1999-يىلى 11-ئايدا بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى مائارىپ تەشكىلاتى ئاساسىي يىغىنى رەسمىي ھالدا:2000-يىلىدىن باشلاپ ھەريىلى ھۇد ئېيىنىڭ 21-كۈنىنى دۇنيا ئانا تىل كۈنى International Mother Language Da قىلىپ بېكىتكەن.
نۆۋەتتە پۈتۈن دۇنيادا ئىنسانلار قوللىنىۋاتقان تىللارنىڭ سانى 7000دىن كۆپ بولۇپ كىشىنى ئەپسۇسلاندۇرىدىغىنى بۇ تىللارنىڭ 96%ىنى ئىشلىتىدىغانلارنىڭ سانى دۇنيا ئاھالىسىنىڭ 4%ىگىمۇ يەتمەيدۇ.بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى مائارىپ مەدەنىيەت تەشكىلاتى 1999-يىلى قارارنامە ماقۇللاپ رەسمىي ھالدا ھۇد ئېيىنىڭ 21-كۈنىنى «دۇنيا ئانا تىل كۈنى»قىلىپ بېكىتكەن،بۇ ھەم شۇ يىلقى بېنگال دۆلىتىنىڭ مۇستەق*للىقنى قولغا كەلتۈرىشى بىلەن زىچ مۇناسىۋەتلىك. 1952-يىلى بېنگال دۆلىتى پاكىستانغا تەۋە بولۇپ خەلق بېنگال تىلىنى مەزكۇر دۆلەتنىڭ ھۆكۈمەت تىلى قاتارىغا كىرگۈزۈشنى تەلەپ قىلىپ نامايىش قىلغان،شۇ يىلى ھۇد ئېيىنىڭ 21-كۈنى ساقچىلار بىر توپ نامايىشقا قاتناشقۇچىلارغا قارىتىپ ئوق چىقارغان ھەم نەق مەيداندا بەش ئادەم ھاياتىدىن ئايرىلغان.بېنگال دۆلىتى مۇستەقىل بولغاندىن كېيىن بۇ بەش نەپەر «تىل قەھرىمانى»ئۈچۈن ئابىدە تىكلىگەن.
«ب د ت»ماقۇللىغان مەزكۇر قارارنامىدە ھەر يىلى 2-ئاينىڭ 21-كۈنىنى دۇنيا ئانا تىل كۈنى قىلىپ بېكىتىش،ئانا تىل ئىشلىتىشنى تەشەببۇس قىلىش،تىللارنىڭ مۇكەممەللىكى ۋە سەرخىللىقىنى ساقلاپ قېلىشنى ئاساسىي مەزمۇن قىلىنغان.ئالتە يىل مابەينىدە مائارىپ مەدەنىيەت تەشكىلاتى «كۈلتۈر سەرخىللىقى خىتابنامىسى»،«كۈلتۈر قوغداش ۋە تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرۈش نىزامنامىسى» ۋە «ئېنتىرنېت بوشلۇقىدا كۆپ خىل تىلدىن پايدىلىنىشنى ئوموملاشتۇرۇش پىكرى»قاتارلىق نىزامنامىلەرنى ماقۇللاش ئارقىلىق كىشىلەرنىڭ ئانا تىلغا بولغان دىققىتىنى قوزغىغان ھەمدە ھەرقايسى دۆلەتلەرنىڭ ئۆز ئانا تىلىنى قوغداش تەدبىرلىرىنى يولغا قويۇشقا يېتەكچىلىك قىلغان.
