ھازىرقى قىز-ئاياللارنىڭ كىينىشى ھەققىدە ئىككى كەلىمە

QALIB

	...........................

natik

	zanjir34 يوللىغان ۋاقتى  2012-8-4 02:20 AM ئاۋۇ باش  سۈرتىڭىزنى بىر ئۆزگەرتىڭە .،.كۆردۇق ئۇ يىرىڭ ... سەل ئاچقىڭىز كەپقاپتۇ ھە ... ئۇنداق ئىشلارغا چچىلغلى تۇرساق ئۆمرۈمىز قىسقراپ كىتدۇ دەيمە.

aishe

	يىراق ئەلدە نەچچە يىل، ئوقۇپتىمىز بىلىم ئېپ، ئارمان يۇرتقا قايتماقتى، دىپلومنى قولغا ئېلىپ. مانا ئوقۇش تۈگىدى، يۇرتقا قايتاي دېدىممەن. بېشىمدا بار ياغلىقىم، ئۇزۇن كىيىم كىيىمەن. ئاتا-ئانام يېلىندى، بۇ تۇرقۇڭدا كەلمە! دەپ، تۇققانلىرىم ئەنسىرىدى، بىزگە شالتاق سۈرمە! دەپ. مەندە شالتاق يوق، دېدىم، قۇلىقىم يۇمشاق، دېدىم. قانۇنغا زىت ھېچبىر ئىش، قىلمىدىم، شۇنداق! دېدىم. بىراق ئۇلار يۈرەكسىز، قورقۇپ يۈرەر سەۋەبسىز. چۈنكى سىياسىي بېسىم، ئېغىر ئىكەن ھېسابسىز. قاتتىق ئويلىنىش ئىچرە، ئاچا يولدا قالدىممەن. قايتاي دېسەم يۇرتۇمغا، بەلكى ئىزا ئىشتىمەن. قايتماي يۇرتقا، قەپ قالسام، ۋىجدان ئازاب چېكىمەن. ئەقىدەمدىن ۋاز كېچىش، ئېنىق خاتا، بىلىمەن. شۇنچە كەڭرى دۇنيادا، نىچۈن بىزگە بوشلۇق تار؟ ھايالىق ئاياللارنى، بوزەك قىلغان نەدە بار؟! مۇسۇلمانمەن، ياغلىقىم ئەڭ ئەقەللىي بىر ھەققىم. بۇ ھەققىمگە چاڭ سالغان، ئەمەس ھەرگىز يېقىنىم. كىچىككىنە ھەققىمگە، بېرەلمىسە كاپالەت، چوڭ چوڭ ئۇلۇغ ئىشلاردىن ئېغىز ئېچىش نە ھاجەت؟! ئەركىنلىك بار يات ئەلدە، ئەمما ئەمەس ۋەتىنىم. ئىشلىمەكچى بولغىنىم، ئىدى ئەسلى ئۆز خەلقىم. ئەمدى يۇرتقا بارالماي، ئۆتەرمەنمۇ يات ئەلدە؟ يۈرەكنى داغلاپ ھەسرەت، مۇپتىلا بولدۇم دەرتكە. ياغلىق رەببىمنىڭ ئەمرى، ۋاز كەچمەم ئۇندىن ئەسلا! يىغلىغىنى بىر مەن ئەمەس، يىغلار مىليۇن ئانىلار. بۇ دۇنيانىڭ ئىگىسى بىر كۈن ئادىل سورايدۇ. ناھەقچىلىق قىلغانلار جاجىسىنى ھەم يەيدۇ. شۇ كۈن يېتىپ كەلگۈچە، سەۋىر قىلاي سۈكۈتتە. ياردەم تىلەي ئاللاھتىن، تولۇپ چوڭقۇر ئۈمىتكە!

