ئەزىزانە قەشقەردە قىلغان زىيارىتىم (1)

sardor

	كۈيلەن يوللىغان ۋاقتى  2012-12-5 03:26 PM تىمىدىن  قۇسۇر  تاپقۇچە  چىقىپ  مەدىكار  ئىشلە بىكاچى، ... قارىغاندا مەن خاتالىشىپ سىنى ئەقىللىق دەپ خاتا قاپتىمەن ،ئەسلى سەن بىر ناااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااادان لا بىر ئىنسانكەنسەن ئەمەسمۇ؟

sardor

	كۈيلەن يوللىغان ۋاقتى  2012-12-5 03:46 PM ئەسلى  سىنى  بىلمەي  ئەيىبلەپتىمەن    سەن  دۇنياغا  داڭل ... تىخى دوكتۇر ئاشتى بولمۇدۇم ،لىكىن يەنە ئۆرلەپ ئوقۇش ئارزۇيۇم بار .بۇمۇ بىر ھىسابتا ئۇلۇغ ئەزىزانە قەشقىرىمىز ئۈچۈن 'شىركەت'كە باشلىق بولۇشقا قابىلىيەت يىتىشتۈرۈشكە پايدىسى تىگە!

NurlanKelbim

	قەشقەر ئېسىل يۇرت ئىدى.... لېكىن ھازىر مۇشۇ زامانىۋى لىباسلارنىڭ ئىچىدە تەلەتى بۇرۇنقىدىن سەل سۆرۈن تەلەت بولۇپ قالغاندەك تۇيغۇ بېرىدۇ....لېكىن ئەڭ يامان يېرى، ئادەملىرىنىڭمۇ بۇرۇنقىدىن سۆرۈن تەلەت بولۇپ قېلىۋاتقىنى.... قەشقەرنى زامانىۋى شەھەر قىلىمىز دەيدىكەنمىز، قۇرۇق ماختاشقا ئەمەس، ئەمىلى ھەركەتكە تايىنىشىمىز كېرەك.   1. يۇقۇرىدا دىيىلگەن ھاجەتخانا مەسىلىسى چوقۇم ياخشى ھەل بولىشى كېرەك. ئاممىۋى ھاجەتخانىلار كۆپرەك سېلىنىشى، تازىلىقىغا تېخىمۇ كاپالەتلىك قىلىنىشى كېرەك.  ھاجەتخانا تېپىشنىڭ قىيىنلىقى، تاپقاندىمۇ تازلىقىنىڭ ناچار بولۇشى، بۇ رېئاللىق. (ئەلۋەتتە بۇ مەسىلە شىنجاڭدا ھەل بولمايۋاتقان بىر ئىجتىمائى مەسىلىنىڭ بىرى) بۇنىڭغا ھۆكۈمەت ۋە خەلق ئاممىسى تەڭ ئېتىبار بەرگەندە ۋە كۈچىگەندە، ئاندىن ياىشى ھەل قىلغىلى بولۇشى مۈمكىن. 2. قەشقەرنىڭ قاتنىشى تەرتىپكە سېلىنىشى، مۇشۇ زامانىۋى قاتناش ۋاستىلىرىنى ھەيدەۋاتقانلاردا شۇنى ھەيدىگەنگە چۇشلۇق مەسئۇلىيەتچانلىق ۋە ساپا بولىشى كېرەك. كىچىككىنە يوچۇققىمۇ قىسىلىپ كىرىۋالىدىغان، قاتناش قائىدىسىگە رىئايە قىلمايدىغان، ئېشەك ھارۋىسى ھەيدەۋاتامدىم ياكى زامانىۋى قاتناش ۋاستىسىنىمۇ، مەسئۇلىيەت بىلەن ھەيدىمىسەم، بۇنىڭ ئۆزۈمگە ۋە باشقىلارغا كەلتۈرىدىغان خەۋپى قانچىلىك؟ دىگەنلەرنى قەتئى ئويلاشمايدىغانلار يەنىلا كۆپ سانلىق. مۇشۇ موتوغا قونىۋالغان خوتۇنلارنىڭ دىڭگىيىپ ئولتۇرۇپ كېتىشلىرى... ئەرلەردىن قېلىشمىغۇدەك  " باتۇرلىق" بىلەن  قىسىلچىقلارغا قىسىلىشلىرى... يا ئەييۇھەنناس... نەدىن كەلگەن يۈرەككىن تاڭ، بۇلاردىكى! 3. تىجارەتچىلەرنىڭ ساپاسىنى ئۆستۈرۈپ، مەدىنىيەتلىك تىجارەتچىلەردىن قىلىپ چىقىش كېرەك. چۈنكى بۇندىن 20 يىل بۇرۇنقى قەشقەردە سودىگەرلەرنىڭ خۇش پىچىملىقىدىن ، <<ئاچمىغىن دۇكان ساراي، بولمىساڭ ئۇچۇق چىراي>> دىگەن كەلىمىنىڭ بۇ يەردە قانچىلىك ئومۇملاشقىنى كۆرگىلى بولاتتى. (ئەلۋەتتە ھازىر مۇشۇ بەزى تىجارەتچىلەرنىڭ قوپاللىقى، مۇز چىرايلىقى،شىنجاڭنىڭ ھەممە يېرىدە ئۇچرايدىغان  ئەھۋال) . باشقا يۇرتلۇقلار قەشقەرگە كېلىپ قالسا، شۇنداق سۆيۈنۈپ، قەشقەرنى ياخشى نامىنى ئېلىپ كېتەتتى. لېكىن ھازىر بەزى تىجارەتچىلەرنىڭ ھېلىلا مۇش ئاتىدىغاندەك، ئۇرۇشىدىغاندەك قوپال گەپلىرى، قەشقەرنىڭ، جۈملىدىن ئۇيغۇرنىڭ يۈزىنى تۆكۈپ بولغىلى تۇردى... ئەمما مەن قەشقەر خەلقىنىڭ ئەقىل پاراسەتلىك، تىرىشچان خەلق ئىكەنلىكىگە ، قەشقەرنى چوقۇم گۈزەل، زامانىۋى ، مەدىنىيەتلىك شەھەر قىلىپ قۇرۇپ چىقالايدىغانلىقىغا،  قەشقەر خەلقىنىڭمۇ ئوتتۇرا ئاسىيادىكى تارىختىكى شۆھرىتىنى قايتا نامايەن قىلالايدىغانلىقىغا  ئىشىنىمەن! يۇقۇرقى بەزى مەسىلىلەر گەرچە شىنجاڭنىڭ باشقا جايلىرىدىمۇ مەۋجۇت مەسىلىلەر بولسىمۇ، لېكىن قەشقەر تارىختىن بېرى، يۇرتلىرىمىزنىڭ سەركىسى بولۇپ كېلىۋاتقاچقا، شۇ نام - شۆھرىتىگە دەخلى يەتمەسلىكى، تارىخىنىڭ ئۆچمەسلىكى ئۈچۈن، يۇقۇرىقىدەك تەلەپلەر قەشقەرگە بەكراق قاتتىق ھەم كەسكىن  قويۇلدى ھەم قويۇلىشى كېرەك دەپ قارايمەن. بۇنىڭلىق بىلەن، بەزى قەشقەر سۆيەرمەنلىرىمىز، قەشقەرنى سۆكتۈڭ، دەپ جېدەل ماجرا قىلىشىپ كەتمىسەك....