مائارىپ مەدەنىيەت تەشكىلاتىنىڭ «دۇنيا ئانا تىل» كۈنىدىكى ئەڭ ئەھمىيەتلىك پائالىيىتى بولسا «بىز تىل ئارىسىدا ياشىماقتىمىز-دۇنيا ئاۋازى»ناملىق ھۆججەتلىك فىلىمىنى ئېلان قىلىشى بولۇپ مەزكۇر فىلىمدە يوقاپ كېتىش گىردابىغا بېرىپ قالغان دۇنيا تىللىرىغا نەزەر سېلىش،بۇنىڭ ئاقىۋىتى توغرىسىدا پىكىر يۈرگۈزۈش ۋە بۇنىڭ شۇ جاي مەدەنىيىتى ۋە دۇنيا مەدەنىيىتىنىڭ كۆپ خىللىقى ھەم مۇكەممەللىكىنى قوغداشقا ئېلىپ كېلىدىغان تەسىرى ئاساسلىق بايان قىلىنغان.1999-يىلى بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى مائارىپ تەتقىقات تەشكىلاتى 30-قېتىملىق يىغىنىدا ھۇد ئېيى 21-كۈنىنى دۇنيا ئانا تىل كۈنى قىلىپ بېكىتكەن بولۇپ «ب د ت» يەنە 2008-يىلىنى «خەلقئارا تىل يىلى»قىلىپ بېكىتكەن ھەم بۇ ئارقىلىق دۇنيا تىللىرىنى قوغداش ھەم كۈلتۈر سەرخىللىقىنى ۋە ئىزچىل تەرەققىي قىلىشىنى قوغداشنى ھەمدە ھەرقايسى دۆلەتلەر ئارىسىدىكى ئۆز ئارا چۈشىنىشنى ئىلگىرى سۈرۈشنى ئورتاق نىشان قىلغان.دۆلىتىمىزدە «ب د ت»مائارىپ مەدەنىيەت تەرەققىيات مەركىزىنىڭ بېيجىڭدا تۇرۇشلۇق مەركىزىنىڭ تەكلىۋى بىلەن 2006-يىلىدىن باشلاپ ئۇدا ئىككى قېتىم دۇنيا ئانا تىل كۈنىگە ئائىت پائالىيەت ئۆتكۈزگەن.بۇ پائالىيەتلەرنىڭ ئاساسىي تېمىسى بولسا «ئانا تىل مائارىپىنى قانات يايدۇرۇش،كۆپ خىل مەدەنىيەتنى نامايان قىلىش» ۋە «كۆپ مەنبەلىك مەدەنىيەتنى نامايان قىلىپ ئورتاق تىنچ دۇنيا قۇرۇش» بولۇپ 2008-يىلىدىكى 29-نۆۋەتلىك بېيجىڭ ئولىمپىك تەنھەرىكەت يىغىنىدا دۆلىتىمىز مەزكۇر پائالىيەتنىڭ تېمىسىنى «كۆپ مەنبەلىك مەدەنىيەتنى نامايان قىلىپ بېيجىڭ ئولىمپىياتىنى بىرلىكتە كۈتىۋىلىش»قىلىپ بېكىتكەن.1952
-يىلى بېنگال دۆلىتى پاكىستان دۆلەت تەۋەلىكىدە بولۇپ خەلق ئاممىسى بېنگال تىلىنى ھۆكۈمەت تىللىرى قاتارىغا كىرگۈزۈشنى تەلەپ قىلىپ نامايىش قىلغان.ھۇد ئېيى 21-كۈنى ساقچىلار نامايىش قىلغان خەلق ئاممىسىغا قارىتىپ ئوق چىقارغان ھەمدە نەق مەيداندا بەش كىشى قازا قىلغان.بېنگال دۆلىتى مۇستەقىل بولغاندىن كېيىن بۇ نەچچە كىشىگە «تىل قەھرىمانلىرى»دەپ نام بەرگەن.قازا قىلغانلار ئارىسىدا ئۈچ نەپەر ئوقۇغۇچى بولۇپ ئۇلار ئايرىم ئايرىم ھالدا:
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @' Q& u) V6 P4 c! l1 I% Z1.داكا ئۇنىۋېرستىتىنىڭ ماگىستىر ئاسپىرانتى ئابۇل بەركەت.
2.مانىكونج ئىنىستىتۇتىنىڭ ئوقۇغۇچىسى رەفىقۇددىن ئەھمەت.
3.داكا يۇقىرى سوت مەھكىمىسى مالىيە بۆلۈمىنىڭ خادىمى شەرىفۇر رەھمان.
