تۈمەن دەرياسى ھەققىدە نىمىلەرنى بىلسىز؟

DILKASH

	بەزىلەرنىڭ دېيىشىچە: بۇ دەريانىڭ سۇ مەنبەسى دەريانىڭ يۇقىرى ئېقىنىدىكى نۇرغۇنلىغان بۇلاقلاردىن ئېقىپ چىققان سۇ بولغاچقا شۇنداق ئاتالغان دەيدۇ. چۈنكى بىر دەريا سۇ ھاسىل قىلىش ئۈچۈن نۇرغۇن بۇلاق سۈيى بولۇش كېرەك.  بۇ يەردىكى تۈمەن (ئون مىڭ) كۆپلۈككە ۋەكىللىك قىلىدىغان سان بولۇپ، بۇلاق سانىنىڭ ئونمىڭ ئىكەنكىلىنى بىلدۈرمەيدۇ، بۇلاقنىڭ ناھايىتى كۆپلىكىنى ئىپادىلەيدۇ. خۇددى 30 ئوغۇل دېسە، شۇ يەردە بار ئوغۇللارنىڭ سانىنىڭ دەل 30 ئەمەسلىكىنى، شۇ يەردىكى نۇرغۇن ئوغۇللارنى  بىلدۈرگەندەك. دەرۋەقە بۇ دەريانىڭ سۈيى ياز پەسلىدىكى كەلكۈن مەزگىلىدىن باشقا ۋاقىتلاردا سۈزۈك ئاقىدۇ. يۇقىرى تەرىپى- خاڭدى، لەنگەر تەرەپلەردە نۇرغۇن بولاق بار. ھازىر ئاز قالدى. كەلكۈن مەزگىلىدە لاي سۇ ئاقىدۇ.

xahanime

	ھى ھى مىنىڭ كونا ئۆيۇم  تۇمەن دەريا بويىدا ئىدى كىچىكىمدە بەك يامان بولغاچقا دەرياغا چۇشەتتىم ،راستىنلا دەريا سۇيى بەكلا سۇزۇك كۆپ ئاقاتتى كىيىنچە پۇتۇن يەر ئاستا سۇ يوللىرىنى دەرياغا قۇيغاندىن بىرى 下水道دەريا بولۇپ قالغان. كىيىن موھىتىنى ياخشىلىدى،سۇيىنى مول ئاقسۇن دەپ نەچچە يۇز يەر ئويۇش ماشىنىسىنى ئىشقا سالدى ،بىر ۋاقىت سۇيى كۆپ بولسىمۇ ئەمما كىيىن يەنە سۇ راۋان بولماي لاي لاتقىلار تۇرۇپ قىلىپ توشۇلۇپ قالدى. ھازىر پۇتۇن يەر ئاستى سۇ يوللىرىنى تاقاپتۇ،ئەمما سۇ ئاز دەريا غا ئوخشىماي قالدى، لىكىن ئازىرقى ئەھۋالىدىن خەۋەرسىزمەن .

zulayha

	تېمىم بولسىمۇ سۈيى ئېقىپ تۇرغاي...قۇرۇپ قالمىغاي...مەڭگۈ ئاققاي. تۈمەن دەرياسى (2007-يىلى 1-ئاينىڭ 5-كۈنى) ئېقىنلىرى قۇرۇشقا يۈزلەنگەن تۈمەن دەرياسى (2007-يىلى 1-ئاينىڭ 5-كۈنى) ئەۋزەر سۇلىرى قويۇلۇۋاتقان تۈمەن دەرياسى (2007-يىلى 1-ئاينىڭ 5-كۈنى)

