 |
 |
 |
 |
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @4 q$ B& T+ W, c0 Y
تۈركىيىدە تۇنجى ئۇنىۋېرسىتېت 1863 – يىلى 14 – يانۋار ئىستانبۇل شەھرىدە «دارۇلفۇنۇن» دېگەن نام ئاستىدا قۇرۇلدى. تۈركىيە جۇمھۇرىيىتى قۇرۇلغانلىقى ئېلان قىلىنغاندىن كېيىن، 1924 – يىلى 21 – ئاپرىل كۈنى 493 – نومۇرلۇق قانۇنغا ئاساسەن ئىستانبۇل دارۇلفۇنۇنىنىڭ يېڭى قانۇن نىزامنامىسى يولغا قويۇلۇپ، تولۇق ئوتتۇرا مەكتەپنى پۈتتۈرمىگەنلەرنىڭ بۇ ئالىي مائارىپ ئورگىنىغا قوبۇل قىلىنىشى بىكار قىلىندى. بىراق، بۇ قانۇن 1932 – يىلغىچە ئىجا قىلىنمىدى. 1933 – يىلى 31 – ماي كۈنى چىقىرىلغان 2552 – نومۇرلۇق قانۇن نىزامنامىسى ئارقىلىق دارۇلفۇنۇن تاقىۋېتىلدى ۋە ئورنىغا مىللىي مائارىپ مىنىستىرلىكىگە قاراشلىق ئىستانبۇل ئۇنىۋېرسىتېتى قۇرۇلدى. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @2 T- [) x2 n( e' z
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @! g! u/ V0 b- M
ئىستانبۇل ئۇنىۋېرسىتېتى دۇنيا بويىچە ئەڭ قەدىمىي 20 ئۇنىۋېرسىتېت، ياۋروپا بويىچە ئەڭ قەدىمىي 10 ئۇنىۋېرسىتېت قاتارىدىن ئورۇن ئالىدۇ. دۇنيا بويىچە ئەڭ ئىلغار 500 ئۇنىۋېرسىتېت تىزىملىكىدە تۈركىيىنىڭ تۇنجى ئۇنىۋېرسىتېتى بولۇپ، ھازىرمۇ بۇ تىزىملىكتە بار بولغان يېگانە تۈرك ئۇنىۋېرسىتېتىدۇر.بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @5 K4 G* b. p) W
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @: [ l0 G, Z4 z9 F7 |) oئىستانبۇل ئۇنىۋېرسىتېتى يەنە ئاسىيا تىنچ ئوكيان رايونى بويىچە ئەڭ ئىلغار 100 ئۇنىۋېرسىتېت قاتارىدىنمۇ ئورۇن ئالىدۇ. ئىستانبۇل ئۇنىۋېرسىتېتىدا تەخمىنەن 55 مىڭ ئوقۇغۇچى ئاسپىرانتلىق، باكلاۋۇرلۇق ۋە ئالىي تېخنىكوم تۈرى بويىچە بىلىم ئالماقتا. بۇ ئالىي مائارىپ ئىشلىرى 500 ئوقۇتقۇچى – ئۇستازلار تەرىپىدىن ئېلىپ بېرىلماقتا. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @+ A; j; @( K& H, E0 L
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @' c. a9 t# p, a" pئوسمانلى دۆلىتىدە مەدرەسەدىن باشقا بىر دارۇلفۇنۇن ئېچىلىشى توغرىسىدىكى قاراش تۇنجى قېتىم ئابدۇلمەجىت خان دەۋرىدە 1845 – يىلى مۇۋەققەت مائارىپ مەجلىسى تەرىپىدىن يولغا قويۇلغان مائارىپ پروگراممىسىدىن ئورۇن ئالدى. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @2 ^& |1 b1 m9 L5 @2 |$ s T1 |% \
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @# r3 |% ~# S, g/ c. ?) ]8 mمۇنداق بىر ئاپپاراتنىڭ ئىشقا كىرىشتۈرۈلۈشى ئۈچۈن، ئالدى بىلەن بىنا، ئوقۇغۇچى، ئوقۇتقۇچى ۋە كىتاپ قاتارلىق تۆت ئاساسلىق ئامىلنىڭ ھازىرلانغان بولۇشى شەرتتى.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @9 J9 r$ Z4 K3 |) P( I بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @1 C8 B. H0 X" F& B) M" A% ^& ]
بىنا ئۈچۈن ئاتاغلىق ئىتالىيىلىك بىناكارلىق ئۇستىسى فوسساتى ئېلىپ كېلىنىپ لاھىيە تۈزۈپ چىقىلدى. 1846 – يىلى ئۆكتەبىر ئېيىدا ئاياسوفيا جامەسىنىڭ يېنىدىكى بىر زېمىندا بۇنىڭ قۇرۇلۇشى باشلاندى. دارۇلفۇنۇن مائارىپىنى تەقىپ قىلالىغۇدەك سەۋىيىدە ئوقۇغۇچى يېتىشتۈرۈپ چىقىش مەقسىتىدە 1849 – يىلى تولۇق ئوتتۇرا مەكتەپ سەۋىيىسىدە «دارۇلفۇنۇن» ناملىق بىر مەكتەپ بىنا قىلىندى. بۇندىن باشقا دارۇنفۇنۇنغا ئوقۇتقۇچى يېتىشتۈرۈپ چىقىش مەقسىتىدە ياۋروپاغا ئوقۇغۇچى ئەۋەتىلدى. ئوقۇتۇلىدىغان دەرسلىك كىتاپلىرىنى تاللاش، تەرجىمە قىلىش ئۈچۈن «ئەنجۈمەن دانىس» جەمئىيىتى قۇرۇلدى.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @/ A5 U9 y4 d+ m. J1 x, n" R8 ?- G% | بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @* Q& e. }6 o0 Q* t5 T, F% ?