سىتاتىستىكا قىلىنىشچە پۈتۈن يەرشارىدا جەمئىي 7000 دىن كۆپ تىل بار بولۇپ بۇ تىللارنىڭ 96%ىنى پەقەت پۈتۈن يەرشارى ئادەملىرىنىڭ 4%ىلا قوللىنىدۇ.مائارىپ مەدەنىيەت تەشكىلاتى غەيرىي ماددى مىراس ئىشلىرى مەسئۇلى سىمىس دۇنيادىكى يېرىمدىن كۆپ تىللارنىڭ يوقىلىش گىردابىغا بېرىپ قالغانلىقىنى،ھەر ئىككى ھەپتىدە بىر خىل تىلنىڭ يوقاپ كېتىۋاتقانلىقىنى،ئەگەر ئۈنۈملۈك تەدبىر قوللىنىلمىسا،يەنە نەچچە يۈز يىلدىن كېيىن يەرشارىدا پەقەت نەچچە يۈز تىللا قېلىپ قالىدىغانلىقىنى بىلدۈرگەن.ئۇ يەنە ھۆكۈمەتنىڭ ئۈنۈملۈك تەدبىرلىرىنىڭ يوقاپ كېتىش گىردابىغا بېرىپ قالغان تىللارنى قۇتقۇزۇپ قالالايدىغانلىقى،ھەمدە كانادادىكى ئىندىئان تىلىنىڭ ساقلىنىپ قالالىشىنىڭ بۇنىڭغا تىپىك مىسال بولالايدىغانلىقىنىمۇ تەكىتلىگەن. بىر خىل تىلنى ساقلاپ قېلىشنىڭ بىر قانچە تۈرلۈك شەرتى بار بولۇپ بۇنىڭ ئەڭ مۇھىم ۋە ئۈنۈملۈك چارىلىرىنىڭ بىرى بولسا بۇ تىللارنىڭ شۇ جايدىكى ھۆكۈمەت تەرىپىدىن ئېتىراپ قىلىنىشىغا ئېرىشەلىشى،قانۇن تۇرغۇزۇلۇپ قوغدىلىشى ھەمدە بۇنىڭغا بەلگىلىك دەرىجىدە ماددى مەبلەغ سېلىپ قوللاش ھەم ئەمەلىلەشتۈرىلىشى كېرەك،بۇنىڭدىن باشقا تىل توغرىسىدىكى بايان ۋە تەرجىمە،خاتىرە،ئارخىپ تۇرغۇزۇش ۋە تارقىتىش،لۇغەت تۈزۈش،تىل-يېزىقنى قېلىپلاشتۇرۇش،ئوقۇتۇش ماتېرىياللىرى تۈزۈش ھەمدە مائارىپ سېستىمىلىرى،مىدىيا،ئېنتىرنىت بوشلۇقى قاتارلىق ۋاستىلەر بىلەن ئانا تىلنى قوغداش مەقسىتىگە يەتكىلى بولىدۇ.يەرشارىلىشىۋاتقان ئىجىتىمائىي جەمئىيەتتە،ئېنتىرنىت بوشلۇقى بىر تىلنىڭ مۇكەممەل ساقلىنىپ قېلىشىدىكى مۇھىم ھالقا بولۇپ ئۇ بىرتىلنىڭ تەسىرچانلىقىنى يۇقىرى كۆتۈرۈپلا قالماستىن يەنە شۇ تىلنى قوللانغۇچى كىشىنىڭمۇ ئىشەنچىنى ئاشۇرىدۇ،توردىكى ئۆز ئارا ئالماشتۇرۇش پائالىيىتى بۇ تىللارغا يېڭى تەرەققىيات پۇرسىتى ئېلىپ كېلىدۇ.نۆۋەتتە ئېنتىرنىت تور دۇنياسىدا قوللىنىلىۋاتقان تىللار پەقەت نەچچە يۈز خىللا بولۇپ تېخىمۇ كۆپ تىلنىڭ تور دۇنياسىدىن ئورۇن ئېلىشى ئۈچۈن شۇ تىلغا مۇناسىۋەتلىك يېزىق كونۇپكا پروگراممىسى لايىھىلىنىشى،كومپىيۇتىر مۇستەقىل تىل كودى سەپلىنىشى ھەم ئالاقىدار پروگراممىلار يېزىپ چىقىلىشى كېرەك.ئانا تىل-ئىجتىمائىي ئالاقە قورالى ،مەدەنىيەت ۋە كىملىكىمىزگە ۋەكىللىك قىلىدىغان مۇھىم ئامىل بولۇپ ئۇچۇرلىشىۋاتقان ۋە يەرشارىلىشىش كۈندىن كۈنگە تېزلىشىۋاتقان بۈگۈنكىدەك جەمئىيەتتە دۇنيادىكى يېرىمدىن كۆپ تىل يوقىلىپ كېتىش گىردابىغا بېرىپ قالماقتا.بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @. o( `2 l7 W9 r: M- \
ھۇد ئېيى 21-كۈنى خەلقئارالىق ئانا تىل كۈنى بولۇپ 2008-يىلى بۇ پائالىيەتنىڭ كەڭ دائىرىدە قانات يايدۇرىلىشىنىڭ ئەھمىيىتى تولىمۇ زور بولۇپ «ب د ت» 2008-يىلىنى دۇنيا ئانا تىل يىلى قىلىپ بېكىتكەن ھەمدە مائارىپ مەدەنىيەت تەشكىلاتىغا بۇ تۈردىكى پائالىيەتنى تەشكىللەشنى ھاۋالە قىلغان.مەزكۇر پائالىيەتنىڭ قانات يايدۇرىلىشى تىلنىڭ ئۆزلۈك قارىشى ۋە توپلۇم قارىشىغا بولغان چۈشەنچىسىنى ئىلگىرى سۈرۈشتە ئاكتىپ رول ئوينايدىغان بولۇپ كىشىلەرنىڭ ئورتاق مەۋجۇت بولۇشىدا كەم بولسا بولمايدىغان ئامىللارنىڭ بىرى ھېساپلىنىدۇ.
