فۇچىك

فۇچىك (1903-1943-يىللار) پراگا شەھىرىدىكى بىر ئىشچى ئائىلىسىدە تۇغۇلغان، ئۇلۇغ ئۆكتەبىر ئىنقىلابىنىڭ ئىلھامى بىلەن، ئەمدىلا قۇرۇلغان چېخ كومپارتىيىسىگە 18 يېشىدىلا كىرگەن ھەمدە پارتىيىنىڭ ئورگان گېزىتى − «قىزىل ھوقۇق گېزىتى» نىڭ مۇھەررىرى بولغان. ئۇ ئىنقىلاب ئاخباراتچىسى، يازغۇچى ۋە ئوبزورچى. 1938-يىلى، «ميۇنخېن كېلىشىمى» ئىمزالىنىپ، ۋەتەن مۇنقەرز قىلىنغاندا، ئۇ كۈچلۈك ۋەتەنپەرۋەرلىك ھېسسىياتى بىلەن نۇرغۇن ماقالە يېزىپ، گېرمان ناتسىستلىرىنىڭ تاجاۋۇزچىلىق سۇيىقەستىنى پاش قىلغان.

1939-يىلى 3-ئايدا، گېرمانىيە پۈتكۈل چېخسلوۋاكىيىنى ئىشغال قىلىۋالغان، فۇچىك فاشىستلارغا قارشى يوشۇرۇن كۈرەشكە ئاتلانغان. 1941-يىلى 2-ئايدا، چېخسلوۋاكىيە كومپارتىيەسىنىڭ 1-نۆۋەتلىك يەر ئاستى مەركىزىي كومىتېتى بۇزغۇنچىلىققا ئۇچراپ، كومىتېت ئەزالىرىنىڭ ھەممىسى دېگۈدەك قولغا ئېلىنغان، بەختكە يارىشا ئامان قالغان فۇچىك كۈرەشنى داۋاملاشتۇرۇپ، 2-نۆۋەتلىك مەركىزىي كومىتېتىنى تەشكىللىگەن، «قىزىل ھوقۇق گېزىتى» نى چىقىرىپ، ئۈنۈملۈك تەشۋىقات خىزمىتىنى قانات يايدۇرۇپ، خەلق ئاممىسىنى كۈرەش قىلىشقا سەپەرۋەر قىلغان.

 1942-يىل 4-ئاينىڭ 24-كۈنى، فۇچىك فاشىستلار تەرىپىدىن قولغا ئېلىنغان. ئۇ تۈرمىدە قاتتىق قىيىن-قىستاققا ئېلىنىپ، كۆپ قېتىم ئۆلۈم گىردابىغا بېرىپ قالغان. شۇنداقتىمۇ ئۇ باشتىن-ئاخىر دۈشمەنگە تىز پۈكمەي، تۈرمىدىكى كوللىكتىپ كۈرەشكە قەيسەرلىك بىلەن تەشكىلاتچىلىق ۋە رەھبەرلىك قىلغان، بىر ئاق كۆڭۈل گۇندىپاينىڭ ياردىمىدە، پارچە-پۇرات قەغەزلەرگە قېرىنداش بىلەن داڭلىق «دار ئالدىدىكى سۆز» نى يېزىپ چىققان. ئۇ بۇ ئەسىرىدە تولۇپ تاشقان ئىنقىلابىي ئۈمىدۋارلىق بىلەن: «مەن ھاياتنى سۆيىمەن ھەمدە ئۇنىڭ ئۈچۈن كۈرەش قىلىمەن»، «بىز خۇشاللىق ئۈچۈن ياشايمىز، خۇشاللىق ئۈچۈن كۈرەش قىلىمىز، خۇشاللىق ئۈچۈن قۇربان بېرىمىز، شۇڭا ئازاب-ئوقۇبەتنى ئەبەدىلئەبەد ئىسىم فامىلىمىز بىلەن بىرلەشتۈرۈپ قويماسلىقىمىز كېرەك» دەپ يازغان، ئەڭ ئاخىرىدا: «كەلگۈسىگە سادىق بولغان، گۈزەل كېلەچەك ئۈچۈن قۇربان بولغان ھەربىر ئادەم تاشتىن ياسالغان ئابىدىدۇر» دەپ خۇلاسە چىقارغان.

 1943-يىل 9-ئاينىڭ 8-كۈنى، فۇچىك بېرلىندا باتۇرلارچە قۇربان بولغان. 1945-يىلى 5-ئايدا گېرمانىيە ناتسىستلىرى مەغلۇپ بولغاندىن كېيىن، فۇچىكنىڭ ئايالى تۈرمىگە بېرىپ، «دار ئالدىدىكى سۆز» نىڭ تەرەپ-تەرەپكە چېچىلىپ كەتكەن ئورىگىنالىنى يىغىۋالغان. ھازىرغىچە بۇ كىتاب 80 نەچچە خىل تىلغا تەرجىمە قىلىنىپ، دۇنيانىڭ ھەرقايسى جايلىرىغا تارقىلىپ، ئىنسانلارنىڭ مەنىۋى بايلىقى بولۇپ قالدى.^[0]