تۇنجى قېتىم ھۆسنخەت ئەسەرلىرىمنى ھوزورۇڭلارغا سۇندۇم

kirani

	muttelib يوللىغان ۋاقتى  2013-1-11 01:13 PM بۈگۈنكىسى ھەممىسى ئۇيغۇرچىكەنغۇ، قىينىلىپ بولسىمۇ ئ ...        بۇ ئەسەر 2012-يىلى ئىستانبۇل كاتخانا بىلىدىيىسىدە كۆرگەزمە قىلىنغان. بۇ ئىسلام خەتتاتلىق سەۋەيىسىگە يىقىن ئەسەر.

kirani

	ئەرەب يېزىقى ۋە ئۇنىڭدىن تۈرلىنىپ چىققان ھەرقايسى مىللەتلەرنىڭ خەتتاتلىقى دۇنيادىكى خەتتاتلىق سەنئىتى ساھەسىدىكى ئۆزگىچە بىر تۈر سۈپىتىدە،ئەرەب،پارس،تۈركىي،ئوردۇ،ۋە باشقا مۇسۇلمان مىللەتلەرنىڭ مەدەنىيەت  خەزىنىسىدىكى مۇھىم سەنئەت تۈرلىرىنىڭ بىر بۇلۇپ ھېسابلىنىپ قەدىرلىنىپ كەلمەكتە.بىزگە مەلوم بولغىنىدەك،تۈركىي تىللىق خەلقلەر،جۈملىدىن تۈركىيە تۈركلىرىنىڭ خەتتاتلىقى ئەرەب يېزىقى ئاساسىدىكى مۇسۇلمان خەلقلەرنىڭ خەتتاتلىق سەنئىتىنىڭ تارىخىدا مۇھىم ئورۇن تۇتىدۇ.گەرچە تۈركلەرنىڭ ئەرەب يېزىقى بىلەن ئۇچرىشىشى مىلادىيە 8~9 -ئەسىرلەردىكى ئىش بولسىمۇ،شۇنداقلا مىلادىيە 20-ئەسىرنىڭ 30-يىللىرىدىن ئىتىبارەن تۈركلەر ئەرەب يېزىقى ئاساسىدىكى تۈرك يېزىقىدىن ۋاز كېچىپ لاتىن يېزىقى ئاساسىدىكى تۈرك يېزىقىنى ئىشلىتىشكە باشلىغان بولسىمۇ ،ئەمما تۈركلەرنىڭ ئەرەب يېزىقى ئاساسىدىكى ئىسلام خەتتاتلىقىغا قوشقان تۆھپىسى ئىنتايىن زوردۇر.