aishe

	بىر سورۇندا بار ئىدى، ھەر ساھەدىن مېھمانلار، كۆزگە بەك چېلىقاتتى، بىر قانچە ھىجابلىقلار. قېنىق گىرىم، بۈدۈر چاچ، يېرىم-يالىڭاچ ئاياللار، ئىما قىلدى ھىجابلىقنى، تۆردە ساھىپجاماللار: «قاراڭلار بۇ مەتۇلارغا، نىمانچە جىق كىيىنگەندۇ؟ بۇ زاماندا بۇنداق يۈرۈش، قالاقلىق ھېسابلىنىدۇ! ئانىمىزدىن تۇغۇلغاندا، ئۈستىمىزدە ھىجاب يوقتى، ئەڭ ئەركىن شۇ تەبىئىي چاغ، ھىجاب ئەركىنلىكنى بوغدى! ئەي بىچارە ھىجابلىقلار، تەبىئىيلىككە قايتىڭلار! ئاشۇ كېشەن ھىجابىڭلار، بەك سەت ئىكەن بىلسەڭلار. ئازات زامان، ئەركىن دۇنيا، سىلەرگە كەڭ قۇچاق ئاچار. يەلپۈنسە شۇ بوستان چاچلار، ئەرلەر ئاڭا تويماي باقار...» ھىجابلىقلار ئارىسىدا بار ئىدى بىر ياش ئايال. دەرھال سوئال سورىدى بولماي قىلچىلىك ھايال: «تۇغۇلغاندا ئانىڭىزدىن يالىڭاچ تۇغۇلۇپسىز. ئەمما بۈگۈن نېمىشقا كىيىم كىيىۋالدىڭىز؟» دېدى بۈدۈر چاچ ئايال: «ھايا قىلغاچ كىيىندىم. سەن نېمىشقا ھىجابلىق؟ سەۋەبىنى بىلمىدىم.» بۈدۈر چاچقا قارىتىپ، جاۋاب بەردى ھىجابلىق: «ھايا قىلغاچ كىيىنىپسىز، بۇ ئەمەس تولۇق ئازاتلىق! مەنمۇ ھايا ئىلە كىيىنسەم، دېدىڭىز سىز قالاقلىق. ئەركىنلىككە زىت ئىمىش، يۈرسەممەن ھىجابلىنىپ. ئەگەر راستچىل بولسىڭىز، تولۇق ئازات بولۇڭ سىز! ئانىڭىز تۇغقان چاغدەك، قىپ-يالىڭاچ يۈرۈڭ سىز! بارمۇ سىزدە جاسارەت، قىپ-يالىڭاچ يۈرۈشكە، ئەڭ تەبىئىي، ئەركىن بولۇپ، پۇرسەت بېرىپ كۆرۈشكە. شۇ چاغ بولار سالاھىيەت، مېنى قالاق دېيىشكە. گەر ئۇنداق يۈرەلمىسىڭىز، سوراڭ زادى نېمىشقا؟ نېمىشقا، زادى نېمىشقا؟ چۈنكى ئادەمدە ھايا بار! سىزدە بار قىلچىلىك ھايا، مەندە توننىلاپ بار!!! .........................................

红叶子

	كىيىم دېگەن شۇنداق ئۆزگىرىپ تۇرىدىغان نەرسە ، جۇغراپىيىلىك مۇھىت ،ئېتىقاد ، ياشاش مۇھىتى  تەسىرى تۈپەيلى توختىماي يېڭىلىنىدۇ ،كۆك تەڭرىگە ئېتىقاد قىلىدىغان دەۋردىكى ئۇيغۇرلارنىڭ كىينىشى بىلەن قاراخانىيىلار دەۋرىدىكى ئۇيغۇرلارنىڭ كىينىشى ،سەئىدىيە دەۋرى بىلەن شىڭ شىسەي زامانسىدىكى ئۇيغۇرلارنىڭ كىينىشىدىمۇ چوقۇم پەرق بار،مىللەت كىيىمىنىڭ سىرتقى مۇھىت تەسىرىدە توختىماي يېڭىلىنىپ تۇرىشى بۇ بىر خىل ئىجتىمائىي ھادىسە، بۈگۈنكى تۇرمۇشتا مىلليىچە كىيىنىپ يۇرسەك بولار ئىدى دېگەن راستلا خام خىيال. لېكىن ھىجابلىنىشنى تاللىغانلارنىڭ ئەرەبچە پەرەنجىگە قارىغاندا دوپپا.رومال ئارقىلىق ئەۋرەتلىرىنى ياپسا  بۇنى توغرا دەپ قارايمەن ، بەك ئوچۇق كىينىۋىلىشنى گۈزەللىك دەپ قاراش پۈتۈنلەي خاتا،قىز بالا دېگەن  كىيمى بىلەن چىرايلىق ،  ئەكسىچە بولسا يۇڭۇزلىۋىتىلگەن توخۇدىن پەرقى يوق ،مەدەنىي ، يالىڭاچ ئەمەس،ساپالىق قىزلار بەك چىرايلىق كۆرىنىدۇ ماڭا

