ھەممىمىزنىڭ كەلگۇسىدىكى يىڭى پېنى - يەر رايىشوناسلىق

muhakima

	مەھزۇن يوللىغان ۋاقتى  2013-6-28 10:13 PM بۇلارنى تولۇق ئوتتۇرىنىڭ جۇغراپىيە دەرسلىكىدە ئۆتىدۇ ... مۇمكىن بولسا تىمىلارنى تەپسىلى ئۇقۇپ كۇرۇشىڭىزنى تەۋسىيە قىلىمەن!.

فىزىك

	قۇرۇقلۇقنىڭ لەيلەپ سىلجىشى يەر تەۋرەش بىلەن زىچ مۇناسىۋەتلىك . ئۇنداقتا يەرتەۋرەشنىڭ ھۆل-يېغىن بىلەن مۇناسىۋىتى بارمۇ ؟ نۆۋەتتە يەر تەۋرەش بىلەن كېلىماتنىڭ بىنورماللىقى ئارىسىدىكى باغلىنىشقا قارىتا ئېنىق بولغان خۇلاسە تېخى ھۇجۇتقا چىقمىدى . ئىلىم-پەن نۇقتىسىدىن ئېيتقاندا ، يەر تەۋرەشتىن ئىلگىرى كېلىماتنىڭ بىنورماللىقى بىلەن يەر تەۋرەش ئارىسىدا ئېنىق باغلىنىش يوق ، شۇنىڭ بىلەن بىرگە بىنورمال ھاۋارايى يەر تەۋرەشنى كەلتۈرۈپ چىقىرامدۇ ؟ ، دىگەندەك مەسلىلەر يەنىلا تەتقىقات باسقۇچىدا تۇرىۋاتىدۇ . لىكىن ئېنىق نۇقتا شۇكى ، نۆۋەتتە كېلىماتنىڭ نورمال سىزلىقىنى يەر تەۋرەشتىن ئالدىن مەلۇمات بېرىشنىڭ ئاساسى قىلىشقا بولمايدۇ . كۈچلۇك يەر تەۋرىسە ، ھاۋارايى ئېنىق نورمالسىز بولىدۇ . مەسلەن : كەلكۈن ، قارا يامغۇر دىگەندەك . ئۇنداقتا يەر تەۋرەشنىڭ يۈزبېرىشى ھاۋارايى كېلىماتىغا تەسىر كۆرسىتەمدۇ ياكى ھاۋا رايى كېلىماتنىڭ بىنورماللىقىغا تەسىر يەتكۈزەمدۇ-يوق ؟ ، دىگەندەك قاراشلارمۇ مەۋجۇت . تەتقىقاتلاردىن مەلۇم بولىشىچە ، يەر تەۋرەش كۆرۈلگەندىن كىيىن ، يەر تەۋرەشنى كەلتۈرۈپ چىقارغان يەر ئاستى ئېنىرگىيەلىرى قىسقا مەزگىل ئىچىدە يۆل-يېغىنغا قارتا تەسىر پەيدا قىلىدۇ . يەر تەۋرىگەندىن كىيىنكى يۈزبەرگەن تاغ گەۋدىلىرىنىڭ سېرىلىپ چۈشىشى ھاۋادىكى چاڭ-توزان ، مىكرو زەررىچىلەرنى زور مىقداردا ئاشۇرۇۋېتىدۇ .  بۇنداق چاڭ توزان ، مىكرو زەررىچىلەر سۇ تامچىلىرى بىلەن ئويۇش يادروسى ھاسىل قىلىدۇ . يەر تەۋرەشتىكى قاتتىق زەربە دولقۇنى يەر تەۋرەش بىلەن بىرگە بوشلۇققا زور دەرىجىدە ئېنىرگىيە قويۇپ بېرىدۇ . بۇنداق ئېنىرگىيە يەر تەۋرەش رايۇنىدىكى ھاۋانىڭ كۈچلۇك دولقۇنلىشىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ ، شۇنىڭ بىلەن يەر تەۋرەش رايۇنىنىڭ بوشلۇقىدا زور مىقداردىكى ئويۇش يادروسى ۋە پار مولېكولىرى توختىماي سوقۇلۇپ ، يىتەرلىك بىرىككەندىن كىيىن مەزكۇر رايۇندا قاتتىق يامغۇر يېغىشنى پەيدا قىلىدۇ . يەر تەۋرەش بىلەن ھاۋارايى ئۇتتۇرىسىدىكى باغلىنىشنى ئىسپاتلاش ئۈچۈن ، ئالدى بىلەن بۇ ئىككىسىنىڭ باغلىنىشىغا قارىتا يىتەرلىك بولغان فىزىكىلىق نەزىرىيىۋى ئىسپاتلارنى تېپىش كېرەك . ئاندىن بۇ ئىككىسىنىڭ فىزىكىلىق جەھەتتىكى باغلىنىشى ئىسپاتلىنىدۇ . پەقەت بۇ شەرتكە ئۇيغۇن بولسا ، ئاندىن ھاۋارايى بىلەن يەر تەۋرەشنى ئىلمى ئۇسۇلدا باغلىنىشقا ئىگە قىلغىلى بولىدۇ . ئەمما تېخىچە ھادىسىدىن كىيىن تەھلىل يۈرگۈزگەندىن باشقا ، سۈنئىي ھەمرا بۇلۇت سۆرىتىدىن پايدىلىنىپ ، يەر تەۋرەشنى ئالدىن مۆلچەرلىگىلى بولىدىغانلىقى توغرىسىدا ئىنىق دەلىل ئىسپات يوق . ھاۋارايى بىلەن يەر تەۋرەش مۇناسېۋىتىگە قارىتا يەنىمۇ چۇڭقۇرلار ئىزدىنىشكە توغرا كېلىدۇ .

muhakima

	narkas يوللىغان ۋاقتى  2013-6-28 10:38 AM توغرا دەيسىز ، ئورۇنسىز تالاش- تارتىشلاردىن ئىلمى مۇنا ... سىزگىمۇ تەشەككۈر!

muhakima

	فىزىك يوللىغان ۋاقتى  2013-6-29 01:01 PM قۇرۇقلۇقنىڭ لەيلەپ سىلجىشى يەر تەۋرەش بىلەن زىچ مۇناس ... شۇنداق ، بىرخىللا  ئامىلنىڭ يەر ھەركىتىنى كەلتۇرۇپ چىقىرالىشى ناتايىن ، جۇملىدىن ھاۋا رايىنىڭ يەر ھەركىتىگە تەسىر كورسىتىشىنى پەرەز قىلماق تەس ، بىراق ، ھاۋارايى يەر ئەىسسىقلىقىنىڭ تارقىلىشىغا تەسىر كورسىتىدۇ، ھالبوكى يەر ئىسسىقىلىقى بولسا يەر ھەركىتىنىڭ بىرقىسىم ھەرىكەتلەندۇرگۇچى كۇچى ، بولۇپمۇ يانار تاغ پارتلاشتا . سىزگە رەھمەت! قەلىمىڭىز ھارمىغاي!