يۇرتۇم دولان(2) دولانلىقلارنڭ قەدىمقى تۇرمۇشى

0997tumuqi

	mantapaz يوللىغان ۋاقتى  2013-8-1 02:55 AM مۇنۇ ئىنكاستىن قاتتىق مەمنۇن بولدۇم . رەھمەت سىزگە قې ... بىرلكتە تىرىشايلى

UYGRAF

	elzat1119 يوللىغان ۋاقتى  2013-7-31 03:51 AM دولان قەيەرلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ؟  چۈشەندۈرۈپ قويسى ... دولان-قەشقەر ۋىلايىتىدىكى مەكىت ناھىيىسىنى، يەكەن ناھىيىسىگە تەۋە يەكەن دەرياسىنىڭ شەرقىدىكى يەتتە يېزا-بازارنى، مارالبېشىدىكى يەكەن دەرياسىنىڭ قارشى قىرغىقىدىكى جايلارنى، ھەمدە ئاقسۇ ۋىلايىتنىڭ ئاۋات ناھىيىسىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.يەكەن دەرياسى (زەرەپشان دەرياسى) دولان مەدەنىيىتىنىڭ بۆشۈكى، چۈنكى تارىم دەرياسىنىڭ ئەڭ ئاساسلىق ئېقىنى بولغان يەكەن دەرياسىنىڭ شەرقى قىرغىقىدىكى ئۇيغۇرلارنىڭ سىرت بىلەن بولغان باردى- كەلدىسى ئاز بولغاچقا، ئۇلار ئۆزىگە خاس بىر مەدەنىيەت بەرپا قىلغان.دولان مەدەنىيىتى مەكىت بىلەن ئاۋاتتا  قويۇق، يەكەن بىلەن مارالبېشىدا سۇسراق. مەن ئاۋاتقا بېرىپ باقمىغان، ئەمما مەكىتنىڭ ئەھۋالىنى خېلى ئوبدان بىلىمەن. يەكەن دەرياسى قەشقەر-يەكەن بوستانلىقىدىكى ئىككى چوڭ دەريانىڭ بىرى،  پامىر ئىگىزلىكىدىكى مۇزتاغدىن ئېرىگەن قار-مۇز سۇلىرى دەريا سۈيىنى مەنبەئە قىلغان، شۇڭا ياز كۈنلىرى ھاۋا قانچە ئىسسىق بولسا، مۇز تاغدىن ئېرىگەن سۇ شۇنچە كۆپۈيۈپ، يەكەن دەرياسىنىڭ سۈيى شۇنچە ئۇلغۇيىدۇ، بۇ چاغدا يەكەن دەرياسىنىڭ ئوتتۇرا ۋە تۆۋەن ئېقىنىغا جايلاشقان  مەكىت ناھىيە بۆلىكىدىكى سۇ يۈزىنىڭ كەڭلىكى كەلكۈن مەزگىلىدە 500 مېتىردىن ئاشىدۇ، بۇنداق كەڭ سۇ يۈزىگە كۆۋرۈك سېلىشقا ئامال يوق، ئۇلار دەريانىڭ غەربى قىرغىقىدىكى قەشقەر- يەكەن بوستانلىقىغا ئۆتەلمەيدۇ، شەرق تەرەپتە چەكسىز كەتكەن، ئادەمسىز  تەكلىماكان قۇملۇقى بۇ ناھىيىنىڭ ياز پەسلىنى باشقا