بۈيۈك ئمپېراتور زوھىردىن مۇھەممەد بابۇرنىڭ قەلبىمدىكى ئوبرازى

sayipkiran

	چۈنكى بىزنىڭ تولوق وتتورا دەرىسلىكىمىزگە ئۇنىڭ بابۇر نامىدىن ئىېلىنغان‹قارلىق تاغدىن ئۆتۆش›ناملىق بىر بۆلىكى بىرىلگەن .ئۆزۋاقتىدا ئوقۇتقۇچۇممۇ ئۇنىڭ قايسى مىللەتتىن ئىكەنلكىگە ئېنىق بىرنەرسە دىيەلمىگەن ئىدى.شۇ سەۋەبتىن مۇشۇ گەپلەرنى باشلاپ قالدىم .قىرىنداشلىرمىزنىڭ ئەپۇقىلشىنى سورايمەن!

sayipkiran

	چۈنكى بىزنىڭ تولوق ئوتتورا دەرىسلىكىمىزگە ئۇنىڭ بابۇر نامىدىن ئىېلىنغان‹قارلىق تاغدىن ئۆتۆش›ناملىق بىر بۆلىكى بىرىلگەن .ئۆزۋاقتىدا ئوقۇتقۇچۇممۇ ئۇنىڭ قايسى مىللەتتىن ئىكەنلكىگە ئېنىق بىرنەرسە دىيەلمىگەن ئىدى.شۇ سەۋەبتىن مۇشۇ گەپلەرنى باشلاپ قالدىم .قىرىنداشلىرمىزنىڭ ئەپۇقىلشىنى سورايمەن!

sayipkiran

	بولىدۇ سېزنى ئاۋاراقىلدىغان بولدوم .

a.sayrami

	بابۇر ئاقساق تۆمۈر (ساھىبقاران)ئەۋلادىدىن بۇلۇپ، ئاتىسى ئۆمەر شەيىخ مىرزا،ئۇنىڭ ئاتىسى،سۇلتان مۇھەممەد مىرزا،ئۇنىڭ ئاتىسى مىرانشاھ مىرزا،ئۇنىڭ ئاتىسى ئاقساق تۇمۈردۇر. بابۇ ئانا تەرەپتىن يەركەن خانلىقنىڭ قۇرغۇچىسى سۇلتان سەئىدخان ۋە مەشھۇر« تارىخى رەشىدىي»نىڭ ئاپتۇرى مىرزا ھەيدەر بىلەن بىر نەۋرە كىلىدۇ،چۈنكى بابۇرنىڭ ئانىسى قۇتلۇق نىگار خانىم،سۇلتان سەئىدخاننىڭ ئاتىسى سۇلتان ئەخمەد خان،مىرزا ھەيدەرنىڭ ئانىسى خۇبنىگارخانىم ھەممىسى چاغاتاي ئەۋلادىدىن يۇنۇس خاننىڭ باللىرى ئىدى. « بابۇرنامە»دىن ئېلندى. ئۆزبىكلەر ئەمىر تۆمۈرنى «ئۆزبىك» دەپ قارايدۇ،ئۇنىڭ نام-شۆھرىتى بىلەن پەخىرلىندۇ، سەمەرقەنىتتىكى ساھىبقاران قەبىرىسى ناھايىتى ھەيۋەتلىك ياسالغان. بىزلەر بولساق سۇلتان سەئىدخاننى« ئۇيغۇر »دەيمىز،يەكەندىكى ئالتۇنلۇقتا سەئىدخان قەبىرىسى بار. بىراق موڭغۇلىيەدىكى موڭغۇللار بەلىكىم بۇلارنى «موڭغۇل»دەپ تۇرۋېلىشى مۇمكىن.

sayipkiran

	تۈزتىشكە تىگىشلك بىر مەسلە بار ئۆمەر شەيخنىڭ ئاتىسى ئەبۇ  سەئىد مىرزا. بىز بابۇرنى ئۇيغۇر دەپ قارساق بولامدۇ؟