DAWRAN0991

	esil521 يوللىغان ۋاقتى  2013-1-14 12:30 AM كىچىكمدە بىز شۇ دەريادا سۇغا چۆمۈلۈپ ئوينايدىغان ...ھا ... سىز مەن بىلەن چۇمۈلگەنمۇ تىخى..مەنمۇ كىچىكىمدە مەھەلىدىكى دوسلىرىم ياكى 7-باشلانغۇچتا ئوقۇيدىغان ساۋاقداشلىرىم بىلەن دائىم شۇ دەرياغا چۈمۈلۈپ ئوينايتىم..دەريا بويىدا نۇرغۇن دەرەخلەر يول بىلەن دەريانى توسۇپ تۇراتتى...بەزىدە كەلكۈن كىلىپ قالاتتى...ھازىردەريا سۈيى  ئادەمنىڭ تىىزغىمۇ كەلمەيدىكەن..كىچىكلىكىمىزدىكى تاتلىق  ئەسلىمىلىرىمىز قالغان دەريا...قەشقەر خەلىقنىڭ ئانا دەرياسى...بىر مەزگىل ئانا دەريانى قۇتقۇزۇش دولقۇنى كۈتۈرۈلگەندە تارىم دەرياسى ،زەرەپشان دەرياسى قاتارلىق بىر قىسىم دەريالارغا مەبلەغ سىلىندى..كىيىن شۇ قاتاردا تۈمەن دەرياسى يىقىنقى مەزگىلدە كۈڭۈل بۆلۈنۇپ ھازىرقى ھالەتكە كەلدى.ئەگەر تەدبىر قوللىنىلمىغان بولمىسا سۇ نىڭ باش مەنبەسىدىن يولداشلار تۈركۈملەپ كىلىپ تاش سۈزۈپ سىتىپ ،دەريا سۈيىنىڭ ئۇزاققا بارالمايلا قومغا سىڭىپ كىتىشىني كەلتۈرۈپ چىقارسا ،يەنە بىر تەرەپتىن،كىرەمباغ دوختۇرخانا (قەشقەر خەلىق دوختۇرخانىسى)نىڭ كىرەكسىز زەرداپلىرىنى قويۇپ بىرىدىغان سازلىققا ئايلىنىپ كەتكىنى تۇرغان....

nalazar

	مىنىڭ  ئۇنىڭ رەسىمىنى تۈمەن دەرياسىدا ئىقىتىۋەتكەن ئىدىم ....

aa0998

	مېنىڭ ئۆيەم بىلەن تۈمەن دەرياسىنىڭ ئارلىقى200مېتىر كېلىدۇ كېچىك ۋاقىتلاردا ياز كۈلىرى بەك ئويناپ كېتىتۇق بالىلىق ۋاقىتنى بىر ئەسلەتكنڭىزىگە رەخمەت

!UYGHURJAN

	كورلىدىكى كۆنچى دەرياسىنىڭ رەسىمىمۇ تۇردىغۇ ئارىسىدا .

shiwirghan

	DILKASH يوللىغان ۋاقتى  2013-1-14 01:16 AM بەزىلەرنىڭ دېيىشىچە: بۇ دەريانىڭ سۇ مەنبەسى دەريانىڭ ي ... بۇ قاراشقا مەنمۇ قوشۇلىمەن ، بوۋىلىرىمىز شۇنداق دەيدىغان . تۈمەن دەريا قەشقىرىمنىڭ  ئانا دەرياسى، چىن ئۆتمۈشنىڭ شاھىد-گۇۋاھسى . ئۆتمۈشلەردە ئاققان دولقۇنلۇق ، ئەتراپى كەڭ ، تامام يۇلغۇنلۇق . بۇغرا ئاتام كۆچۈرگەن شۇڭا قەشقىرىمنى تۈمەن بويىغا . سىيىت نوچى ،نۇزۇگۇملاردەك ، جەسۇرلارنى قوشقان قاتارغا، خاقانىيە گۈلتاجى بولغان   مەرىپەتنىڭ مەشئىلى بولغان ، ئەللامىلەر يېتىشكەن بۇندا . ئەركەك سۇ دەپ ئاتالغان شۇڭا ، توسالمىغاچ تۈمەنمىڭ لاتقا . ئاۋام-خەلقى جەسۇر-مەردانە ، بوي بەرمىگەچ ياۋلارغا-ياتقا .

aptap104

	قەشقەردە مۇشۇ دەرياغا  سۇغا چۈشۈپ ئوينىمىغان قەشقەرلىك بولمىسا كىرەك . بۇ دەريانىڭ نامىي ئينىڭدىن بۇرۇن تىلغا ئىلىنغان . قاراخانلار نىمە ئۈچۈن پايتەخىتنى ئىككى دەريا ئارسىغا قۇرىدۇ ، بىرسى قىزىل دەريا ، بىرسى تۈمەن دەريا ... بۇ گەپنى بىر چاغلار مۇنبەرلەرد كۆرگەن ئىدىم .

ئەلپىدا2

	esil521 يوللىغان ۋاقتى  2013-1-14 12:30 AM كىچىكمدە بىز شۇ دەريادا سۇغا چۆمۈلۈپ ئوينايدىغان ...ھا ... كىملەر تۈگىتەتتى.....ئەلۋەتتە ئەجدىھا ئىچىپ تۈگىتىدۇدە......