dar

	دوسلار سىلەرگە دەسەم كونىلا. مىڭ ئىغىز كاپكاپتىن -بىر ئىغىز چىپچاپ ياخشى دەپتىكەن.دىلىڭلار بىلەن تىلىڭلار بىر بولسا  مۇشۇ ھىيت باناسىدا ئەشۇ يوقۇلۇش گىردابىغا بىرىپ قالغان مىللىچە كىيىم -كىچەكلېرىمىزنې تىپبالمامدۇق.مەسلەن بىز ئۇغۇلا بىشىمىزغا بادان دوپا ئۇچىمىزغا كانۋاي كوينەك[قايسخىلدىكى كانۋاي كوينەك بوسا بۇلاۋىردۇ.] قىزلا بولسا بىشىغا چىمەن دوپا ئۇچىسىغا ئۇزىگە يارشىملىق تىزىدىن توۋەن چۇشكىدەك چىرايلىق كوينەكلەرنى كەيسە قانداق دەيسىلە بولغۇدەكمۇ .سوزلەڭ دىسە تازا سوزلەيمىز  قىنى سوزىلىگەنگە چۇشلۇخ ئەمىلىيىتىمىزدە كورسىتىپ باخمامدۇق بۇندا چىرايلىخ يۇرسەك ھۇكۇمۇتىمىزما چەكلەپ يۇرمەس .بولسا مۇشۇ مىنىڭ دىگىنىېم ئېدىيەڭلەردىن ئۇتۇپ قالسا مۇشۇ تۇغغۇرلۇق قەلىمىڭلار ئوتكۇرەك بىرەرسېڭلار بىر تىما يىزىپ مۇنبەرگە يوللىساڭلار كانداق دىدىم دوسلا قۇشۇلامسىلەر

uyguri

	سۇمەييە خانىم سىزگە لازىملىق تور بەت ئادىرىسى:http://www.xohkino.com/movie/play.php?itemid=1182&id=0 كەچۇرۇڭ ئۇ تېما تاقىلىپ كېتىپتىكەن ،مۇشۇنىڭدا يوللاپ قويدۇم.

Anatilim

	مەنمۇ ھەيران بۇ قىزلارغا بىردەم ئۇ يىرىنى ئېچىپ باققان بىردەم بۇ يىرىنى.مېنىڭچە ئاتا-ئانىلار  ۋە ئەتراپىدىكى تۇققانلارنىڭ بەلگىلىك مەسئۇلىيىتى بار. شۇنى دىسەم مەن ھازىرغىچە كۆرگەن ئەڭ بىمەنە ھەم سەسكەندۈرىدىغان ئىش.دىلنار ئابدۇللا بىلەن قىزى قاتناشقان ھىلىقى پىروگراممىدىكى كۆرنۈشلەر.توردا ئۇچراپ كۆرۈپ ساپتىكەنمەن. راستىنلا ھەيران قالدىم.ئاشۇنداق كىيىملەرنى كىيىدىغانلار  شۇنداق ئەل سۆيگەن سەنئەتكارلىرىمىزنىڭ ئائىلىسىدىن چىقىۋاتسا .....نۇرغۇن ئىشلارغا بىر ئادەم  بىرنىمە دەپ بولالمايدۇ.