1900 – يىلى 15 – ئاۋغۇستتا ئىككىنچى ئابدۇلھېمىت خان زامانىدا 4 – دارۇلفۇنۇن سۈپىتىدە ھازىرقى ئىستانبۇل ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ ئاساسىنى تەشكىل قىلىدىغان «دارۇلفۇنۇن شاھانە» قۇرۇلدى. «دارۇلفۇنۇن شاھانە» ئۇلۇمى ئالىيە دىنىيە، ئۇلۇمى رىيازىيە ۋە تابىييە، ھەمدە ئەدەبىيات فاكولتېتلىرىدىن تەشكىل تاپاتتى. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @; T5 A B6 ^9 G0 z
ھۆكۈمەت بىلەن ئۇنىۋېرستېتنىڭ زىتلىشىپ قېلىشىغا سەۋەپچى بولغان تۇنجى ۋەقە، 1923 – يىلى جۇمھۇرىيەت ئېلان قىلىنىش مۇناسىۋىتى بىلەن بىر تەبرىك تېلېگراممىسى ئەۋەتىلىش تەكلىپىگە، دارۇلفۇنۇننىڭ ئوقۇغۇچىلار بىرلىكى ئومۇمىي كېڭىشىنىڭ، «ئۇنىۋېرسىتېتنىڭ سياسىي ئېقىملارنىڭ سىرتىدا قېلىشىغا قوشۇلۇشى» غا قارشى چىقىشى بولدى. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @7 h i1 X0 O& F$ [) @
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @: f0 ~6 v* T" F: s
ئىككىنچى بىر ۋەقە، ھەرپ (ئېلىپبە) ئېنقىلاۋى توغرىسىدا بىر قىسىم دارۇلفۇنۇن ئۇستازلىرىنىڭ گۇمالىرىنى ئوتتۇرىغا قويۇشى ئىدى. بىراق، مۇھىم ئۆزگىرىش ئاتاتۈركنىڭ 1930 – يىلدىن ئېتىبارەن قانات يايدۇرماقچى بولغان تۈرك تارىخى ۋە تىل تەتقىقات ئىشلىرىغا دارۇلفۇننىڭ كۆڭۈل بۆلمەسلىكىدۇر. 1930 – يىلى دېكابىردا دارۇلفۇننى زىيارەت قىلىش جەريانىدا «ئەنقەرە، ئەگە، ئاكا، ئەتى، ئاتا، ئامىرال، كاپتان» ئىبارىلىرىنىڭ سۆز تومۇرى ھەققىدە تەتقىقات ئېلىپ بارغان بىر قىسىم پروفېسسورلارنىڭ گۇمان بىلەن مۇئامىلە قىلىشلىرى ئاتاتۈركنىڭ قاتتىق غەزىپىنى كەلتۈردى.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @' s2 w% m9 T$ \& j" p, l2 l2 S1 z; l
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @5 N" @ i0 J' f; t+ W1932 – يىلى تۈرك تارىخى قۇرۇلتىيىدا بىر قىسىم پروفېسسورلار ئوچۇقتىن – ئوچۇق دارىتىپ غازى مۇستافا كەمال ئاتاتۈركنىڭ پىرىنسىپلىرىغا قارشى چىقىشى دارۇلفۇنۇننىڭ ھالاكىتىنى ھازىرلىدى. Odw9]`,T
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @$ o, @1 P9 w. P
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @1 m% ^- R/ n1 P, eتۈرك تارىخى قۇرۇلتىدىن كېيىن، تۈرك تارىخىنىڭ ھارارەتلىك قوغدىغۇچىسى، بۇرۇنقى ئىستىقلال مەھكىمىسى سوتچىسى دوكتور رەشىت غالىب مائارىپ ۋەكىللىكىگە تەيىنلەندى ۋە ئۇنىۋېرستېتلارنى قايتىدىن ئىسلاھات قىلىش ئىشلىرىغا مەسئۇل قىلىندى. بۇندىن بۇرۇن شۋېتسارىيىلىك مائارىپچى ئالبېرت مالچە تۈركىيىگە چاقىرىلىپ، ئۇنىڭغا دارۇلفۇنۇننىڭ ئاقساپ قالغان خىزمەتلىرى تەنقىت قىلىنغان بىر دوكلات ھازىر قىلدۇرۇلغانىدى. 