kirani

	بۇنىڭ دەلىللىرى شۇكى ، بىرىنچىدىن،ئوسمان ئىمپىرىيەسى قۇرۇلغان 14-ئەسىردىن تارتىپ تاكى بۇ ئىمپىرىيە يىمىرىلگەن20-ئەسىرنىڭ 20-يىللىرىغىچە بولغان ئارىلىقتا تۈركلەر ئەرەب يېزىقى ئاساسىدىكى خەتتاتلىق ساھەسىدە دىۋانى،جەللى دىۋانى،رۇقئە،مۇسەلسەل،سىياقەت ھەم تۇغرا قاتارلىق مۇھىم خەت نۇسخىلىرىنى ئىجاد قىلدى ھەم ۋايىغا يەتكۈزدى.ئىككىنچىدىن،مىلادىيە 16-ئەسىردىن تارتىپ تاكى 20-ئەسىرگىچە بولغان ئارىلىقتا شەيىخ ھەمدۇللا ئەماسى(مىلادىيە 1520-يىلى ۋاپات بولغان ) ۋە ئۇنىڭ شاگىرتى ئەھمەد قارا ھېسارىي(مىلادىيە 1555-يىلى ۋاپات بولغان) ھافىز ئوسمان.(مىلادىيە 1698-يىلى ۋاپات بولغان.) مۇھەممەد رىزا كىتابدار ۋە ھەسەن جەلىلى ( ھەسەن چەلەبى) مەزكۇر خەت نۇسخلىرىدا ئىسىل ئەسەرلەرنى يېزىپ قالدۇرغان مەشھۇر خەتتاتلاردىن بولۇپ ھېسابلىنىدۇ. ئۈچىنچىدىن،ئوسمان ئىمپىرىيىسىدە ئىلگىرىكى ۋە زامانداش ھېچبىر پادىشاھلىق ۋە ئىمپىرىيىلەرگە ئوخشىمىغان ھالدا،ئوسمان ئىمپىرىيەسىنىڭ پادىشاھلىرى خەتتاتلىق ئىشلىرىغا ئالاھىدە كۆڭۈل بۈلۈپ،ئىمپىرىيە پايتەختى ئىستانبولدا مەخسۇس خەتتاتلىق ھە كىتابەتچىلىك بىلەن شۇغۇللىنىدىغان چوڭ ئورگان تەسىس قىلىپ،ئىسلام خەتتاتلىق ئىشلىرىنىڭ راۋاجلىنىشىغا مىسلىسىز ھەسسە قوشتى. خوددى ئىسلام دۇنياسىدا مەشھۇر ‹‹مەدىنىدە نازىل بولدى،مىسىردا ئوقۇلدى،ئىستانبۇلدا يىزىلدى›› دېگگن نەقىلدە دېيىلگىنىدەك،ئىستانبۇلدا قۇرئان ۋە باشقا دىنىي كىتابلار كىتابەتچىلىك ۋە خەتتاتلىق بۇيىچە مەخسۇس ئورگان-- دىۋانى ھۇماين قارىمىقىدىكى نەققاشخانىدا كۆپلەپ كۆچۈرۈلدى.مۇشۇ ئورگاندىكى مەخسۇس كىتابەتچىلىك ۋە خەتتاتلىق بىلەن شۇغۇللىنىدىغان نۇرغۇن خەتتاتلارنىڭ تىرىشچانلىقى نەتىجىسىدە،ئىستانبۇل پۈتۈن ئىسلام دۇنياسىدىكى خەتتاتلىق مائارىپىنىڭ مەركىزى بولۇشتەك شان-شەرەپكە نائىل بولدى.بۇنداق ئەھۋال تاكى ئالدىنقى ئەسىرنىڭ 20- يىللىرىغىچە داۋاملاشتى. ھەتتا ھازىرمۇ تۈركىيە پۈتۈن ئىسلام دۇنياسىدىكى خەتتاتلىق ئوقۇ-ئوقۇتۇش ئىشلىرى ئېلىپ بېرىلىدىغان ئاساسىي جاي بولۇپ تۇرماقتا.

kirani

	جۈمىلىدىن ئۇيغۇر خەتتاتلىرىنىڭمۇ خەلقئارا ئىسلام خەتتاتلىق سەنئىتىگە قوشقان تۆھپىسىنىمۇ تۆۋەن مۆلچەرلەشكە بولمايدۇ.سۆزىمىزنىڭ دەلىلى شۇكى،پۈتۈن دۇنيا مۇسۇلمانلىرىنىڭ قىبلىسى بولغان مەككىدىكى كەئبىنىڭ يوپۇقى ئۈستىدىكى خەتلەرنى قاغىلىق ناھىيىسىدىن چىققان دۇنياغا مەشھۇر خەتتات--ئابدۇرېھىم ئەمىن ئەپەندى يازغان.

kirani

	ھازىرقى ۋاقىتنى دىسەكمۇ،مارالبىشى ناھىيىسىدىن چىققان داڭلىق خەتتات خەيرۇللا ئەزىزۇللا ئەپەندىم سەئۇدىيدىكى ئۇستاز خەتتاتلارنىڭ بىرى.      دىمەككىم، يىقىنقى قىسقا بىرنەچچە ئون يلى ئىچىدە بىر نەچچە قىتىم يېزىق ئۆزگەرتكەن بىزدەك مىللەتكە نېسبەتەن بۇ ناھايىتى چوڭ بىر ئىش ھېسابلىنىدۇ.

