«سىلەر ئۇيغۇرلارنىڭ قائىدەڭلار نىمانداق جىق ؟ »

zapar

	吃饭了没有

ئۆل

	مۇشۇنداق بولغىنى ياخشى ..بولمسا ئادىمگەرچلكىنى ئۇنتۇپ قالىمىز ...ھېلىمۇ كۆپ ئادەتلەر يوقالدى ....شۇ خەنزۇلارغا ھەۋەس قىلىپ ....مەنچە جاھاندا باشقلار ئۈچۈن ياشاشىنى بۈلسە ،ئاندىن ئۆزى ئۈچۈن ياشاشىنى بۈلىدۇ ....................ئىشقلىپ بىزنىڭ قائدىلرىمىز ئېسل ...ئۆزى بىلەن ئۆزى يۈرگەنىڭ نىمە پايدىسى ...بىراق يوق قاتار چايلارىنى ئاۋىتۋالماسلق كېرەك ..بولمسا چارچاپ قالدۇ ...ئايدا بىرەر قېتىم دوستلا ،تەڭ تۇشلاريىغلشىپ قويسا بولدى ئەمەسمۇ ؟ بەزىلەر كۈنگلا ئورۇنلاشتۇرۋالامدىكىن شۇڭا چارچاپ قالىدۇ.............ئۇيغۇرلارىنىڭ توي تۆكۈنلىرى بەكلا قىزىيدۇ بولمسا .......

Nimjan

	ئادەم ئادەم بىلەن ئادەم، ئادەمسىز ئادەم پادەم. ئات ئات بىلەن ئات، ئاتسىز ئات پات!

