ئۇيغۇر تىلى خەتەر ئىچىدىكى تىللار قاتارىدا ئەمەس

maxim

	saltanat يوللىغان ۋاقتى  2013-2-19 03:33 PM ئۇنداقتا ئۇيغۇر تىلى يوقىلىپ كىتىش تىزىملىكىگە كىرگۈز ... سىز ماقالىنىڭ مەزمۇنىنى تازا چۈشەنمەپسىز ،ھەم مۇشۇنداق سوئال سورايدىغان كىشىلەرگە جاۋاب ،ئۇيغۇر تىلىنىڭ ھازىرقى ئەھۋالىنىڭ كۆڭۈلىدىكىدەك ئەمەسلىكى ئۇنىڭغا ھەرۋاقىت   كۆڭۈل بۆلۈش كېرەكلىكى ئىنكار قىلىنمايدۇ ،پەقەت بۇ يەردە قانداق ئاسراش ،قانداق تەشۋىق قىلىش ئۇسۇلى سۆزلىنىۋاتىدۇ.   ئۇنىڭدىن باشقا ،تىل خەتەر ئىچىدىكى تىللار تىزىملىكىگە كىرگۈزىدىغان يەرگە يەتكەندە ،قوغدايمىز دەيدىغان ئادەممۇ چىقمايدۇ ، تىزىملىككە كىردى، يوقىدى دېگەن گەپ ،بىر شوئار بىلەن تەقدىرنى ئۆزگەرتگىلى بولمايدۇ ،لېكىن خاتىرجەم بولۇڭ ،ئۇ كۈنلەرگە سىز ئۇلاشمايسىز ،بالىڭىزمۇ ئۇلاشمايدۇ ،نەۋرە -چەۋرىڭىز ئۇلىشىپ قالسا ئەمدى ھەيتاڭ ،سىز بالىڭىزغا تىلىنى ساق تاپشۇرسىڭىز،ئۆزىڭىزگە يۈز كېلەلىسىڭىزلا  شۇ كۇپايە ،كەلگۈسىدە قانداق سىرتقى كۈچنىڭ تەسىرى پەيدا بولىدىغانلىقىنى بىلگىلى بولمايدۇ .

tewelgha

	ئانا تىلىمىز يوقۇلۇپ كەتمەيدۇ ،لىكىن دىققەت قىلمىساڭ ئەبجەش بولۇپ كېتىدۇ .بىزدىكى ئەڭ چوڭ مەسىلە ئانا تىلنىڭ ساپلىغىنى قوغداش مەسىلىسى . ھەر خىل مىللەتلەر توپلىشىپ ئولتۇراقلاشقان ،ھۆكۈمەت تىلى باشقا تىل بولغان جايلاردا تىل ئاسلىمىلاتسىيەسى بەكرەك تىز بولۇپ كېتىدىغانلىغى ئېنىق .مۇشۇ تىل ئاسلىمىلاتسىيەسىدىن ئوڭۇشلۇق مۇداپىئەلىنىش  ۋەزىپىسىنى يالغۇز مەكتەپكىلا ئارتىپ قويساق بولمايدۇ، بۇ ھەم  بىز ئاتا-ئانىلارنىڭ مەجبۇريىتى  . مېنىڭ نەۋرىلىرىمگە ساپ ئۇيغۇر تېلىنى ئۆتكۈزۈپ بېرىشكە ئىشەنچىم زور .دوستۇم ! قېنى سىزمۇ شۇنداق غەيرەتكە كېلىڭ ............