sardor

	كۈيلەن يوللىغان ۋاقتى  2012-12-5 04:01 PM ئۇقۇشتىن جىنىڭنى  بىقىپ  ساق  سالامەت   كىلەلىسەڭ    شۇن ... غەپلەتتە ئۇخلىما  كۈزۈڭنى ئاچقىن ، شەيتانغا دوسىت بولما ئۇنىڭدىن قاچقىن. ئۇيغۇرغا سانجىما نەشتەر  سۈزۈڭنى، ئۇيغۇرۇم بىرلىشىپ داۋانلار  ئاشقىن. ئۇيغۇرۇم ھەقىقى ئۇيغۇردەك ياشا ‹‹كۆچۈلمە›› بولدى سەن بىلەن مۇنازىرىگە چىكىت قويدۇم.

uyghardis

	NurlanKelbim يوللىغان ۋاقتى  2012-12-5 03:58 PM قەشقەر ئېسىل يۇرت ئىدى.... لېكىن ھازىر مۇشۇ زامانىۋى لىب ... ئىنكاسىڭىزدىن تولىمۇ سۆيۈندۈم، قىرىندىشىم، ئۆزىنىڭ يۈزىدىكى قارىنى شەخسىنىڭ كۆرۇپ يېتىشى تەس. يۈزۈڭدە قارا باركەن سۈرتۋەت دىگىلىمۇ ئادەم كېىتىدۇ، خۇدا خالسا قەشقەر بارغانسىرى تېخمۇ مۇكەممەللىشىدۇ، ئۇيغۇرنىڭ يۈزنى يورۇق قىلدۇ،