DILKASH

	مىنىڭچە بۇنداق تۈگىمەس قائىدە يۇسۇنلار خەنزو يولداشلىرىمىزنىلا ئەمەس ، قېرىنداشلىرىمىزنىمۇ بىزار قىلدىغۇ دەيمەن ؟    بىز ئۇيغۇرلار قائىدە يۇسۇنلۇق خەلق . ھۈكۈمەت خىزمەتچىلىرى دۈشەنبىدىن جۈمەگىچە ھۈكۈمەت ئۈچۈن ئىشلەيمىز . شەنبە يەكشەنبىلەر كەلسە بۇ كۈنلەر ئۆزىمىزگە تەۋە ئەمەس . تۈگىمەس توي تۈكۈن ، نېزىر چىراق ۋە ھەرخىل ناملاردىكى ئولتۇرۇشلار بىلەن بەك ئالدىراش بۇلۇپ كىتىۋاتىمىزمۇ قانداق ؟ مەن قارىسام ھىچقانداق بىر ئادەم مۇشۇنداق تۈگىمەس توي تۈكۈنلەردىن خوشال بۇلۇپ كەتمىدى ، توي تۈكۈنلەرنىڭ كۆپلىكىدىن قاھشىغىنى قاھشىغان . مىنىڭچە بىز مۇشۇنداق قائىدە يۇسۇنلىرىمىزنى ئازلاتساق بۇلاتتى . كېسەللەرنى يوقلايلى ! لېكىن بارسىمۇ بۇلىدىغان ، بارمىسمۇ بۇلىدىغان يەرلەرگە بارمىساق دەيمەن . ............................................................................................... نىيىتىڭىز توغرا بولسىمۇ ،لىكىن بىر قىسىم پىكىرلىرىڭىزدە بىر تەرەپلىمىلىك بار. بولۇپمۇ قىزىل خەتلەردە ئادەم تۇغۇلغان ئىكەن چوڭ بولۇپ توي قىلىدۇ. ئۇ ئۆلىدۇ، تېرىكلەر نەزىرىسىنى قىلىدۇ. شۇڭابۇ ئىككىسى ھەرگىز تۈگۈمەيدۇ ياكى ئازلىمايدۇ. بۇ قائىدە يوسۇنلىرىمىزنى ئازايتىش مۈمكىن ئەمەس. ھەتتا بۇ ئۇيغۇرلارغىلا ئەمەس پۈتكۈل ئىنسانىيەتكە ئورتاق ئىش. كېسەل يوقلاش چوڭ ساۋاپلىق ئىش. (ھەدىستىن كۆرۈۋىلىڭ)، يوقلىماي بولمايدۇ. دەرۋەقە 10يىلدىن بېرى قەشقەر شەھرىدە(قەشقەردە ئەمەس) نەزىر قىلىشپەسلەپ، يەنە بىر ئاز پەيدا بولۇپ تۇرىۋاتىدۇ، ئىختىيار قىلغانلار ئەرلەرگەئانچە مۇنچە قىلىۋاتىدۇ. قارىمايغا بارسام نەزىر قىلدى، ئاياللار كەلمىدى، سەھەردىلار ئەرلەر بىلەن چىرايلىق تۈگۈدى، ھېچقانداق ئىشقا پۇتلاشمىدى.  قالغان يۇرتلىرىمىزدا قانداق بىلمىدىم. مەن قارىسام ھىچقانداق بىر ئادەم مۇشۇنداق تۈگىمەس توي تۈكۈنلەردىن خوشال بۇلۇپ كەتمىدى ، توي تۈكۈنلەرنىڭ كۆپلىكىدىن قاھشىغىنى قاھشىغان. گەپنى ئۇنداق "ھېچقانداق بىر ئادەم "دەپ كېسىپلا دەۋەتمەڭ، خوش بولىدىغانلارمۇ،  قاخشايدىغانلار بولىدۇ، لىكىن ھەممە ئادەم ئۇنداق بولىشى ناتايىن. پەقەت بولمىسا، ئاتا- ئانا خوش بولىدۇ. 10 مىليۇن ئۇيغۇرنىڭ قانچىلىكى ھۆكۈمەت خىزمەتچىسى؟ ئازراق خىزمەتچىنى دەپ دادىمىز ئۆلسە، نەزىرىسىنى قىلماي، ئاچىمىز، قەينى ئاتىمىز ئاغرىسا يوقلىماي يۈرەمدۇق؟ يۇرتقا توي بەرمەي، قىز- يىگىتلەر غىپپىدە بىر-بىرىنىڭ ئۆيىگە كىرىۋالسا بولارمۇ؟ مېنىڭچە (ئەگەر سىز توي قىلمىغان بولسىڭىز) شۇنداق قىلالامسىز؟ توي قىلغان بولسىڭىز بالىلىرىڭىزنىڭ تويىنى قىلماي قىزىڭىزنى چىقىرىپ بېرەلەمسىز، كېلىن خېنىمنى ئۆيگە ئەكىرىۋالالامسىز. دەرۋەقە ئورۇنسىز، چاي، بەزمە- باراۋەتلەرنى ئازايتساق، يوقاتساق بولىدۇ. ئېھتىمال سىز مۇشۇ نۇقتىنى تەكىتلەۋاتقان بولىشىڭىز مۈمكىن. بەزى ئىشلارنى ئۇنداق ئاسان چەكلىۋەتكىلى بولمايدۇ خەنلەرنىڭمۇ توي، ئۆلۈم ئۇزۇتىشىدا نۇرغۇن ئىشلىرى بار، بىزنىڭ كاللىمىزدىن ئۆتمەيدۇ. بىر خەن بىلەن پراڭلىشىپ قالدىم، ئۇ دەيدۇ: بىز تەرپلەردە ئاتا- ئانىمىز ئاغرىپ قالسا دوختۇر پۇلىدىن قورقمايمىز، ئۆلۈپ قالسا گۈەنسەي پۇلىدىن قورقىمىز دەيدۇ. نېمە ئۈچۈن؟ قىممەت. بۇ يەردىكى خەنلەرنىڭ تۈزۈك ئۇرۇق تۇققانلىرى يوق. ئۆزى يەپ، ئۆزى چىقىرىدۇ، لىكىن بىز ئوخشىمايمىز.  بىرەر يات تائىپىدىكىلەرنىڭ گېپىنى دەستەك قىلىۋالمايلى. يەنە بىرى بىر يېقىنىمنىڭ بالىسى يىللىقى 14500يۈەنلىك بىر ئالىي مەكتەپكە ئۆتۈپ قاپتىكەن. پۇلنى غەملىيەلمەي يۈرگەندە، ئۇرۇق- تۇققانلار، دوستلار ئىككى تۈركۈم بولۇپ ئۆيىگە باردۇق، بىرەر قاچىدىن لەغمەن يېيىشتۇق.  مۇبارەكلىدۇق، ياخشى تىلەكلەرنى تىلىدۇق، بالىغا ئىلھام بەردۇق، ئاتىغىنىمىزنى تاشلىدۇق. كىيىن بىلسەم يېرىمدىن كۆپرەك قىيىنچىلىق ھەل بوپتۇ، ھەممىمىز خوش بولدۇق.

ۋاقتىم

	مېغىزىنى ئېلىپ قېلىپ،شاكىلىنى تاشلاش كېرەك...