maxim

	baywetqe يوللىغان ۋاقتى  2013-2-19 03:52 PM «ئۇيغۇر تىلى خەتەر ئىچىدىكى تىللار قاتارىدا ئەمەس»ئىك ... بۇ نېمە دېگەن گەپ ئەمدى ،كاللا دېسە پاقالچاق دەيدىغانلار بار ئىكەنغۇ  .سىز   قۇدۇق ئىچىدىن بۇلغانغان ھاۋاغا قاراپ ، ھاياجانلىنىپ  تىل بەرباد بولغاندەك تۇيۇلغان بىلەن ،مەن خەلقئارا ئېنقىلما ھەم ئۆلچەملەر بىلەن بۇنىڭغا جاۋاب بەردىم . ھەرقايسى مەنبەلەرنى تولۇق بەرگەن ،يەتمىسە بۇنى كۆرۈپ بېقىڭ http://en.wikipedia.org/wiki/Endangered_language پەقەت رازى بولمىسىڭىز ،ب د ت غا ئىلتىماس يېزىڭ ،مېنىڭ تىلىم خەتەر ئىچىدە ،مەن بالامغا ئۇيغۇر تىلى ئۆگىتەلمەيمەن ،خاپا بولمىسىڭىزلار ،ئۇنى خەتەر ئىچىدە دەپ تىزىملاپ قويغان بولساڭلار دەپ.ئاندىن بىر مەزگىل  ئانا تىلىم ،خەيرى -خوش ،ئەلۋىدا دەيدىغان شېئىلارنى يېزىپ نام چىقىرىشىڭىزغا ياردەمدە بولۇپ قالار . خاتىرجەم  بولۇڭ ،سىز ئىسمىنى چىقارغانلارنىڭ ھەممىسىنى ناھايىتى ياخشى ئورۇنلاپ كەلگەن.ماڭا دېگەنگە قارىغاندا .سىز ئۆزىڭىز ياخشىراق ئورۇنلاڭ !

maxim

	baywetqe يوللىغان ۋاقتى  2013-2-19 03:52 PM «ئۇيغۇر تىلى خەتەر ئىچىدىكى تىللار قاتارىدا ئەمەس»ئىك ... ئىنكاسىڭىزنى قانچە قېتىم ئۆزگەرتمەكچى ؟!

baywetqe

	maxim يوللىغان ۋاقتى  2013-2-19 04:21 PM بۇ نېمە دېگەن گەپ ئەمدى ،كاللا دېسە پاقالچاق دەيدىغان ... مەندەك كالۋانى كەچۈرۈڭ،ماكسىم خانىم! تېمىڭىزغا چاۋاك چالالمىدىم. ماكسىم خانىم،بۇ يەردە قانداقتۇ بىرەركىم خۇسۇسىي ئابرويى ئۈچۈن كاپاشلاۋاتقىنى يوق ھەم ئۇنچىلىك مادارسىزبىلەن مەندە تېخىمۇ يوق.سىز شۇنداق دېگەن بولسىڭىز شۇ بويىچە بولسۇن،ئەمىسە. لېكىن،ب د ت غا كىم سۇنۇپ،سانلىق-مەلۇماتلارنى كىمنىڭ تۈزۈپ چىققىنىنى ئۈچ مېڭىڭىزنىڭ ھەممىسى بىلەن ئويلاپ كۆرۈشىڭىزمۇ خاتا ئەمەستۇ دەپ ئويلايمەن. تىرىشچانلىقىڭىز ۋە ئىزدىنىشلىرىڭىز بەرىكەتلىك بولغاي.داۋاملىق تىرىشىڭ...