1.تىل پەقەت مۇتەخەسسىسلەرنىڭ تەتقىقات ئوبيېكتى بولۇپلا قالماستىن يەنە ئىجىتىمائىي ئالاقە،ئىقتىساد،كۈلتۈر تۇرمۇشى قاتارلىق مۇھىم ئامىللارنىڭ يادروسى بولغانلىقى ئۈچۈن دۇنيا مائارىپ مەدەنىيەت تەشكىلاتى ئۆز شۇئارىنى:«ئانا تىل،تولىمۇ مۇھىم!»قىلىپ بېكىتكەن.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @- X% B7 k5 p( G0 S6 D& l3 f4 d. p2.تىلنىڭ مۇھىملىقى يەنە ئۇنىڭ كۈلتۈر مەنبەسىنىڭ سەرخىل بولۇشى،ساۋاتسىزلىقنى يۇيۇش ۋە سۈپەتلىك مائارىپ ھەمدە دەسلەپكى مائارىپنى ئۆز ئانا تىلىدا قوبۇل قىلىش قاتارلىق نۇقتىلاردا روشەن گەۋدىلىنىدۇ.تىل يەنە جەمئىيەتكە سىڭىپ كىرىش،يېڭىلىق يارىتىش،ئىقتىسادىي تەرەققىيات،ئۆز يۇرتىنىڭ ئالاھىدە بىلىمىنى قوغداش قاتارلىق جەھەتلەردىمۇ زور ئەھمىيەتكە ئىگە.بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @' q( h# x( q4 g/ ]- b& x
مەيلى مائارىپ سېستىمىسى ۋە ياكى مەمۇرىيەت ھەم ئەدلىيە سېستىمىسىدا بولسۇن،ۋە ياكى مەدەنىيەت تاراتقۇ ساھەلىرىدە،ئېنتىرنىت بوشلۇقى شۇنداقلا سودا مۇناسىۋىتى قاتارلىق جەھەتلەردە بولسۇن تىلنىڭ سەرخىللىقى ۋە ئىشلىتىشچانلىقى ئىزچىل تەكىتلىنىپ كېلىنىۋاتقان مەسىلىلەردىندۇر.
4.يەرشارىلىشىش كۈندىن كۈنگە تېزلىشىۋاتقان ۋە بىزنى خىرىس ۋە رىقابەتكە يۈزلەندۈرىۋاتقان ۋەزىيەتتە،دۆلىتىمىز جۇڭگو تىل ۋە مەدەنىيەتنى قوغداشنىڭ دۇنيانىڭ تىنچ تەرەققىياتىدا مۇھىم ئەھمىيىتى بارلىقىنى تونۇپ يەتمەكتە،كۆپ مەنبەلىك مەدەنىيەتنىڭ تەرەققىياتىمۇ جۇڭگونىڭ ئىناق جەمئىيەت قۇرۇشتىكى نىشانىنىڭ بىرى ھېساپلىنىدۇ.
