن بىر ھەپ بىلەن تامام بولغان.  بۇ تاۋۇش ھازىرقى زامان ئۇيغۇر يېزىقىدا «ىي» ھەرپى بىلەن يېزىلىشى كېرەك. ئەمما، ھازىرقى زامان ئۇيغۇر يېزىقىدا بۇ ھەرپ «ئى» تاۋۇشنىڭ ھەرپىگە ئوخشاپ قالغاچقا نۇرغۇن كىشىلەر بۇ ھەرپنىڭ ئەينى دەۋرنىڭ قائىدىسى بويىچە ئوقۇماي، ھازىرقى زامان ئۇيغۇر يېزىقىغا تارتىپ ئوقۇغاچقا ئاشۇنداق قالايمىقانچىلىق كىلىپ چىقىۋاتىدۇ. ئەرەب يېزىقى ۋە چاغاتاي ئۇيغۇر يېزىقىدا «ئى» تاۋۇشى ئاساسەن ھەرىكەت بىلەن ئىپادىلىنىدۇ. بۇنى ئازراق قۇرئان ساۋادى بار كىشىلەر ئاسان چۈشنىدۇ. شۇڭا ئەرەب يېزىقى ۋە چاغاتاي ئۇيغۇر يېزىقىدا يېزىلغان «ى» نى (بولۇپمۇ سىز دېگەندەك تەخەللۇسنىڭ كەينىگە يېزىلغان «ى» نى) ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلىدا «ئىي» دەپ يېزىش ۋە ئوقۇش كېرەك.

sultannur

	ئوغۇز116 يوللىغان ۋاقتى  2013-6-6 11:15 PM ئەمەلىيەتتە سىزنىڭ دەۋاتقىنىڭىز «ئى» بولمستىن «ىي» دۇ ... رەھمەت

shoubiznis

	MiRul يوللىغان ۋاقتى  2013-6-6 07:49 PM مېنىڭ دېمەكچى بولغىنىم قىرىندىشىم ئى ھەرپىنىڭ ھېچقان ... مېنىڭچىمۇ شۇنداق