izqel

	ئۇيغۇرنىڭ تىلى راسىتلا خەۋىپتە قالغىنى يۇق،ئەمما ھازىرقى مائارىپتىكى بەزى ئۇقۇتۇش ئۇسۇللىرى بالىلارنى كىيىنچە يا ئۇنىڭدا يا بۇنىڭدا يۇق بولۇپ تەربىيلىنىپ قالارمىكىن دىگەن ئوي بىلەن شۇنداق بولىۋاتىدۇ.سىزمۇ تۇغرا چۈشىنىڭ،دىگىنىڭزمۇ ئورۇنلۇق،ئەمما شىنجاڭدىن باشقا جۇڭگۇدىكى باشقا ئاپتۇنۇم رايۇنلارغا قاراپ بىقىڭ،مەسلەن نىڭشىيا خۇيزۇ ئاپتۇنۇم رايۇنىدا خۇيزۇلار خەنزۇ تىلىنى ئىشلىتىدۇ،ئەمما ئۇلار ئىشلەتمەيمۇ ئامالى يۇق،چۈنكى ئۇلارنىڭ يىزىقىمۇ يۇق.ئۇنىڭدىن باشقا گۇاڭشى جۇاڭزۇ ئاپتۇنۇم رايۇنىدىكى جۇاڭزۇ مىللىتى تۇغۇرلۇق ئىشلارغا دىققەت قىلىپ بىقىڭ،ياكى ئەتىراپىڭىزدىكى جۇاڭزۇ مىللىتىدىن بۇلغان ھازىرقى ياشلارغا قاراپ بىقىڭ،ئۇلارنىڭ تىلى ئانا تىلى بولماستىن خەنزۇ تىلىدۇر.مەنمۇ بىر قانچە مۇشۇ مىللەتتىن بولغان ياشلارنى بىلىمەن،ئانا تىلنى ئاڭلىسا ئازىراق چۈشىنىدىكەن،ئەمما قالغان پائالىيەتتىكى ئىشلىتىدىغان تىلى يەنىلا خەنزۇ تىلى،ئىچكى مۇڭغۇلدىمۇ شۇنداقراق سەزدىم.شۇڭا ئەمدى مەركەزنىڭ شىنجاڭ خىزمىتى سۆھبەت يىغىنى ۋە ئىلگىرىلا باشلانغان غەرىپنى ئىچىش دولقۇنىنىڭ تەسىرى بىلەن بالانغان تەرەققىيات، ۋە ئىخدىسادى ئەۋزەللىك بىرىنجى ئۇرۇنغا قۇيۇلغان شارائىتتا ئىچكىردىن شىنقاڭغا ئورۇنلاشقان ۋە ئورۇنلىشىۋاتقان دۆلەت باشقۇرشىدىكى كارخانىلار ۋە باشقا چوڭ ئوتتۇرا كارخانىلارنىڭ ئىچكىردىن خىزمەتچى ۋە تىخنىكلارنى ئىلىپ چىقىشى،شۇنىڭدەك كۈز پەسىللىرىدىكى شىنجاڭغا پاختا تىرىش ۋە باشقا ئىشلار ئۈچۈن چىقىۋاتقان ئىشلەمچىلەرنىڭ سانىنىڭ يىلسىرى كۆپىيىشى سەۋەبلىك بىزنىڭمۇ تۇرمۇشىمزدا خەنزۇ تىلىنى بىلمىسەك بولمايدىغان ۋەزىيەت يارىتىلدى.شۇنىڭغا ماس ھالدا   ھازىرقى ئاتا ئانىلار بالىلىرىنىڭ ياخشى خىزمەتكە ئورۇنلىشىشى ئۈچۈن بالىلىرىنى خەنزۇ تىلى مەكتەپلرىدە ئۇقۇتىشى سەۋەبلىك كىلىپ چىققان بەزى ئاچچىق رىئاللىقلار بىزنى شۇ يۇقارقى مىللەتلەرنىڭ ئورنىغا قالارمۇ دىگەن گۇمانغا يۈزلەندۈرمەي قالمايدىكەن.ئەمدى ئاچچىق رىئاللىق دىگىنىمىز،يا ئۇيغۇرچە تىپىك خارەكتىر بىلەن تەپەككۇر قىلالمايدىغان،يا خەنزۇ تىلىدا ئۇقۇپمۇ خىزمەتكە ئۇرۇنلىشالمىغان ئىشلارنى كۆزدە تۇتتۇم،بۇنداق بالىلار بىر خىل جىمغۇر،يا باشقا ئۇيغۇر بالىلاردەك قىنى قىززىق،شۇق ئەمەس.بۇرۇن قايسى بىر خەۋەردە مۇنداق دىيىلىپتىكەن،ئۇيغۇر تىلى دۇنيادىكى ئاساسلىق 2000دىن ئارتۇق تىل ئىچىدە سانى مىلىيۇندىن ئاشىدىغان مىللەتلەر ئىچىدە 98-ئورۇندا،تىلنىڭ دۇنيادىكى ئەمىلىي قۇللىنىش جەھەتتە 123- ئورۇندا تۇرىدۇ دەپ ئىلان قىپتىكەن.