سەبرى

	بىر خەنزۇ خىزمەتداش ماڭا : بۇرۇن تۇغقىنىمىز ئۆلسە 7 كۈن ساقلايتتۇق، كەلگەن ئۇرۇق- تۇغقانلارنى يېمەك- ئىچمەك، ھاراق-شاراپ بىلەن7 كۈن باقاتتۇق، نۇرغۇن پۇلىمىز تۈگەيتتى، ھازىر 3 كۈن ساقلايمىز دېگەن.  ھەممە مىللەتنىڭ ئۆرپ- ئادىتى بولىدۇ، شۇڭا مىللىتىمىز ئىچىدىكى ياخشى ئۆرپ- ئادەتلىرىمىزنى قەتئىي داۋاملاشتۇرۇپ، يېڭىدىن پەيدا بولغان، ئىقتىسادىي ۋە ۋاقىت ئىسراپچىلىقى كەلتۈرۈپ چىقىرىدىغان ئادەتلەردىن ۋاز كېچىش كېرەك دەپ قارايمەن.

asra0903

	مىنىڭچە مىللى ئۆرۈپ ئادەت مىللى مەدەنيەتنى پەيدا قىلىدۇ مىللى مەدەنيەت مىللەتنى پەيدا قىلىدۇ . مىسال :خۇيزۇلار بىلەن خەنزۇلارنىڭ تىلى بىر بولسىمۇ مەدەنيىتى ئوخشاش بولمىغاچقا ئايرىم –ئايرىم مىللەت بۇلۇپ مەۋجۇتلۇقىنى ساقلاۋاتىدۇ .مىنىڭچە مىللى مەدەنيەتنى ئانا تىلىمىزنى قوغدىغاندەك قوغدىشىمىز ئۇنىڭغا ۋارىسلىق قىلىشىمىز كېرەك.

izqel

	تىما ئىگىسى،كۆڭلىڭىزگە ئالماڭ ھە،دىلكەش تۇرداش ياخشى سۆز قىپتۇ، سىزمۇزە،خەنزۇ شۇنداق دەپتۇ دەپتۇ دەپلا بۇ يەردە سۆزلەپ يۈرمەي،ھە بىز دىگەن قائىدە يۇسۇنمىز ب د ت نىڭ يىغىنلىرىدىنمۇ جىق خەق بىز،بىز بۇ دۇنياغا يىيىش،ئىچىش،باشقىلارنى بوزەك قىلىش ئۈچۈنلا كەلمىگەن،توي تۆكۈن،نەزىر چىراغ،دۇسىتلار ئولتۇرىشى قاتارلىقلار سىلەرنىڭ چاغانغا ئوخشاش دەپلا گەپنى تۈگەتمەي. ھىچ بولمىسا سىزمۇ دەپ قۇيۇڭ،سىلەرنىڭ نىمانداق غەلىتە ئىشىڭلار بار دەپ،مەسلەن:بىرسى ئۆلسە بىر كىچە ياكى بىر كىچە كۈندۈز ئۆلۈكنى ساقلايدىكەن(ئادەم ئۆلسە نەچچە سائەتتىن كىيىنلا پۈتۈن بەدەن مۇزلايدۇ،نەچچە سائەتىن كىيىنلا بىر قىسىم ئەزا چىرىيدۇ،بۇ ئىنىقلا كىسەللك پەيدا قىلىدۇ)،ياغاچتىن ياكى لايدىن ياسىغان بۇتقا تازىم قىلىپ ئالدىغا مىۋە ىۋىدىن تىزىپ ئولتۇرغان.،تويىدىمۇ پوجاڭزا ئىتىپ،ئۆلسىمۇ پوجاڭزا ئىتىپ ھاۋانى بۇلغاپ..............دىمەك ئۇلارنىڭ خۇاشىيا مەدىنىيتىنى بىز چۈشەنمىگەندەك،ئۇلارمۇ ئۇيغۇر مەدىنىيتىنى چۈشەنمەيدۇ.

