پەخىرلىك يازغۇچى زوردۇن سابىر (ماي بوياق رەسىم)

wisal333

	رەسسام رەپقەت غوپۇر يازغۇچىلار مۇنبىرىدە بۇ رەسىمنى سىزىشتىكى ئارقا كورۈنۈش ھەققىدە  ئىنكاس شەكلىدە چۈشەنچە بەردى، مەزمۇنى تۆۋەندىكىچە: «يېڭى دەۋىر ئەدەبىياتى باسقۇچىدىكى پروزىچىلىقنىڭ ئەڭ يۇقۇرى پەللىسىنى ياراتقان، ئويغۇر پروزىلىچىقىدىكى بايراقدار يازغۇچى مەرھۇم زوردۇن سابىر ئاكىنىڭ پورتېرىتىنى سىزىپ چىقىش ئۇزۇندىن بۇيانقى ئارزۇيۇم ئىدى. 14ياش ۋاقتىمدا بۇ يازغۇچىمىزنىڭ « ئىزدىنىش » رومانىنى ئوقۇغاندىن كېيىن، روماندىكى ئەلا ئوبرازىنى ئۆزۈمگە ئۈلگە قىلىۋالغان ئىدىم.  بۇ ئۇستازغا بولغان ھۆرمىتىممۇ ھەسسىلەپ ئاشقان ئىدى.  1997-يىلى10-ئايدا شەرىقى جۇڭغار نېفىت شىركىتىدە ئەدەبىي ئىجادىيەت مۇھاكىمە كۇرسى ئېچىلدى، قاراماي ئەدەبىيات سەنئەتچىلەر بىرلەشمىسىنىڭ ئورۇنلاشتۇرىشى بىلەن مەنمۇ بۇ كۇرىسقا قاتنىشىش شەرىپىگە ئېرىشتىم. كۇرىس جەريانىدا ئاتاقلىق ئەدىبلەردىن زوردۇن سابىر،ئازات سۇلتان، ئەنۋەت ئابدۇرېھىم، ئەختەم ئۆمەر، يالقۇن روزى، ئابدۇقادىر جالالىدىن قاتارلىق ئەدىبلەر تەكلىپ بىلەن لېكسىيە سۆزلىگەن ئىدى.  موشۇ پۇرسەتتە بۇ پىشۋا يازغۇچىمىز بىلەن دىدارلىشىش پۇرسىتىگە ئېرىشتىم. سۆيۈملۈك يازغۇچىمىزنىڭ گەپ سۆزلىرى، مىجەزى ماڭا ئۆچمەس تەسىر قالدۇرغان ئىدى، ئەپسۇس، شۇ قېتىملىق كۆرۈشۈش ئەڭ ئاخىرقى كۆرۈشۈش بولۇپ قالغان ئىكەن، يازغۇچىمىز 1998-يىلى 13-ئاۋغۇسىت يۈرەك كېسىلى قوزغىلىپ ئالەمدىن ئۆتتى. 2000-يىلى يازغۇچىنىڭ «ئانا يۇرت» ناملىق ترىلوگىيىسى نەشىردىن چىقتى. روماننى ئوقۇغاندىن كېيىن پەخىرلىك يازغۇچىمىزغا بولغان ھۆرمىتىم چۇقان سېلىپ، يازغۇچىنىڭ پورتېرىتىنى سىزىپ چىقىش ۋەسۋەسى مېنى ئارامىدا قويمىدى، 2001-يىلى تۇنجى قېتىم يازغۇچىمىزنىڭ پورتېرىتىنى سىزىپ چىقتىم، بۇ رەسىمدە زوردۇن سابىر ئۈستەلگە ئېڭىشكەن ھالدا خەت يېزىپ ئولتۇراتتى، ئارقا كۆرۈنۈشتە كىتاپ جازىسى كۆزگە تاشلىنىپ تۇراتتى، گەرچە بۇ رەسىمدىكى ئوبراز زۇردۇن سابىرغا ئوخشىسىمۇ ئەمما روھى زوردۇن سابىرغا ئوخشىمايىتتى، پەقەت ئۆلۈك شەكىل ئىدى خالاس،  بۇ رەسىمىم بارغانسېرى كۆزۈمگە سىغمىدى، شۇنىڭ بىلەن ئۈستىگە مەنزىرە سىزىۋەتتىم. ھەم شۇنى ھېس قىلدىمكى، ھازىرقى دەۋرىمىزدە ياشاپ ئۆتكەن، ھەممىسىگە تونۇشلۇك، شۇنداقلا  چەكسىز پىكىر قاتلىمىغا ئىگە بۇنداق مۇرەككەپ شەخىسنى سىزىپ چىقىش ئۇنداق ئاسان ئەمەس ئىدى. زوردۇن سابىرنىڭ پورتېرىتى چوقۇم خەلق قەلبىدىكى ھەقىقىي زوردۇن سابىرغا ۋەكىللىك قىلىش كېرەك.  