ئۇيغۇر تىلى
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @" E; @; O8 w( o1 X; Eبۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @, s$ w: J% x7 t# r
ئابدۇرېھىم زۇنۇن
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @8 x4 Y6 `) f8 j$ Oبۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @% r- G/ ]* e4 j9 j9 F4 U
بىل شۇنى، ئۇيغۇر ئۈچۈن پۈتمەس گۆھەر ئۇيغۇر تىلى،
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @! y1 T6 l4 Z* ?مەڭگۈ پاتماس زەر قۇياش، نۇرلۇق قەمەر ئۇيغۇر تىلى،بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @% N% I& H6 s' Z' k, f& j
بىپايان تىل كۆكىدە، چولپان، ئۇكەر ئۇيغۇر تىلى،بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @& V% H5 |* t/ {0 Z) A6 M3 ^$ L- a
مەنىلەرگە باي، تېرەندۇر شۇقەدەر ئۇيغۇر تىلى،بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @4 C G S# T* Y' S
بولدى تارىختىن بېرى بىزگە پەدەر ئۇيغۇر تىلى.بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @- m0 e. }: N7 v( F) q) C
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @4 g; z/ X5 e' X# y1 p/ z
ئانا تىل ھەر دەم قوۋم-مىللەت ئۈچۈن روھ تۈۋرۈكى،بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @7 f& [( i7 ~7 L! [9 m
ئانا تىل پەن-مەرىپەت ئالماشتۇرۇشنىڭ كۆۋرۈكى،
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @9 m i9 Q4 K% ?2 X" _ئانا تىل چوڭۇ كىچىكنىڭ يۈرىكى، تاغ-يۆلىكى،
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @9 f$ k& C7 Q/ j# L4 dئانا تىل ۋاسىتە-قورال ئالاقىدە، قەلب ئەينىكى،بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @( N, o- x( Q/ L2 }) j: I
بىزنى قۇچتۇرغان جىمى ئىشتا زەپەر ئۇيغۇر تىلى.بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @/ J6 q3 B( ~& m& T8 u/ c5 J/ W) Z- X
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @4 j. N( E% _! W2 k# u
پەنگە ئاشىق-بىقارار قىلدى مېنى دىلبەر تىلىم،بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @' i" K2 R2 g& J, B7 _1 U
تارتتى رايىمنى ئۆزىگە ھەرقاچان ئەمبەر تىلىم،
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @. ~$ r" J/ s$ |2 P: U) @8 Dئەلگە دىل رىشتىمنى چاتتى بال-شېكەر، كەۋسەر تىلىم،
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @2 l& }3 m- q5 ]! w3 o! ]بولدى ئەل دۈشمەنلىرىگە تىغ-تەبەر، نەشتەر تىلىم،
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @0 j1 F+ i; n3 ^5 d0 Cھەممىمىزنى قىلدى دائىم بەھرىۋەر ئۇيغۇر تىلى.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @4 a% t- U# l( xبۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @9 H( b& k% ]) M2 w. o+ E8 ?0 `
«ئا» بىلەن كىردى ئېغىزغا، تىل-زۇۋانغا مەڭگۈ تەم،
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @, r5 w9 L0 {3 zقىلدى تىل ئاقىل، نادانلارغا بېرىپ ئىدراكۇ پەم،بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @. d$ g# `/ o% F( Q8 L, n
تىل چېچىلغاننى يىغىپ قىلدى ھامان بىر يەرگە جەم،
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @0 |' _ n3 G* Z# R. g+ |تىل بىمار، ئاجىز-ئورۇققا ئەم- داۋا، ئاچلارغا يەم،بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @" n8 H) B3 o* [, T6 I
خاسىيەتلىك تىلتۇمار، قالقان ـــ سىپەر ئۇيغۇر تىلى.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @2 T8 B: S2 U" d' ^4 s( y
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @ n+ S/ G# \4 Eيۈرىكىمگە كەلدى سۆزلەپ مۇشۇ تىلدا جان بوۋام،
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @% x! |5 c9 O& U' ]- [( _مەن ئىجاد ئەتتىم مۇشۇ تىلدا، قىلىپ پەرۋاز داۋام،بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @! I: n, x- }; g& `- g! @
مۇشۇ تىلدا سايرىدى بۇلبۇل كەبى ھەقدار بالام،بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @" \- H$ y1 e3 e4 d; ?