جايلار بىلەن ئايرىۋەتكەن، پەقەت قىش پەسلىدىلا غەربى قىرغاقتىكىلەر بىلەن ئالاقىسى قويۇقلىشىدۇ، چۈنكى بۇ چاغدا سوغۇق بولغانچقا مۇزتاغ ئېرىمەيدۇ، دەريا سۈيى كىچىك ئېقىن ۋە بۇلاقلاردىن تەركىپ تاپقان بولىدۇ،  مەكىت تەۋەسىنىڭ دەريا يۈزى 10 مېتىرغىمۇ يەتمەيدۇ.  دىمەك سىرت بىلەن بولغان ئالاقە راۋان بولمىغاچقا، ئۇلار باشقىلار تەرىپىدىن ‹‹دولانلىقلار›› دەپ ئاتالغان. سىز خەرىتىدىن يەكەن دەرياسىنىڭ مەكىت بۆلىكىدىن باشلاپ، ئاۋات بۆلىكىگىچە دىققەت قىلسىڭىزلا دەۋاتقانلىرىمنى چۈشۈنەلەيسىز. دولان مەدەنىيىتىنىڭ ئاساسلىق ئىپادىلىرى ‹‹دولان 12 مۇقامى››، ‹‹دولان سەنىمى›› ، ‹‹دولان دىھقانلار رەسساملىقى›› قاتارلىقلار بولۇپ، بۇنىڭ ئىچىدىكى ‹‹دولان سەنىمى›› لەرزان، يېقىملىق، مىلۇدىيىسى ياڭراق، ئەر-ئاياللار ئارىلىشىپ ئورۇن ئالماشتۇرۇپ ئوينايدۇ، بۇ  ئۇسۇل ئادەمگە 19-ئەسىردىكى ياۋرۇپا ئاقسۆڭەكلىرىنىڭ ساراي ئۇسۇلىنى ئەسلىتىدۇ. دولان مەدەنىيىتىنىڭ ئاساسلىق ۋەكىللىرىدىن ئۇيغۇر 12 مۇقامىنى رەتلىگۈچى مەلىكە ئاماننىساخان( مەكىت ناھىيىسىنىڭ غازكۆل يېزىسىدىن)، يازغۇچى ئەختەم ئۆمەر(يانتاق يېزىسىنىڭ جەرەندۆڭ كەنتىدىن) قاتارلىقلار بار. ئەگەر دولانلىقلارنى تېخمۇ ياخشى چۈشۈنەي دىسىڭىز، مەرھۇم يازغۇچىمىز زوردۇن سابىرنىڭ ‹‹دولان ياشلىرى›› ناملىق ئەسىرىنى ئوقۇڭ( بۇرۇن ئوتتۇرا مەكتەپ ئەدەبىيات دەرسلىكى قىلىنغان، ھازىر چىقىرىۋەتتى). يۇقۇرىدىكى رەسىمدە <<دولان قەبىلىسى>> دەپ يېزىلىپتۇ، بەلكىم ساياھەتچىلارنى جەلپ قىلىش ئۈچۈن يېزىپ قويغاندۇ،ئەمەلىيەتتە دولانلىقلار قەبىلە ئەمەس، بەلكى قەۋم ھىساپلىنىدۇ، چۈنكى ئۇلار مەدەنىيەت جەھەتتە سىرتنىڭ تەسىرىگىمۇ  ئۇچرىغان، ھەمدە سرت بىلەن ئالاقىسى پۈتۈنلەي ئۈۈزۈلۈپ قالمىغان، چالغۇ ئەسۋاپلار تارتىلغان سۈرەتتىكى دولان راۋىپى بىلەن قالۇندىن باشقىسى دىيارىمىزنىڭ ھەرقانداق جايدىن تېپىلىدۇ.