ئالدىنقى رەسىمىم مۇۋەپپىقىيەتلىك بولمىغانلىقتىن ئۆز ئىقتىدارىمدىن گۇمانلىنىپ يازغۇچىمىزنىڭ پورتىرىتىنى سىزىش خىيالىم بىر مەزگىل ئۈزۈلۈپ قالدى. 2014-يىلى زوردۇن سابىر ئۈچۈن مەخسۇس ئىشلەنگەن فېلىمنى كۆرۈپ قالدىم، فېلىمدىكى كىرگۈزۈلگەن بىر سۈرەت دىققىتىمنى تارىتتى. كېيىن ئۇقسام بۇ سۈرەت فوتوگىراف ئادىل ئىسمايىلنىڭ 1994-يىلى زوردۇن سابىرنى تارتقان سۈرىتى ئىكەن. سۈرەتتە زوردۇن سابىر چۆپلۈكتە ئولتۇرۇپ، سەل يۇقۇرىغا نەزەر سالغانچە ئارام ئېلىۋاتاتتى. بۇ سۈرەتنىڭ باش قىسمى زوردۇن سابىرنىڭ ئىچكى دۇنياسىنى خېلى ئىپادىلەپ بېرەلەيتتى. بۇ سۈرەتنى بەكمۇ ياختۇردۇم، بۇ سۈرەت مېنىڭ يازغۇچى زوردۇن سابىرنىڭ پورتېرىتىنى سىزىش خۇمارىمغا ئوت ياقتى،  شۇنىڭ بىلەن قايتا-قايتا لاھىيە تۈزۈش ئاساسىدا بۇ رەسىمنى ئوڭۇشلۇق پۈتتۈرۈپ چىقتىم. فوتوگىراف ئىسمايىل توختىنىڭ بۇ سۈرىتى بولمىغان بولسا  ھازىرقى ماي بوياق رەسىممۇ ۋۇجۇتقا كەلمىگەن بولاتتى. مەن ئىسمايىل توختى ئەپەندىگە ئالاھىدە رەھمىتىمنى بىلدۈرىمەن. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @8 ?/ q0 |, ?' l* m8 _ھازىرقى رەسىمگە قارىساق، قوللىرىغا قەلەم قەغەز تۇتقان، يىراققا نەزەر سالغان ھالدا نىمىدۇر خىيال سۈرىۋاتقان پەخىرلىك يازغۇچىمىز زوردۇن سابىر  بۇلۇتلۇق ئاسمان، چەكسىز زىمىن باغرىدا قەد كۆتۈرۈپ تۇرماقتا.  تۈنۈگۈنكى پىلانىمدا يازغۇچىغا نىمە ئۈچۈن قەلەم تۇتقۇزغانلىقىم، نىمە ئۈچۈن ئارقا كۆرۈنۈشنى شۇنداق ئورۇنلاشتۇرغانلىقىم ، نىمە ئۈچۈن خىيال سۈرۈپ تۇرغان ئوبرازنى تاللىغانلىقىم ھەققىدە تەپسىلى چۈشەنچە بېرىش خىيالىم بار ئىدى، بۈگۈن بۇ خىيالدىن ۋاز كەچتىم. چۈنكى، كۆرۈرمەنلەرنى مۇناسىپ پىكىر ئەركىنلىكىگە، تەسەۋۇر، تەپەككۇر بوشلۇقىغا ئىگە قىلىشمۇ سەنئەتنىڭ ئەڭ مۇھىم ئالاھىدىلىكىدىن بىرى، ئۇلارنىڭ ئەركىن پەرۋاز قىلىشىغا توسقۇنلۇق قىلماي دىدىم.»