YAZR

	تارىخى رەشىدى دا    ئۆزبىكلەرگە مۇناسىۋەتلىك  يىزىلمىلار  بار  ،  شۇ  يىزىلمىدىن مەن  ئاپتۇرنى  ئۆزبىك ئەمەس دەپ  ئويلىدىم   ،   ئەينى چاغدا  ھەقىقەتەن بىر قىسىم  مۇڭغۇللار  تۈركلەشكەن ،  ئاپتۇرشۇ تۈركلەشكەن مۇڭغۇل( ئۇيغۇر ) قەۋمى بۇلۇشى مۈمكىن ، شەخسى پىكىر.

a.sayrami

	بۇ مەزگىلدە تۈركى قەۋىملەردە مىللەت تەۋەلىكى ھازىرقىدەك ئېنىق ئايرىلىپ كەتمىگەن، بۇلارنى چۇقۇم« ئۇيغۇر» ياكى «ئۆزبىك» دەپ كىسىپ ئېيتىش تارىخ ئەمىليەتكە ئۇيغۇن ئەمەس،ئېيتىش توغرا كەلسە تۈرك دەپ ئېيتىش مۇمكىن.....لىكىن بىر نەرسە ئېنىقىكى بۇلارنىڭ بىز بىلەنمۇ قانداشلىقى بار.

kurt01

	تۇغلۇق تومۇرخان ئۆز ئۇلۇسى بىلەن ئىسلامغا كىرىپ ،ئۈۋەيىسخان زامانىسىغا كەلگەندە چاغاتاي ئۇلۇسىدىكى موڭغۇللار پۇتۇنلەي تۈركىيلىشىپ بولغان دېيىشكە بولىدۇ.ئۇ زامانلاردا تۇركىيلەرنىڭ چەك-چىگرىسى ھازىرقىدەك ئېنىق بولمىغان.لېكىن موڭغۇل ئىستىلاچىلىرى بىلەن تەڭ كېڭەيگەن ئۇيغۇر تىل -يېزىغىمىز (كونا ئۇيغۇر يېزىغى)شەرىقتە ئالتاي تاغ ئېتەكلىرىدىن غەرىپتە ئوسمان ئىمپىريەسىنىڭ پايتەختى كونىستانپول(ئىستامبول)غىچە ،شىمالدا ئورال دەريا بويلىرىدىن جەنوپتا كابولغىچە بولغان كەڭ دائىرىدە ئومۇمى يۈزلۈك قوللىنىلغان(14-15- ئەسىرلەردە بېيجىڭ كورىيەلەردىمۇ قوللىنىلغان.)لېكىن بۇ كەڭ دائىرىدە ھازىرغا كەلگەندە  150تىن ئوشۇق تۇركى مىللەت شەكىللەندى.ئۇيغۇرلار تۇركىي مىللەتلىرىنىڭ شەكىللىنىشىدىكى ئوق يىتىز مىللەت .بۇنى دۇنيامۇ ئېتراپ قىلىدۇ.شۇنىڭ ئۈچۈن ئوتتۇرا ئەسىردە يارىتىلغان ھەر-قانداق شان-شەرەپتە ئۇيغۇرلارنىڭ ھەققى بار دېسەك بولىدۇ.

YAZR

	a.sayrami يوللىغان ۋاقتى  2012-4-19 10:58 PM بۇ مەزگىلدە تۈركى قەۋىملەردە مىللەت تەۋەلىكى ھازىرقىد ... توغرا . مىنىڭ  ئۇنى  ئۆزبىك دەپ ئەمەس دەپ  ئويلىغىنىمدىكى   سەۋەب  بولسا ، ئاپتۇر  ئۆزبىك  توغىرسىدا  سۆزلىگەندە ئۆزبىكلەرنى   ئۈزى تەرەپكە ئەمەس  بەلكى  قارشى تەرەپكە قۇيۇپ  تۇرۇپ يازغان ،شۇڭا مەندە   شۇنداق  تۇيغۇ  تەبىلا  پەيدا بوپ قالدى  ، لىكىن سىز دىگەندەك  پەقەت تۈرك دەپ ئاتاش ئەڭ ئۇرۇنلۇق ، ئۇ چاغدا ھەقىقەتەن تۈركى مىللەتلىرى  ئىنىق چەك چىگىرسىدىن ئايرىلمىغان  .