kirani

	بىزنىڭ خەتتاتلىقىمىز تارىختىن بۇيان شانلىق سەھىپىلەرنى ياراتقان .مىڭ ئەپسۇسكى،19-ئەسىرلەردىن 20- ئەسىرنىڭ ئاخىرقى چارىكىگىچە سوزۇلغان جاھالەت ۋە زور كۆلەملىك كىتاب كۆيدۈرۈش مالامەتلىرى ، تەكرار يېزىق ئۆزگەرتىش ،‹‹مەدەنىيەت زور ئىنقىلابى›› قاتارلىق بىرقىسىم ئاپەتلەر تۈپەيلىدىن خەتتاتلىق سەنئىتىمىز مىسلىسىز چىكىنىشكە يۈز تۇتتى.      20-ئەسىرنىڭ 80 - يىللىرىدىن كىيىن  ئابدۇلھەق ئوشۇرى،نىياز كېرىم شەرقى قاتارلىق تۆھپىكار خەتتاتلىرىمىز، يېزىق تاتقىقاتچىلىرىمىزنىڭ پىداكارلىق كۆرسىتىشى كۆرسىتىشى نەتىجىسىدە يېزىق ۋە خەتتاتلىقىمىز قايتا تىرىلگەن بولسىمۇ ، لىكىن ئۇزاق داۋاملاشقان مەدەنىيەت رىيازەتلىرىنىڭ قۇرىماس ئاسارەتلىرى تۈپەيلىدىن ، خەتتاتلىقىمىز خەلقئارا ئىسلام خەتتاتلىق سەنئىتى سەۋىيىسىدىن تەدرىجىي يىراقلاپ،تار دائىرىدىكى مەھەللىۋىي سەۋىيىدە توختاپ قىلىشتىن يىراق بولالمىدى.

xiho

	ئىسىل يېزىلغان خەتلەركەن!

hunbag

	muttelib يوللىغان ۋاقتى  2013-1-11 01:13 PM بۈگۈنكىسى ھەممىسى ئۇيغۇرچىكەنغۇ، قىينىلىپ بولسىمۇ ئ ... بۇ چاقچاقمۇ ياكى بىلمىگەنلىكتىنمۇ مەنمۇ بىلەلمىدىم . بىراق شۇ ئەمەلىيەتكى بۇ خەتلەرنى  يازغان قېرىنداشلارنىڭ ھەممىسى ئاللاھ مەقبۇل قىلغان بولسا مۇسۇلماندۇر . بۇت ياكى  باشقا بىر نېمىلەرنىڭ يېزىلىشى مۇمكىن ئەمەس

muttelib

	hunbag يوللىغان ۋاقتى  2013-1-12 09:12 PM بۇ چاقچاقمۇ ياكى بىلمىگەنلىكتىنمۇ مەنمۇ بىلەلمىدىم .  ... بىر قارىشىمغىلا شۇنداق كۆرۆنگەنتى مۇنداقلا چاقچاق قىلىپ دەپ قويغان گەپ ، مەنمۇ قىرىنداشلىرىمىزنىڭ قاراپ تۇرۇپ ئۇنداق قىلمايدىغانلىقىغا ئىشىنىمەن.

xapqat

	قوشماق ئەپەندى ھازىرقى خەتتاتلىرىمىز ئارىسىدا ئۆزىگە خاس يول تۇتۇپ كېلىۋاتقان  خەتتاتلىرىمىزدىن بىرى، ئۇ ئۆزىنىڭ تەگئاتى بولمىش -قوشماق نامى بىلەن خەتتاتلىقتىكى قوشماق(تۈۋئەم) نۇسخىسىدا داۋاملىق تۈردە ئىنزدىنىپ بىر تۇركۈم مۇنەۋۋەر ئەسەرلەرنى ئىجاد قىلىدى. قوشماق ئەپەندىنىڭ ئەسەرلىرى -يېڭېلىققا باي،مەزمونى ناھايىتى ياخشى تاللانغان، قەلەم ماھارىتى ئۇستىىلق بىلەن نامايەن قىلىنغان ئېسىل ئەسەرلەردۇر. مەن ئاكا ئاغىنىمىز قوشماق ئەپەندىنىڭ تېنىگە سالامەتلىك ئائىلىسىگە خاتىرجەملىك ۋە بەخىت،ئىجادىيتىنىڭ ئۇتۇقلۇق بولىشىغا تىلەكداشمەن