wisal333

	رەسسام رەپقەت يازغۇچىلار مۇنبىرىدە بۇ رەسىمنى سىزىشتىكى ئارقا كۆرۈنۈش ھەققىدە ئىنكاس شەكلىدە قىسقىچە چۈشەنچە بەردى، مەزمۇنى تۆۋەندىكىچە: بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @* S/ B! S/ C/ J+ h% v«يېڭى دەۋىر ئەدەبىياتى باسقۇچىدىكى پروزىچىلىقنىڭ ئەڭ يۇقۇرى پەللىسىنى ياراتقان، ئويغۇر پروزىلىچىقىدىكى بايراقدار يازغۇچى مەرھۇم زوردۇن سابىر ئاكىنىڭ پورتېرىتىنى سىزىپ چىقىش ئۇزۇندىن بۇيانقى ئارزۇيۇم ئىدى. 14ياش ۋاقتىمدا بۇ يازغۇچىمىزنىڭ « ئىزدىنىش » رومانىنى ئوقۇغاندىن كېيىن، روماندىكى ئەلا ئوبرازىنى ئۆزۈمگە ئۈلگە قىلىۋالغان ئىدىم.  بۇ ئۇستازغا بولغان ھۆرمىتىممۇ ھەسسىلەپ ئاشقان ئىدى.  1997-يىلى10-ئايدا شەرىقى جۇڭغار نېفىت شىركىتىدە ئەدەبىي ئىجادىيەت مۇھاكىمە كۇرسى ئېچىلدى، قاراماي ئەدەبىيات سەنئەتچىلەر بىرلەشمىسىنىڭ ئورۇنلاشتۇرىشى بىلەن مەنمۇ بۇ كۇرىسقا قاتنىشىش شەرىپىگە ئېرىشتىم. كۇرىس جەريانىدا ئاتاقلىق ئەدىبلەردىن زوردۇن سابىر،ئازات سۇلتان، ئەنۋەت ئابدۇرېھىم، ئەختەم ئۆمەر، يالقۇن روزى، ئابدۇقادىر جالالىدىن قاتارلىق ئەدىبلەر تەكلىپ بىلەن لېكسىيە سۆزلىگەن ئىدى.  موشۇ پۇرسەتتە بۇ پىشۋا يازغۇچىمىز بىلەن دىدارلىشىش پۇرسىتىگە ئېرىشتىم. سۆيۈملۈك يازغۇچىمىزنىڭ گەپ سۆزلىرى، مىجەزى ماڭا ئۆچمەس تەسىر قالدۇرغان ئىدى، ئەپسۇس، شۇ قېتىملىق كۆرۈشۈش ئەڭ ئاخىرقى كۆرۈشۈش بولۇپ قالغان ئىكەن، يازغۇچىمىز 1998-يىلى 13-ئاۋغۇسىت يۈرەك كېسىلى قوزغىلىپ ئالەمدىن ئۆتتى. 2000-يىلى يازغۇچىنىڭ «ئانا يۇرت» ناملىق ترىلوگىيىسى نەشىردىن چىقتى. روماننى ئوقۇغاندىن كېيىن پەخىرلىك يازغۇچىمىزغا بولغان ھۆرمىتىم چۇقان سېلىپ، يازغۇچىنىڭ پورتېرىتىنى سىزىپ چىقىش ۋەسۋەسى مېنى ئارامىدا قويمىدى، 2001-يىلى تۇنجى قېتىم يازغۇچىمىزنىڭ پورتېرىتىنى سىزىپ چىقتىم، بۇ رەسىمدە زوردۇن سابىر ئۈستەلگە ئېڭىشكەن ھالدا خەت يېزىپ ئولتۇراتتى، ئارقا كۆرۈنۈشتە كىتاپ جازىسى كۆزگە تاشلىنىپ تۇراتتى، گەرچە بۇ رەسىمدىكى ئوبراز زۇردۇن سابىرغا ئوخشىسىمۇ ئەمما روھى زوردۇن سابىرغا ئوخشىمايىتتى، پەقەت ئۆلۈك شەكىل ئىدى خالاس،  بۇ رەسىمىم بارغانسېرى كۆزۈمگە سىغمىدى، شۇنىڭ بىلەن ئۈستىگە مەنزىرە سىزىۋەتتىم. ھەم شۇنى ھېس قىلدىمكى، ھازىرقى دەۋرىمىزدە ياشاپ ئۆتكەن، ھەممىسىگە تونۇشلۇك، شۇنداقلا  چەكسىز پىكىر قاتلىمىغا ئىگە بۇنداق مۇرەككەپ شەخىسنى سىزىپ چىقىش ئۇنداق ئاسان ئەمەس ئىدى. زوردۇن سابىرنىڭ پورتېرىتى چوقۇم خەلق قەلبىدىكى ھەقىقىي زوردۇن سابىرغا ۋەكىللىك قىلىش كېرەك.  