mahmut0996

	مانداق پىچاقنى تارىخ دەيمىزغۇ دەيمەن ، ھازىر پەقەت ياندا ئاسقىلى بولمايدۇ ،  ئاسارە -  ئەتىقە كورگەزمەخانىدا كورگىلى بولىدۇ .

0997tumuqi

	mahmut0996 يوللىغان ۋاقتى  2013-8-1 01:48 PM مانداق پىچاقنى تارىخ دەيمىزغۇ دەيمەن ، ھازىر پەقەت يا ... ئەمىليەتتىمۇ بۇ پىچاق بەك يوغان.

0997tumuqi

	UYGRAF يوللىغان ۋاقتى  2013-8-1 11:08 AM دولان-قەشقەر ۋىلايىتىدىكى مەكىت ناھىيىسىنى، يەكەن نا ... مەكىت قەدىمى دولان يۇرتى تۇرۇپ نىمىشقا دولان راۋابى بىلەن قالۇن يوق،بىزنىڭ ئاۋاتتا سەل سەنئەتخۇمارراق دېھقاننىڭ ئۈيىدىنمۇ تاپقىلى بۇلىدۇ ئۇ چالغۇلارنى.

UYGRAF

	0997tumuqi يوللىغان ۋاقتى  2013-8-1 07:18 PM مەكىت قەدىمى دولان يۇرتى تۇرۇپ نىمىشقا دولان راۋابى ب ... چالغۇ ئەسۋاپلار تارتىلغان سۈرەتتىكى دولان راۋىپى بىلەن قالۇندىن باشقىسى دىيارىمىزنىڭ ھەرقانداق جايدىن تېپىلىدۇ. ============================================= گېپىمنى خاتا چۈشۈنىۋاپسىز، بۇ ئىككى خىل چالغۇ ئەسۋاپ دولان يۇرتى مەكىتتە تازا جىق،  ئەنگىلىيە، فرانسىيە، بېلىگىيە، ياپونىيە قاتارلىق دۆلەتلەرگە دولان مەدەنىيىتى تونۇشتۇرىۋاتقانلار مەكىت ناھىيىلىك سەنئەت ئۆمىكى ئەمەس، بەلكى يانتاق يېزىسىدىكى خەلق سازەندىلىرى. بۇ يەردىكى خەلق سازەندىلىرى دولان مۇقامىنى ئېيتىشتا  ناھىيىلىك ئۆمەكنى بېسىپ چۈشەلەيدۇ، ئۇنىڭ ئۈستىگە مۇقام ئېيتىش ئۇسلۇبى ئۆزگىچە بولغاچقا، چەتئەللىكلەر ھۆكۈمەت باشقۇرىشىدىكى ناھىيىلىك دولان سەنئەت ئۆمىكىنى ھەرگىز تەكلىپ قىلمايدۇ. مەن دەۋاتقان دىيارىمىز قەشقەر دىيارىنى ئەمەس، بەلكى پۈتكۈل ئۇيغۇر دىيارىنى كۆرسىتىدۇ، دولان راۋىپى بىلەن قالۇن پەقەت دولان دىيارىدىنلا تېپىلىدۇ،  ئۇيغۇر دىيارىنىڭ باشقا جايلىرىدىن بۇ ئىككى خىل سازنى  تاپقىلى بولمايدۇ، بۇ ئىككى خىلدىن باشقا سازنى ھەرقانداق جايدىن تاپقىلى بولىدۇ، دولان راۋىپى بىلەن قالۇن دولان مەدەنىيىتىگە خاس دىمەكچى.

UYGRAF

	0997tumuqi يوللىغان ۋاقتى  2013-7-31 07:37 PM دولان دەرياسى دەپقۇ ئاڭلىغان بولغىيتىڭىز دولان دەرياسى ئەمەس، دولان ئۆستىڭى ئىدى، ھازىر دولان دەرياسى دەۋالدى، ئۇيغۇر تىلىدا تەبىئى شەكىللەنگەن ئېقىننى دەريا دەيمىز، سۈنئى چېپىلغان ئېقىننى ئۆستەڭ دەيمىز.

0997tumuqi

	UYGRAF يوللىغان ۋاقتى  2013-8-1 08:15 PM چالغۇ ئەسۋاپلار تارتىلغان سۈرەتتىكى دولان راۋىپى بىل ... ھە

0997tumuqi

	mantapaz يوللىغان ۋاقتى  2013-8-1 02:55 AM مۇنۇ ئىنكاستىن قاتتىق مەمنۇن بولدۇم . رەھمەت سىزگە قې ... باش سۆرىتىڭىز بەك مەزىلىكتۇ ھە،،،،،،،{:15:

0997tumuqi

	مۇنبەر باشقۇرغۇچىلار:ئىنكاسنىڭ ئاستىدىكى ئېلاننى چىقمايدىغان قىلغىلى بۇلارمۇ