مۇشۇ تىل بەردى چىدام، مەردلىك، ۋاپادارلىق مۇدام،
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @* w1 [! E/ W# W6 Tقان قېرىنداشلارغا رىشتە، جانجىگەر ئۇيغۇر تىلى.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @9 k) y' T0 X, Gبۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @1 t Z l/ L# K+ ]2 w7 ?+ t; K
سۇ بېرىپ ياشناتتى بىزنى ئانا تىل ـــ ئالتۇن بۇلاق،بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @+ ` Q6 `2 ~" [$ a4 C5 Z
ئۇ ـــ چىراغ، پەرۋانە بىز، ھەرگىزمۇ كەتمەيمىز يىراق،بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @9 D+ ]0 x& d0 X0 J5 ^
ئانا تىل ـــ يىلتىز، ئوزۇق ئالغۇچى بىز ـــ نوتا-ئۇلاق،
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @1 Z0 q# |3 X/ N- A' u7 nئانا تىلدا دەرس ئېلىپ، تاپتۇق ئەقىل، سەمرىپ قۇلاق،بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @5 g: _1 s$ @) o2 N/ Z
بىزگە پۈتمەس كان، خەزىنە شام-سەھەر ئۇيغۇر تىلى.بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @5 l) o9 O" N f, W
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @' c- T( m/ F; v2 e. D% g2 wقويدى تاڭ دۇنيانى شۇ تىلدا قىلىپ بۇلبۇل ناۋا،
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @: h- w' U5 x I( n, w9 A: Dتاپتى شۇ تىلدا پۈتۈلگەن كۈي-غەزەل يۈكسەك باھا،
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @$ ]" }2 u/ o$ Zھەر تەرەپتىن ياغدى ئالقىش، «مىڭ ياشا!»دېگەن سادا،
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @' ~) N- [9 i) x6 [/ o* t7 i- h3 ^3 eمۇشۇ تىل شۆھرەتكە نائىل ئەيلىدى، سالدۇق ساما،بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @. P/ n U9 [: ~; d1 `! d: G
ئىپتىخارغا پۈركىدى ئۇيغۇرنى زەر ئۇيغۇر تىلى.بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @- w* A0 D$ o6 l% y
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @" G& D6 F' B% J! {! b" v3 V
شاھ مۇقامنى مۇشۇ تىلدا ئاڭلىدى ئەھلى جاھان،بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @9 q& r! Y$ G6 s+ D
مۇشۇ تىل دىللارنى دىلغا ئۇلىغان رىشتە ھامان،
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @6 k+ c5 F1 |6 o1 h) `مۇشۇ تىل بىرلە يۈسۈپ، ھەزرەت نەۋايى تاپتى شان،بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @( Y% y Y2 x/ D, l/ B
مۇشۇ تىلغا جان بېرىپ مەھمۇد بوۋام تۈزدى دىۋان،
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @7 T/ h8 _, @& O; [مەڭگۈ ئەڭگۈشتەر، يېزىشتا شاھ ئەسەر ئۇيغۇر تىلى.بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @$ y [$ e& ?1 _
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @# b4 s$ ?8 n; Q3 Fمۇشۇ تىل بىزگە جاھاندا تەڭدىشى يوق، بىباھا،بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @ U8 }2 |8 E; c# A7 r/ A
مۇشۇ تىل بىرلە بىلىپ يەتتۇق نېمە توغرا، خاتا،
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @8 }2 D, R8 J" y, o. aمۇشۇ تىل مەڭگۈ قەدىردان، مېھرى ئاتەش جان ئانا،بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @7 F# X% J2 i' B+ {/ I9 m! y- K" `
مۇشۇ تىلنىڭ شۆھرىتىنى قىل ھىمات، جاننى ئاتا،بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @3 \9 X9 c j/ p/ h8 [& E
پىر بولۇپ بىزگە ئۆگەتتى كەسىپ – ھۈنەر ئۇيغۇر تىلى.بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @; }( b* ~2 ?0 ^2 ?3 M% g
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @6 F2 _+ G9 t$ _3 m7 Yئانا تىل قالغان ئانامنىڭ ئانىسىدىن يادىكار،
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @8 L" Q: J( w, k$ \, E8 s$ U" ?) O! Iئانا تىلغا يۇغۇرۇلغان چىن غۇرۇر ۋە ئىپتىخار،بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @) G1 V* C$ O' {1 \
ئانا تىلنى ئاڭلىسام جۇتنى سېزەرمەن گۈلباھار،بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @9 l0 ?0 ]. B# A) \) z
