ئــۇنـتـۇلـمـاس خـاتـىـرە

ئۇچقۇن

	ئــۇنـتـۇلـمـاس خـاتـىـرە ئابدۇللا مەتقۇربان 1987-يىلىنىڭ باھار پەسلى ئىدى. ئۇيغۇر شېئىرىيىتىگە نەزەرىيە نوقتىسىدىن كۈچلۈك قىزىقىشىمدىن بولسا كېرەك بىر مەزگىللىك كۆزىتىش ئارقىلىق شۇ چاغلاردا مەتبۇئات يۈزىدە داۋاملىق شېئىر ئېلان قىلىپ تۇرغان شائىرلارنى ئۆزۈمچە پەيلاسوپ شائىرلار، لىرىك شائىرلار، تەشۋىقاتچى شائىرلار، كالىندارچى شائىرلار... دىگەندەك بىر قانچە تۈرگە بۆلمەكچى، ھەربىر تۈرگە تەۋە دەپ قارىغان شائىرلارنىڭ ئىجادىيەتتىكى ئالاھىدىلىكلىرى، ئۇيغۇر شېئىرىيىتىدە تۇتقان ئورنى، تەسىرى... ھەقىقدە بىر پارچە ماقالە يازماقچى بولدۇم. ھەدىگەندىلا مۇھىم بىر مەسىلىگە دۇچ كەلدىم: پەيلاسوپ شائىر زادى قانداق بولۇشى كېرەك؟ قولۇمدىكى شۇ چاغدا بار ماتىرىياللاردىنمۇ بۇ مەسىلىگە قانائەتلىنەرلىك جاۋاپ تاپالمىدىم. كۈنلەرنىڭ بىرىدە مەلۇم بىر ئوقۇتقۇچۇمنىڭ ئۆيىگە بىر ئىش بىلەن كىرىپ، ئۇ يەردە ئۇستاز ئابدۈشۈكۈر مۇھەممەد ئىمىننى كۆردۈم. راست ، ھېلىقى مەسىلىنى ئابدۈشۈكۈر مۇھەممەد ئىمىن مۇئەللىمدىن سورايچۇ، دىگەن ئوي بىلەن ئۇنىڭغا مۇراجىئەت قىلدىم. - پەيلاسوپ شائىر قانداق بولۇشى كېرەك؟ - مەن گەپنى ئەگىتمەي ئۇدۇللا سورىدىم ۋە بۇ مەسىلىگە قانداق دۇچ كېلىپ قالغىنىمنى قىسقىلا ئەسكەرتتىم. ئابدۇشۇكۈر مۇھەممەد ئىمىن مۇئەللىم مەخسىتىمنى دەرھال چۈشەندى ۋە كەڭ رامكىلىق كۆزئەينىكىنى سەل ئۈستۈن كۆتۈرۈپ ئۆرە تۇرغىنىچە شۇنداق دىدى: - بۇرۇن مەلۇم بىر جايدا بىر گۈمبەز بولغانىكەن. گۈمبەزنىڭ ئۈستىگە بىر قاغا قونىۋېلىپ تاڭدىن شامغىچە قىچقىرىدىكەن. ئۇنىڭ بۇ ئىشى ھەركۈنى بىرخىلدا داۋاملىشىدىكەن. ھەرقانداق ۋاقىتتا بۇ قاغا گۈمبەزدىن ئايرىلمايدىكەن. بىر كىشى قاغىنىڭ بۇ ئىشىدىن ھەيران بولۇپ سوراپتۇ: ‹‹ ئەي قاغا ، ئەتىدىن كەچكىچە بۇ گۈمبەزگە قونىۋېلىپ قىچقىرىشىڭنىڭ ۋەجى نىمە؟ ›› . قاغا دەپتۇ: ‹‹ بۇ گۈمبەز - بىر قەبرە. ئۇنىڭغا مىنىڭ خەلقىم دەپنە قىلىنغان. مەن مۇشۇ خەلقنىڭ شائىرى، ئەسلى مىنىڭ پەيلىرىم ئاپئاق ئىدى، خەلقىمنىڭ ئىشقىدا كۆيۈپ سايراپ، مۇشۇنداق قارىيىپ كەتتى. مەن ئۆز ئاۋازىم بىلەن قابرىگە دەپنە قىلىنغان خەلقىمنى ئويغاتماقچى، خەلقىم ئويغانغىچە سايرايمەن. ›› ئۆي ئىچىدە ئابدۈشۈكۈر مۇھەممەد ئىمىن مۇئەللىم، ئۆي ئىگىسى ۋە مەن بار ئىدۇق. ئۆينى بىردەملىك جىمجىتلىق قاپلىدى. مەن بۇ ھېكايىنىڭ داۋامىنى ساقلاۋاتاتتىم. ئەمما ئابدۈشۈكۈر مۇھەممەد ئىمىن مۇئەللىم مىنىڭ سوئالىمنى ئۇنتۇپ قالغاندەك، ئۆي ئىگىسى بىلەن باشقا پاراڭغا چۈشۈپ كەتكەن ئىدى. يۇقىرقى ھېكايىگە ئاساسلانغاندا پەيلاسوپ شائىر خەلقنىڭ ھەقىقى سادىق كۈيچىسى بولۇشى، ئۇنى ئويغاتقۇچى بولۇشى، خەلقنىڭ تەپەككۇر ئۇستازى، ئاڭ ۋە ئىدىلوگىيە ئۇستازى، مەرىپەت يېتەكچىسى، مەدەنىيەت تەشكىلاتچىسى بولۇشى، يۇقىرىقى ھەرقايسى جەھەتلەردە مىللەتنى قايتا قۇرۇپ چىققۇچى - يىڭىلىغۇچى بولۇشى، يەنە ھەقىقى مەنىدە خەلق روھىيىتىنى لاھىيىلىگۈچى ئىنژىنىر بولۇشى كېرەك ئىدى. گەرچە، ھەرخىل سەۋەپلەر بىلەن ھېلىقى ئىلمىي ماقالىنى يازالمىغان بولساممۇ، بۇنىڭدىن ئۆكۈنمەيمەن. چۈنكى شۇ مۇناسىۋەت بىلەن مەرھۇم ئابدۈشۈكۈر مۇھەممەد ئىمىن مۇئەللىمدىن ھېكمەت تۈسىنى ئالغان يۇقىرىقى ھېكايىنى ئاڭلاشقا مۇۋەپپەق بولغانىدىم. شىنجاڭ ياشلىرى ژورنىلىنىڭ 1996- يىللىق 4- سانىغا بېسىلغان ماقالە

مەرۋە

	ھەقىقەتەنمۇ ئەستە مەڭگۈ قالغۇدەك ئۇنتۇلماس خاتىرە ئىكەن...

taklimakan75

	ئاللا ئابدۇشۈكۈر مۇھەممەد ئىمىن ئاكىنىڭ ياتقان يېرىنى جەننەت قىلسۇن.   ئۇ خەلقىمىز ئۈچۈن ياشىغان ئىدى.

marvayit

	مانا بۇ مەڭگۈلۈك   ئۇنتۇلماس خاتىرە

JaSuR★

	مەن ئابدۈشۈكۈر مۇھەممەد ئىمىن ئاكىنىڭ ئەسەرلىرىنى بەك ياقتۇرىمەن  [s:79]

jalipkarkiz

	بايا قاشتېشىدا كۈرگەنتىم بۇتىمىنى رەھمەت جاپا تارتىپسىز قاشتېشىدا مىنى كۈرگەن بولىشىڭىزمۇمكىن بۇتىمىنى مەن بەكياقتۇردىم بولسا باشقىلارنىڭ ئىشلىرىدىن كۈپرەك خەۋەردار قىلغايسىز