ئالدىنقى رەسىمىم مۇۋەپپىقىيەتلىك بولمىغانلىقتىن ئۆز ئىقتىدارىمدىن گۇمانلىنىپ يازغۇچىمىزنىڭ پورتىرىتىنى سىزىش خىيالىم بىر مەزگىل ئۈزۈلۈپ قالدى. 2014-يىلى زوردۇن سابىر ئۈچۈن مەخسۇس ئىشلەنگەن فېلىمنى كۆرۈپ قالدىم، فېلىمدىكى كىرگۈزۈلگەن بىر سۈرەت دىققىتىمنى تارىتتى. كېيىن ئۇقسام بۇ سۈرەت فوتوگىراف ئادىل ئىسمايىلنىڭ 1994-يىلى زوردۇن سابىرنى تارتقان سۈرىتى ئىكەن. سۈرەتتە زوردۇن سابىر چۆپلۈكتە ئولتۇرۇپ، سەل يۇقۇرىغا نەزەر سالغانچە ئارام ئېلىۋاتاتتى. بۇ سۈرەتنىڭ باش قىسمى زوردۇن سابىرنىڭ ئىچكى دۇنياسىنى خېلى ئىپادىلەپ بېرەلەيتتى. بۇ سۈرەتنى بەكمۇ ياختۇردۇم، بۇ سۈرەت مېنىڭ يازغۇچى زوردۇن سابىرنىڭ پورتېرىتىنى سىزىش خۇمارىمغا ئوت ياقتى،  شۇنىڭ بىلەن قايتا-قايتا لاھىيە تۈزۈش ئاساسىدا بۇ رەسىمنى ئوڭۇشلۇق پۈتتۈرۈپ چىقتىم. فوتوگىراف ئىسمايىل توختىنىڭ بۇ سۈرىتى بولمىغان بولسا  ھازىرقى ماي بوياق رەسىممۇ ۋۇجۇتقا كەلمىگەن بولاتتى. مەن ئىسمايىل توختى ئەپەندىگە ئالاھىدە رەھمىتىمنى بىلدۈرىمەن. ھازىرقى رەسىمگە قارىساق، قوللىرىغا قەلەم قەغەز تۇتقان، يىراققا نەزەر سالغان ھالدا نىمىدۇر خىيال سۈرىۋاتقان پەخىرلىك يازغۇچىمىز زوردۇن سابىر  بۇلۇتلۇق ئاسمان، چەكسىز زىمىن باغرىدا قەد كۆتۈرۈپ تۇرماقتا.  تۈنۈگۈنكى پىلانىمدا يازغۇچىغا نىمە ئۈچۈن قەلەم تۇتقۇزغانلىقىم، نىمە ئۈچۈن ئارقا كۆرۈنۈشنى شۇنداق ئورۇنلاشتۇرغانلىقىم ، نىمە ئۈچۈن خىيال سۈرۈپ تۇرغان ئوبرازنى تاللىغانلىقىم ھەققىدە تەپسىلى چۈشەنچە بېرىش خىيالىم بار ئىدى، بۈگۈن بۇ خىيالدىن ۋاز كەچتىم. چۈنكى، كۆرۈرمەنلەرنى مۇناسىپ پىكىر ئەركىنلىكىگە، تەسەۋۇر، تەپەككۇر بوشلۇقىغا ئىگە قىلىشمۇ سەنئەتنىڭ ئەڭ مۇھىم ئالاھىدىلىكىدىن بىرى، ئۇلارنىڭ ئەركىن پەرۋاز قىلىشىغا توسقۇنلۇق قىلماي دىدىم.»    بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @4 Y) Y# b6 Q/ @+ t