مۇتەللىپ ئىقبال جەمئىيەتشۇناسلىق يازمىلىرى

سوۋغات ۋە ھوقۇق(كۈچ)

مۇتەللىپ ئىقبال ئىنسانشۇناسلىق ساھەسىدە كىشىلەر ئارىسىدىكى ئالماشتۇرۇشنىڭ ماھىيتى ۋە ئالماشتۇرۇشنىڭ رۇلى ھەققىدە قەلەم تەۋەتكەن ئىنسانشۇناس مالىنوۋسكى(Bronislaw Malinowski) بولۇپ، ئو ئىپتىدائىي قەبىلىلەردىكى ئالماشتۇرۇشنى مەخسۇس كۆزەتكەن. مالىنوۋسكى ئىپىتدائىي قەبىلىلەردىكى سوۋغات ئالماشتۇرۇشنىڭ ئەسلىدە قەبىلىلەر ئارىسىدىكى ئىتىپاقلىقنى كۈچەيتىدىغانلىقىنى ئوتتۇرىغا قويغان. كۇلا(Kula) سىستىمىسىدىكى ھەر بىر قەبىلە باشقا قەبىلىلەر بىلەن مارجان ۋە ئۈزۈك قاتارلىق نەرسىلەرنى قەرەللىك ئالماشتۇرغان. قەبىلىلەر ئارىسىدىكى بۇ خىل سوۋغات ئالماشتۇرۇش ئەسلىدە بىر خىل مەجبۇرىيەتكە ئايلانغان بولۇپ، قەبىلىلەر ئارىسىدا ھەرخىل زىننەت بويۇملىرى ھەر يىلى ئالماشتۇرۇلۇپ تۇراتتى. ئىنسانشۇناسلار ئىچىدە سوۋغات

داۋامى

مودا قانداق نەرسە؟

Posted in ئىجتىمائىي مۇلاھىزىلەر

مۇتەللىپ ئىقبال بۈگۈنكى دۇنيا ئىستىمال دۇنياسى ئىدى. بۈگۈنكى دۇنيادا مەدەنىيەت ئىستىمالچىلار تەرىپىدىن ئىستىمال بويۇملىرىنىڭ قازناقى سۈپىتىدە كۆرىلىدۇ.[1] بۈگۈنكى دۇنيادا مەدەنىيەت بار بولغان ئىھتىياجلارنى قاندۇرۇش ئەمەس، بەلكى يىڭىدىن ئىھتىياج يارىتىش ۋەزىپىسىنى ئۈستىگە ئالغان ئىدى. زامانىۋى جەمئىيەتتە مەدەنىيەت خىلمۇ-خىل ئىھتىياجلارنى يارىتىپ بازارنى جانلاندۇراتتى. مودا دەل مۇشۇنداق ئىھتىياجقا ماسلاشقان بىر نەرسە ئىدى. زامانىۋى جەمئىيەتتە مودا كىشىلەرنىڭ مەلۇم بىر جەمئىيەت ياكى گۇرۇپپىغا تەۋە بولۇش ئىھتىياجى بىلەن مەلۇم كىشىلەر ئايرىم بولۇش ئىھتىياجىدىن توغۇلغان ئىدى.[2] كىشىلەر جەمئىيەت تەرىپىدىن ئىتراپ قىلىنىشقا ئىرىشىشىنى

داۋامى

ئەركىنلىك ھەققىدە كىچىككىنە مۇلاھىزە(2)

Posted in ئىجتىمائىي مۇلاھىزىلەر

چارلېس خورتون كولينىڭ ئەركىنلىك قارىشى مۇتەللىپ ئىقبال كولي ئامېرىكا جەمئىيەتشۇناسلىقىغا ئاساس سالغۇچى مۇھىم ئىسىملارنىڭ بىرى. ئۇ 1864-يىلى توغۇلغان ۋە 1929-يىلى ۋاپات بولغان. ئۇ سىمۋوللۇق ئالاقە نەزەرىيەسىنىڭ تەرەققى قىلىشى ئۈچۈن بەلگىلىك دەرىجىدىكى پىكىر بىلەن تەمىنلىگەن. ئۇنىڭ بىرىنجى گۇرۇپ(دوستلۇق، ئائىلە) ھەققىدىكى قاراشلىرى بۆگۈنكى كۈندىمۇ جەمئىيەتشۇناسلار تەرىپىدىن قوللىنىلىدۇ. كولي ئەركىنلىك ھەققىدە مەخسۇس تەتقىقات ئېلىپ بارمىغان. ئەمما، ئەركىنلىك بىلەن جەمئىيەتتىكى ئىجتىمائىي تەرتىپ ھەققىدە كىشىنى قايىل قىلارلىق پىكىرلەرنى ئوتتۇرىغا قويغان. ئۇنىڭغا نىسپەتەن ئېيتقاندا، ئەركىنلىك ئەقلىيلىكنىڭ كەم بولۇشى ئەمەس، بەلكى، ئەقلىيلىكىنىڭ

داۋامى

ئاز سانلىقلار بايلىقىنىڭ ھەممىمىزگە پايدىسى تىگەمدۇ؟

Posted in ئىجتىمائىي مۇلاھىزىلەر

مۇتەللىپ ئىقبال كىتاب ئوقۇش خاتىرىسى * غايەت زور مال-مۈلۈك بار يەردە غايەت زور تەڭسىزلىك مەۋجۇت. بىر كىشىنىڭ باي بولۇشى ئۈچۈن ئەڭ ئاز بەش يۈز كىشى پېقىر بولۇشى لازىم. بايلار ۋە كۈچلۈكلەرگە ھەيران بولۇپ، ئۇلارغا چوقۇنغان ۋاقتىمىزدا، پېقىر ۋە مۇھتاج بولغانلارنى خور كۆرۈش ۋە ياكى ئۇلارنى كۆرمەسكە سېلىش ئەخلاق چۈشەنچىمىزنى تۈگەشتۈرىدىغان ئەڭ مۇھىم سەۋەپلەرنىڭ بىرىدۇر. -ئادام سىمىس ”ئاز سانلىقلار بايلىقىنىڭ ھەممىمىزگە پايدىسى تىگەمدۇ؟“(Does the Richness of the Few Benefit Us All?) ناملىق

داۋامى

كېيىنكى بەت »