جاھالەت ئىسيانكارلىرى 1.موللا زەيدىن

yasin~jekson

	موللا غەيدىن ھەققىدە قىسسە

qaplin

	ھا ھا ھا مۇشۇ مۇخەممەسنى بۇرۇن مۇنبەرلەردە ئالاھىدە ئىمزا قىلىپ قوللانسام تور موللىسى باشقۇرغۇچىدىن بىرى مىنى چەكلىۋەتكەنتى بۈگۈن كۆرۈپ يەنە شۇ ئىشلار يادىمغا يەتتى،            ئىشان ماڭۇر ئايلىدا ،تۈزەپ ساقال -بۇرتنى ،                                   سوپىلار ماڭۇر پادا ياڭلىغ ئەگەشتۈرۈپ مۇرۇتنى ،                  غايىپ رىزقى تەمەسىدە شەيخلەر ئوقۇر دۇرۇتنى،                  مەخسۇم نامنى بۇلغاپ ،كولار مەقئەت قۇرتنى ،                  سالىھ سۈپەت ،ھايۋان سۈرەت كەلمەس ئاخىر زامانە. يەنە بار تىخى موللا زەيدىننىڭ قوشاقلىرى ئاغزىدا ئىمان قوينىدا قۇرئان بىلمەس ئىنساپنى نىيىتى يامان ھۇم سالاتۇ ھۇم ھۇم سالاتۇ ھۇم ھا ھا ھا ھا يەنە تىخى بىن لادىن نىڭ رەسىمىنى باش سۈەت قىلىپ قوللىنىپ ئىمزاغا (ماشايىخىم تىشلىقتۇ ) دەپ يازغانلىقىم  ئۈچۈن تور شەيىخلىرى بىلەن قاتتىق تۇتۇشۇپ كەتكەن ئىدىم

polatalamdar

	شۇ ۋاقىتنىڭ ۋاڭلىرىمۇ مەرتكەن  ،ھازىرقىلارغا سىلىشتۇرغاندا. شۇنچىلىك چۇشۇرسىمۇ .يەنىلا .ھازىرقى ۋاقىت بولىدىغان بولسا ،ئارقىدىن قەسلەيدۇ

DILNAZUK

	موللا زەيدىن ۋاڭ بىلەن بىرگە قەشقەرگىلا ئەمەس ،بېيجىڭغىمۇ بىللە بېرىپتىكەن ،نىزارى تەخمىنەن 1770-يىللىرى قەشقەر كونا شەھەر بۇلاق بېشى مەھەللىسدە تۇغۇلۇپ ،1848-يىلى ۋاپات بولۇپتىكەن ، موللازەيدىن ۋاڭ  ئوردىسىدا تەخمىنەن 1835 -يىللىرىدىن 1860-يىللىرىغىچە تۇرغان، دېمەك ئۇلار بىر دەۋر ئادەملىرى .

DILNAZUK

	ئابدۇخالىق ئۇيغۇرنىڭ  ماۋۇ شېئىرىنىمۇ بەك  ياقتۇرىمەن            ئورىلار كولىنىپ يول ئۈستىگە ،ھەر يەرگە قۇرىمىش دام ،           لېكىن يول يۈرۈش ئىلمىدە كۆزىمىز نىھايەت خام .            قلۇر ئاقنى قارا،كۆرسەك قلۇر يامان بەتنام ،           ھەقىقەتتىن سۆز ئاچساق ،بېرۇر بىزگە يامان دەشنام،           ئومۇمىي ھالىمىزغا قايغۇرۇش ،بىزلەردە كۆپ ھاماقەتلىك ،           ئالالىساق ئىككى -ئۈچ خوتۇن ،دېگەيلەر كۆپ شىجائەتلىك ،            يوغان سەللە ،ئۇزۇن تونلار بىلەن بىزلەر  دىيانلەتلىك ،            كۆرۈنۈشتە زاھىران تەقۋا،كۆرۈنمەستە خىيانەتلىك .

DILNAZUK

	18-ئەسىرنىڭ ئوتتۇرىلىرىدا چىڭ سۇلالسى جۇڭغارلارنىڭ شىمالىي شىنجاڭدىكى ئىسيانلىرى ۋە جەنۇبىي شىنجاڭدىكى قالايمىقانچىلىقلىرىنى تۈگىتىپ ،شنجاڭدا ۋاقىتىلىق تىنچىلىق ئورناتقان ،لېكىن چىڭ سۇلالسىنىڭ خەلققە بەخت ئېلىپ كېلەلمەسلىكى مۇقەررەر، شۇنىڭ بىلەن شىنجاڭدا كەينى كەينىدىن قوزغىلاڭلار كۆتۈرۈلگەن ،شىنجاڭدىكى ئۇيغۇر خەلقى تەركىي دۇنيالىقنى تاشلاپ ،مەنىۋى زەنجىرلەردىن قۇتۇلۇش كۈرەشكەن ،سىياسى زۇلۇم ، ئومۇمىي جاھالەتكە قارشى ئىدىيە ئەدەبىياتچىلققا ئالاھىدە تەسىر كۆرسەتكەن ...شۇنىڭ بىلەن ئەدەبىياتچىلىقا رېئالىزىم يەنە ھەجۋىي ئەدەبىياتمۇ گۈللنىشكە باشلىغان......19-ئەسرنىڭ ۋەكىلللىرىن نىزارى ۋە غېرىبى قاتارلىق رېئالىست شائىرلار،شۇنداقلا لەتىپچى موللا زەيدىن قاتارلىقلار بار،ئوردىغا كىرىپ ئوردا ئەھۋالى بىلەن تونۇشقاندىن كېيىن بولسا ئۇنىڭ ھەجۋيلىرىنىڭ باش قەھرىمانى ئەپرىدۇن ۋاڭ بولۇپ قالغان ،ۋاڭ   توغرىسداموللا زەيدىننىڭ لەتپىلىرى خېلى بار،موللا زەيدىن ئەفرىدۇن ۋاڭنىڭ قىزىقچىسى ،ئۇ لەتىپلىرىدە  كۆزدە تۇتقان ۋاڭ مېنڭىچە ئەلۋەتتە ئەفرىدۇن ۋاڭ