NASA: يۇپىتېرنىڭ يۈزىدىكى قىزىل داغ ھەققىدە

namsiz12

	ياخشى تېمىكەن رەھمەت.

bilimxumar

	UYGRAF يوللىغان ۋاقتى  2014-11-20 04:24 PM ئوقۇرمەنلەرنىڭ ھەممىسىنىڭ خەۋىرىدە بولغىنىدەك، بىز ي ... ۋەئەلەيكۇم-ئەسسالام ئۇكام! دۇنيادا «خەلقئارا ئاسترونومىيە بىرلىكى» (International Astronomical Union) دېگەن بىر تەشكىلات بار بولۇپ، ئاسترونومىيە ساھەسىدىكى چوڭ-چوڭ نەرسىلەر ئۈستىدە شۇلار قارار ئالىدۇ.  بۇنىڭ بىر تىپىك مىسالى بۇرۇنقى 9-پلانېتا «پلۇتو» نىڭ «پلانېتا» دېگەن سالاھىيىتىنى ئېلىپ تاشلاشتۇر. پلۇتو 1930-يىلى بايقىلىپ، شۇنىڭدىن كېيىن ئۇنىڭغا «قۇياش سىستېمىسىدىكى 9-پلانېتا» دېگەن سالاھىيەت بېرىلگەن ئىدى.  كېيىنكى 75 يىل ئىچىدە ئالىملار پلۇتونى ۋە قۇياش سىستېمىسىنىڭ ئەڭ چېتىدىكى ئىشلارنى ئىنچىكىلەپ تەكشۈرۈپ ئېنىقلاش نەتىجىسىدە پلۇتونىڭ سالاھىيىتىدە زور ئۆزگىرىشلەر بولدى.  1977-يىلى «چىرون» (Chiron) دەپ ئاتىلىدىغان بىر كىچىك پلانېتا بايقالدى.  2005-يىلى بولسا «ئېرىس» دەپ ئاتىلىدىغان، ماسسىسى پلۇتونىڭكىدىن 27 پىرسەنت چوڭراق بولغان يەنە بىر كىچىك پلانېتا بايقالدى.  شۇنىڭ بىلەن 2006-يىلى «خەلقئارا ئاسترونومىيە بىرلىكى» يىغىن ئېچىپ، «پلانېتا» دېگەن ئۇقۇمغا يېڭى ئېنىقلىما بەردى.  ئاشۇ يېڭى ئېنىقلىما ئاساسىدا پلۇتو ئۆزىنىڭ «9-پلانېتا» دېگەن سالاھىيىتىنى يوقۇتۇپ، قۇياش سىستېمىسىدىكى پلانېتىلارنىڭ سانى 9 دىن 8 گە چۈشۈپ قالدى. شۇ چاغدا، يەنى 2006-يىلى، بىزنىڭ ئىدارە جايلاشقان «پاسادېنا» دېگەن شەھەرنىڭ ئاھالىلىرى «ناسا پلۇتونى ئۆلتۈرۈپ قويدى»، دەپ بىر قانچە كۈن نامايىش قىلىپ، ناسا غا نارازىلىق بىلدۈردى. شۇنىڭدىن كېيىن بىر يېڭى ئىنگلىزچە سۆز، يەنى «پلۇتو» دېگەن پېئىل ۋۇجۇتقا كەلگەن بولۇپ، ئۇنى ئۇيغۇرچە «پلۇتولاش» دەپ ئالساق بولىدۇ.  ئۇنىڭ مەنىسى «دەرىجىسىنى تۆۋەنلىتىۋېتىش» دۇر.

UYGRAF

	bilimxumar يوللىغان ۋاقتى  2014-11-21 10:32 AM ۋەئەلەيكۇم-ئەسسالام ئۇكام! دۇنيادا «خەلقئارا ئاسترو ... رەھمەت ئاكا، بالامغىمۇ 8 ى بار دەپ تۈزىتىپ بېرەي ئەمىسە، لېكىن-زە، ئوغلۇمنىڭ قەلبىدىكى ئوبرازىم پلوتولىشىپ كېتىدىغان بولدى-دە

saman-yoli

	tohtihan1 يوللىغان ۋاقتى  2014-11-21 01:28 AM قازاق مالخايلىرى يارىشىپ كېتىپتۇ بۇلارغا . دۆترەك س ... يوپتىرنىڭ زىچلىقى سۇنىڭكىدىن سەل چوڭراق ، شۇڭا مۇمكىن بولسا سۇغا سالسا سەل لەيلەپ ئاستا چۈكىدۇ . پۈتۈنلەي گاز جىسىم دەپ كەتكىلى بولمايدۇ ، بولمىسا بايقالغان 300يىلدىن بىرى ئۆزگەرمەي شۇ پېتى تۇرماس ئىدى . كۈلگە ئوخشاش نەرسىلەر كۆز ئالدىمغا كىلىدۇ . 94-يىلدىكى سومىك-لىۋىلار (3000مىتىر چوڭلۇقتىكى تاش پارچىلىرى )يوپتىرغا سۇقۇلغاندا نەچچە مىليارت توننا ئاتوم بومبىسىنىڭ كۈچى قويۇپ بىرىلىپتىكەن . سۇقۇلغان جايدا قالغان ئازگالغا بىر-نەچچە يەر-شارى سىغىدىكەن . بۇ خىل ئەھۋال پۈتۈنلەي گاز جىسىم ئەمەسلىكىنى چۈشەندۈرۈپ بىرىدۇ . يوپتىرنىڭ تارتىش كۈچى بەك چوڭ ، شۇڭا تەكشۈرۈش ئەسۋاپلىرىنى قوندۇرماسمىكىن .

kamiljantohti

	كۆپ نەرسىلەرنى بىلىۋالدىم. مەنمۇ بالامغا شۇنداق دىسەم بولغۇدەك. ئۇنداقتا دەرسلىككە ئۆزگەرتىش كىرگۈزگەنمىدۇ؟