kuktulpar

	sardor يوللىغان ۋاقتى  2012-12-5 01:16 PM نىمانداق ياخشى تەرىپىنىلا سۆزلەپكەتتىڭلار؟شۇنچىلىك م ... ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم، ھۆرمەتلىك تورداشلار! مەن قەشقەردىكى زىيارىتىم توغرىلىق بەزى تورداشلىرىمىز ئۇقۇشماسلىقتىن بىر - بىرى بىلەن مۇنازىرىلىشىپ كېتىپتۇ. ئەپسۇس! 1. ھاجەتخانا مەسىلىسىگە كەلسەك، ھېيتگاھ جامەسىنىڭ ئوڭ تەرىپىدىلا ناھايىتى چوڭ، زامانىۋى ھاجەتخانا بار ئىكەن. ۋىۋىسكىسىغا ئۇيغۇرچە، خەنزۇچە، ئىنگىلىزچە يېزىقتا ساياھەتچىلەر ھاجەتخانىسى، دەپ يېزىلىپتۇ. بۇنى مەن ئۆز كۆزۈم بىلەن كۆردۈم. بۇنىڭدىن باشقا ئەتىگەندە مەلۇم ئاشخانىغا كىرىپ تاماق بۇيرۇتتۇم. بۇ ئاشخانىنىڭ مۇلازىمەتچىلىرىنىڭ قىزغىن كۈتۈۋىلىشى مېنى بەكمۇ سۆيۈندۈردى ھەم شۇ تاماق چىققۇچە ئارىلىقتا ئاشخانىنىڭ ئىچىدە «ھاجەتخانا بارمۇ؟» دەپ سورىۋىدىم. بىر مۇلازىم ناھايىتى قىزغىنلىق بىلەن «ئارقا ھويلىدا بار» دەپ ئاتايىن ئاشخانىنىڭ سىرتىدىكى ھاجەتخانىغا باشلاپ ئەچىقتى. مەن ھاجەتخانىدىن چىققاندىن كېيىن قول يۇيىدىغانغا سىرتتا ئاپتوۋودا ئىسسىق سۇ تەييار قىلىپ تۇرۇپتۇ. مەن بۇنىڭدىن ئىنتايىن رازى بولدۇم. بۇ قەشقەر خەلقىنىڭ ماڭا ئوخشاش سىرتتىن كەلگەن، ناتونۇش بىر مېھمانغا تۇتقان پوزىتسىيەسى ئىنتايىن ياخشى بولدى. 2. كوزىچى يار بېشى مەھەللىسىنى زىيارەت قىلىش ئۈچۈن بارغىنىمدا مەلۇم بىر ئاكاش «ئۆزلىرى سىرتتىن كەلگەن ئوخشايلا، بۇ كوزىچى يار بېشى مەھەللىمىز قەدىمىي جاي بولغانلىقتىن، ساياھەت رايونى ھېسابلىنىدۇ. يولنى بىلمەي قالىسىلا. مەن يول باشلاي» دەپ ئالاھىدە مەن بىلەن مۇڭداشقاچ بۇ مەھەللىنىڭ قاتمۇقات سېلىنغان قەدىمىي جايلارنى ئېكىسكۇرسىيە قىلغۇزدى. كوزىچى يار بېشى مەھەللىسىنىڭ ئارقا تەرىپىگە چۈشكىنىمدە 60 ياشتىن ھالقىغان بىر بوۋاي ئۇچراپ قولۇمدىكى فوتو-ئاپىراتقا قاراپ «ئۆزلىرى سىرتتىن كەلگەن ئوخشايدىلا بالام! ساياھەتچىلەر كەلسە بىزنىڭ ئۆيگە كىرمەي كەتمەيدۇ. مەن ئەسلى ئاتا كەسىپ بولغان بىر كۇلالىچى. مېنىڭ بۇ ھۈنىرىمنى ھۆكۈمەتمۇ قوغدايدۇ. چەتئەلدىن كەلگەنلەرمۇ ئالاھىدە كۆرۈپ كېتىدۇ. ئۆزلىرىمۇ مېنىڭ بۇ ھۈنىرىمنى كۆرۈپ قويسىلا» دەپ ئۆيىگە باشلىدى. ئۆيىگە كىرگەندىن كېيىن تاكچىلارغا تىزىۋەتكەن ھەرخىل، ھەر رەڭدىكى قاچا-قۇچا، چىنە-چەينەك، لوڭقا، ئېۋرىق، چۆگۈن... قاتارلىق ئۇيغۇر كۇلالىچىلىق قول - ھۈنەرۋەنچىلىك سەنئىتى جۇلالىنىپ تۇراتتى. مەن بۇ قولدا ياسالغان سەنئەت بۇيۇملىرىغا قايتا - قايتا قاراپ چىقىپ، بىر قىسىم سۈرەتلەرنى تارتىپ چىقتىم. مەن بۇ قولى گۈل ھۈنەرۋەن كاسىپ تاغىمىزنى ئۇچراتقىنىمدىن ئىنتايىن خۇشال بولدۇم. ئۇ كىشىنىڭ مېنى قىزغىن ئۆيىگە تەكلىپ قىلغانلىقىدىن تولىمۇ سۆيۈندۈم. 3. مەن بۇ كىشى بىلەن خوشلىشىپ چىققاندىن كېيىن، «ئۆزلىرى نەگە بارىدىلا، بالام؟» دەپ مەندىن سورىدى. مەن بۇ كىشىدىن تارتىنمايلا «يۈسۈپ خاس ھاجىپنىڭ مازىرىنى زىيارەت قىلماقچى ئىدىم» دېگەندە دەرھال «چوڭ يولغا چىقىپ تاكسى بىلەن بارسىلا بولىدۇ» دېدى. مەن بۇ كىشىگە قايتا - قايتا رەھمىتىمنى ئېيتىپ، چوڭ يولغا چىقىپ تۇرۇشۇمغا ئالدىمغا بىر تاكسى كېلىپ توختىدى. شوپۇر ئۇستام: «ئۆزلىرى نەگە بارىدىلا ئۇكام؟» دەپ سورىدى. مەن «يۈسۈپ خاس ھاجىپ مازىرىنى زىيارەت قىلماقچى ئىدىم» دېدىم. «چىقسىلا ئۇكام، مەن ئاپىرىپ قوياي» دېدى شوپۇر ۋە ئارانلا بەش يۈەن ئالدى. مەن قەشقەرگە بېرىپ خۇددى ئۆز ئائىلەمگە قايتقاندەك شۇنداق خۇشال بولۇپ قايتتىم. مانا بۇ ئەمەلىيەت....