OTيۈرەك

wolkan888

	ئۇرۇق-تۇققانلار. دوس- بۇرادەرلەرنىڭ بىر-بىرىنى يوقلاپ تىنىچلىق -ئامانلىق سوراپ تۇرۇش،ئەلۋەتتە ياخشى ئىش. بىز نىمە ئۈچۈن مەسچىتكە كىرىپ ناماز ئوقۇيىمىز.1-ئاللاھقا ھەمدۇ-سانا ئىيتىش، 2- ئەل- جامائەت كۈندە ئۆز-ئارا كۆرۈشۈپ تۇرساق. بىر-بىرىمىزنىڭ ساق-سالامەت ئىكەنلىكىمىزنى كۆرۈپ تۇرساق ياخشى ئىش.شۇ جايدا بىرەر قىرىندىشىمىز خۇلۇم-خوشنىمىزنڭ چىقالمىغانلىقىنى كۆرسەك پالانچى چىقالماي قاپتۇ ، نىمە ئىش بولغاندۇ؟ يۈرۈڭلار كىرىپ قاراپ باقايلى دىيىشىپ ئاشۇ خوشنىمىزنىڭ ھالىنىڭ نىچۈك ئىكەنلىكىدىن خەۋەر تاپۇرمىز.3- كىسەل يوقلاشقا كەلسەك. بۇمۇ بىزنىڭ مىللى ئۆرىپ- ئادىتىمىز ھەم دىنىي ئەقىدىمىز.بىزنىڭ مۇشۇنداق ئۆز-ئارا بىرىش -كىلىش قىلىشىمىز بىزنىڭ ئىتتىپاقلىقىمىزغا نىسبەتەن ئىلىپ-ئىيىتقاندا ئىنتايىن ياخشى ئىش دەپ قارايمەن. ئەگەر بۇلارمۇ يوقاپ كەتسە. بىزنىڭ ئۇلاردىن نىمە پەرقىمىز قالىدۇ.ئاددى بىر مىسالنى ئىلىپ ئىيىتساق مەن شۇنداق پۇلدار بولسام مىنىڭ ئەتراپىمدىكى مەھەللىدە بىرەر خوشنام ئىغىر كىسەل بىلەن ئاغرىپ دوختۇرغا تۆلەيدىغان پۇلى يوق. يىتىپ قالغان بولسا ۋە ياكى داۋالىنش جەريانىدا نۇرغۇن قەرىزگە بوغۇلۇپ قالغان بولسا. مەن ھەج تاۋاپ قىلىمەن دەپ ئاللاھنىڭ ئۇلۇغ دىيارىغا ھەجگە بىرىپ كەلسەم مىنىڭ ئاشۇ سەپىرىم ھەرگىزمۇ ساۋاپتىن بولمايدۇ.خۇلۇم-خوشنا . دوس-بۇرادەرلەر ئۆز- ئارا يوقلىشىپ ،ئىزلىشىپ تۇرۇش مىنىڭچە ياخشى ئىش.بىزلەردىن كىيىنكىلەرگە يەنە مۇشۇنداق بولىشىنى ئۈمۈت قىلىمەن. يىقىندا مەن ئىچكىرى ئۆلكىلەرگە بىرىپ كۆرۈپ كەلدىم ھەم شۇ نەرسىنى ھىس قىلدىمكى 5000 يىللىق تارىخىقا ئىگە دەپ دۇنياغا مەيدىسىنى كۆرسىتەلەيدىغان دۆلىتىمىز كىشىللىردە ئىنساپ= ۋىجدان. غورۇر دىگەن نەرسىلەردىن ئەسەرمۇ تاپالمىدىم. ھەممە ئىشلارنى ئىقتىسادقىلا باغلايدىكەن.ئاشۇ يەرلەردە قولىڭىزدا پۇلىڭىز قالماي ئاچ قىلىپ يىقىلىپ قالسىڭىزمۇ بىرەرسى سىزگە نىمە بولدۇڭ؟ ھالىڭ نىچۈك؟ دىگەن گەپنى قىلىشىغا مەن ئىشەنمىدىم.لىكىن پۇلىڭىز بولىدىكىن سىز نىمە دىسىڭىز شۇ نەرسە تەيياركەن.نىمە ئىھتىياجىڭىز بولسا دەرھاللا ھازىر بولىدىكەن.دىمەك: ئۇ تەرەپلەردە بىر خىل ئەقىدە مەۋجۇتكەن ‹‹ سەن ئۆل،..مەن ياشاي››. ئەگەر بىزمۇ ئاشۇنداق بولۇپ كەتسەك دىيارىمىزنىڭ كىيىنكى كۈنلىرىنى كۆز ئالدىڭىزغا كەلتۈرۈپ بىقىڭ قانداق ئىشلار يۈز بىرىپ كىتەر؟ ئاتا- ئانىنىڭ خىزمىتىنى قىلىش ئۈچۈنمۇ ھەق بەرسە قىلىدىغان بولمىسا كارىمىز بولمايدىغان ھالەت شەكىللىپ قالماسمۇ؟ ئاللاھ ئۇ كۈنلەردىن يىراق قىلسۇن. ..ئىشقىلىپ مىللى ئۆرىپ- ئادىتىمىزنى ساقلاپ قالغىنىمىز ئەۋزەل..كۆپ سۆزلەپ قويدۇم كەچۇرۈڭلار...كىشىلىك ھايات، تۇرمۇش كۆز قاراش جەھەتتە بۇلاردەك بولۇپ قىلىشتىن خۇدا ساقلىسۇن بىزلەرنى...