ئانا تىل بار ـــ ئەلمۇ بار، ھېكمەت، مۇھەببەت… ھەممە بار،
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @$ J) y. b( i1 o+ e' iبىزگە ئاش-ناندەك زۆرۈردۇر، ھەمسەپەر ئۇيغۇر تىلى.بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @' Y- A2 L" C; l. u C
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @* ^# z3 F+ G& \8 i4 dبولغۇسى قەدرىم پاخال-خەس، بولمىسا گەر ئۆز تىلىم،بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @5 Y$ x: ^' l) L; a! V- o7 p
ئۆز تىلىم بار، ئاي، قۇياشتەك تۇرىدۇ پارلاپ دىلىم،بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @' D& p3 _; Z* Z n1 R' W4 b
بارمۇ مەندەك باي جاھاندا، ئۆتتى شاد ھەر ئاي، يىلىم،
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @. z4 O( w3 F q: c5 K7 q8 A) fئۆز تىلىمدا بۇ ھايات دەرياسىدىن سۈزدۈم بىلىم،
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @. W; u. Y' l. Q5 s8 i2 ?6 Bماڭا ئۇستاز، رەھنەما چىن ئىچ كۆيەر، ئۇيغۇر تىلى.بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @: I" f* y5 Z6 z M
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @* [. e9 `( _9 Jخىسلىتى يازغانغا پۈتمەس، تىل ھايات، بىزمۇ ھايات،
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @+ d$ f$ }4 w! v" n7 C9 J3 Lمۇشۇ تىل بەركاتىدىن تاپتۇق روناق، ئەل-يۇرت ئاۋات،بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @# o8 F) B: Z ~# u, R# a7 z4 q
كۈنسېرى ئۆرلەشكە بولدى مۇشۇ تىل تالماس قانات،بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @% N. R9 i4 {2 ]9 m E5 T6 e; |
مەن ئاڭا دىل بەرگىنىمچۈن، ئارمىنىم بىخ ياردى شاد،
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @4 {. ^( }! S9 v5 L2 d4 g6 Nئۇتتى مەيلىمنى، بېرىپ دىل، ھۆددىگەر ئۇيغۇر تىلى.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @* f- f0 T9 p- z' m1 {بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @5 Q u" e* d" L6 ^5 _
تىزگىنىن چىڭ تۇت ۋاقىت تۇلپارىنىڭ، باش قاشلىما،
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @' Q! o! `" E$ y/ Q5 C' g9 W8 q4 Cبولسا بىل كۆپ تىل، ئەقىل، كۈچ تاپ ھامان، يانپاشلىما،
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @1 G0 a& s" _" \+ y" o' h9 Rبۇ قورالدىن پايدىلان ياخشى، كېيىن كۆز ياشلىما،
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @3 @; K( L3 a# h! }* b0 z/ kشاھ بولۇپ كەتسەڭمۇ، ئەمما ئۆز تىلىڭنى تاشلىما،
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @7 E' _" Q e& g# c/ Sقىلغىنى بىزنى مۇزەپپەر، مۆتىۋەر ئۇيغۇر تىلى.بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @) n. N$ z* w% j1 R+ ?
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @ i+ O* S; J' C' K/ }
ھەر كىشى كۆپ زوق ئالار سۆز سۆزلىسە ئۆز تىلىدا،بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @; c) U- r" U3 C+ w p" S( P. e
مەن ئانا تىل ـــ ئۆز تىلىمغا قىلىمەن مىڭ جان پىدا؛بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @- a& H# I* Q" u) e, W
ئۆز تىلىم يوق بولسا شۇئان بولىمەن جاندىن جۇدا،بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @. \; b: _* l, [/ p& M* ]$ r
چىن يۈرەكتىن ئەيلىدى ئابدۇرېھىم مۇنداق نىدا:
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @7 B; [0 ]) z% iسۇلىرىدا ئاق، ئوتىدا كۆي! گۆھەر ئۇيغۇر تىلى!…بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @2 U+ m* G/ P1 U* T* M
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @6 ^. T- {( J# n" H4 o( k, ~مەنبە: («جۇڭگو مىللەتلىرى» 2006-يىللىق 4-سان مۇقاۋىدا ئېلان قىلىنغان)
بۇ يازمىنى ئاخىرىدا uyol تەھرىرلىگەن. ۋاقتى 2014-2-18 11:05 PM
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @5 E4 A# ~2 m6 }, o; b. S
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @" G, X6 f# s' s4 F6 @; ~0 x x. V
يوللىغان ۋاقتى 2014-2-18 11:04:05 PM