1933 – يىلى ئىيۇل ئېيىدا چىقىرىلغان 2252 – نومۇرلۇق قانۇن نىزامنامىسى ئارقىلىق دارۇلفۇنۇن ۋە ئۇنىڭغا قاراشلىق پۈتكۈل ئورگانلار، بىكار قىلىنىپ، ئىشچى خىزمەتچىلىرى تارقىتىۋېتىلدى. ئورنىغا ئىستانبۇلدا مائارىپ ئورگىنىغا قاراشلىق يېڭى بىر ئۇنىۋېرستېت قۇرۇلۇشى پىلانلاندى. ئىستانبۇل ئۇنىۋېرسىتېتى 1933 – يىلى 1 – ئاۋغۇستتا يېپيېڭى ئىشچى خىزمەتچىلىرى ۋە يېڭى قۇرۇلمىسى بىلەن خىزمەتكە كىرىشتۈرۈلدى. 1933 – يىلى 1 – نويابىر تۈركىيىنىڭ «تۇنجى ۋە يېگانە» ئۇنىۋېرسىتېتى سۈپىتىدە مائارىپ خىزمىتىنى باشلىۋەتتى. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @" q8 F5 j6 Q3 q# u) U4 y% c
ئىستانبۇل ئۇنىۋېرسىتېتى، 1973 – يىلى 6 – ئاينىڭ 20 – كۈنى 1750 – نومۇرلۇق يېڭى ئۇنىۋېرستېتلار قانۇنىغا ئاساسەن جۇمھۇرىيەت قۇرۇلغانلىقىنىڭ 50 – يىلى يېپيېڭى بىر خىل ئورگانغا ئۆزگەرتىلدى. 4936 – نومۇرلۇق قانۇننى پۈتۈنلەي ئۆزگەرتىۋەتكەن بۇ قانۇن ئارقىلىق ئۇنىۋېرسىتېت ئوقۇتقۇچىلىرىنىڭ ئېھتىياجلىرىنى قامداش خىزمىتى بۇ قېتىم بۇرۇنقى ۋە داڭلىق ئۇنىۋېرسىتېتلارنىڭ زىممىسىگە يۈكلەندى. قانۇنغا ئاساسەن، تەرەققى قىلىۋاتقان ئۇنىۋېرسىتېتلارغا ئوقۇتقۇچى جەھەتتىن ياردەم قىلىش خىزمىتىنى ئىستانبۇل ئۇنىۋېرسىتېتى مۇۋەپپەقىيەتلىك ھالدا ئورۇنلىدى.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @. D7 d3 T5 l( R8 D$ U, hنۆۋەتتە، ئىستانبۇل ئۇنىۋېرسىتېتى 1981 – يىلى 11 – ئاينىڭ 6 – كۈنى چىقىرىلغان 2547 – نومۇرلۇق قانۇن نىزامنامىلىرىگە ئاساسەن خىزمەت ئېلىپ بارماقتا، زامانىۋىي، ئىلغار ۋە سېكۇلارىزىملىق پىرىنسىپىگە ئاساسلىنىدىغان بىر ئورگان سۈپىتىدە تارىخى، ئىجتىمائىي ۋە ئىلمىي جەھەتتىن ئىزچىل تۈردە پائالىيەت ئېلىپ بارماقتا.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @4 B: ~! {, U/ e" T" Lئىستانبۇل ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ سىمۋولى بولغان «يىلانلىق بەلگە» 1243 – يىلقى سەلچۇقىيلار شىپاخانىسى بەلگىلىرى ئۈلگە قىلىنىپ پروفېسسور سۈھەيل ئۈنۋەر تەرىپىدىن ئىجاد قىلىنغان.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @0 g: R8 n3 r4 i1 A" Iبۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @& n% J1 D5 m5 V. F& X8 D& A4 K7 [
مەنبە: ئەلكىن مۇنبىرى بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @( J( g9 u* n7 Y) k9 p
|
 |
 |
 |
 |
|
يوللىغان ۋاقتى 2013-12-18 05:51:00 PM
يوللىغان ۋاقتى 2013-12-18 06:44:10 PM