baywetqe

	maxim يوللىغان ۋاقتى  2013-2-19 04:24 PM ئىنكاسىڭىزنى قانچە قېتىم ئۆزگەرتمەكچى ؟! سىزمۇ قىلالايسىز...

qolyigiti

	ئانا تىلنى قوغداش مۇھىم بىر مەسئۇلىيەت ، خەتەر ئەمەس دەپ سەل قاراشقا بولمايدۇ ، تىلىمىزنى ئۆزىمىز بۇزۇپ سۇسلاشتۇرىدىغان ئادەتنى قەتئى تۈگىتىپ ، ئەبجەش تىلنى چەكلىشىمىز كىرەك

maxim

	baywetqe يوللىغان ۋاقتى  2013-2-19 04:25 PM مەندەك كالۋانى كەچۈرۈڭ،ماكسىم خانىم! تېمىڭىزغا چاۋاك ... مەقسىتىڭىزنى چۈشەندىم  ،سىز زىيادە سەزگۈر بولۇپ كېتىپسىز ،مەن رەسمىي تىزىملىككە بىرەر قۇر قاراپ باقتىم ،ئۇ تىللار ئاساسەن ئىسمىنىمۇ ئاڭلاپ باقمىغان ،نوپۇسى ناھايىتى ئاز ،جانلىقلىق دەرىجىسى ناھايىتى تۆۋەن تىللار ئىكەن ،باشقا ئېھتىماللىق ،ئامىللارنى چىقىرىۋىتىپ پۈتۈنلەي نەزرىيە جەھەتتىن قارىغاندا  ئۇيغۇر تىلى ئۇلاردىن جىق ئۈستۈن تۇرىدۇ  ،خەلق ئىچىدە ئۆز ئارا تىلنىڭ تەقدىرى توغۇرلۇق دىيىشسەك بولىدۇ ،لېكىن بىر تىلنىڭ رەسمىي ئۆلچەم بىلەن تىزىملىككە كىرگەنلىكى ،ئۇ تىلنىڭ ھەقىقەتەن غايىپ بولىدىغانلىقىنى دېرەك بېرىدۇ .بۇنداق ھاقارەتلىك سالاھىيەت  كىشىلەرنى تىلنى ئاسراشقا ئۈندەشنىڭ ۋاسىتىسى ئەمەس ،شۇنداق بولغاندىمۇ تېخى ۋاقتى ئەمەس .

baywetqe

	maxim يوللىغان ۋاقتى  2013-2-19 04:38 PM مەقسىتىڭىزنى چۈشەندىم  ،سىز زىيادە سەزگۈر بولۇپ كېتى ... مۇنازىرە بىلەن ھەممە ئايدىڭ بولدى...چۈشەندىم. رېئاللىق قانداق بولسا شۇ،«ئەمەس»،«شۇنداق»دېگەن ھۆكۈملىرىمىزمۇ ئارتۇقچە . تارىخىي ساۋاقلار ھەممىگە ئايان. مەن پەقەت بىخۇد،گۇمراھلىقتا قېلىشتىن خەۋپسىرەش نۇقتىسىدا. ھەممەيلەن خەتەردىن قورقىدۇ،لېكىن خەتەر تەييارلىقى بارلاردىن قورقىدۇ ئەمەسمۇ. خاتا چۈشەنگەن بولسام ئەپۇ قىلىڭ. تېما يوللىغاندا تەسىرىنى ئويلىشىپ يوللاشنى ئەسكەرتىپ قويسام كۆڭلىڭىزگە ئالمىسىڭىز. نۇرغۇن ئۇچۇرلار بىلەن تەمىن ئەتكىنىڭىز ئۈچۈن يەنە بىر قېتىم رەھمەت. ئۆزىڭىزنى ئاسراڭ،ئامان بولۇڭ.