كالتەك توپ ۋە قورغان توپ

كالتەك توپ ھەرىكىتى ئامېرىكىدا بارلىققا كەلگەن. دۇنيادا ئەڭ بالدۇر ئوينالغان كالتەك توپ مۇسابىقىسى ئامېرىكىنىڭ نيۇيورك شەھىرىدىكى گوبوس بازىرىدا 1839-يىلى ئۆتكۈزۈلگەن. شۇنىڭدىن كېيىن ئامېرىكىلىقلار دۇنيادا تۇنجى كالتەك توپ كۇلۇبىنى قۇرۇپ، تۇنجى مۇسابىقە قائىدىسىنى تۈزۈپ چىققان. 1910-يىلىغا كەلگەندە، ئامېرىكا زۇڭتۇڭى يەنە كالتەك توپنى ئامېرىكىنىڭ «دۆلەت توپى» قىلىشقا رەسمىي تەستىق سالغان.

كالتەك توپنى «دۆلەت توپى» قىلغان يەنە بىر دۆلەت ياپونىيىدۇر. ياپونىيىنىڭ پەقەتلا 100 مىليون ئاھالىسى بولسىمۇ، «كالتەك توپ نوپۇسى» 60 مىليوننى ئىگىلىگەن. 868 قېتىم «ئۆز قورغان توپ» (ئۆز قورغان توپ توپنى 24.76 مېتىرلىق قورغان سىزىقىدىن ئاشۇرۇپ ئۇرۇپ بىخەتەر نومۇر ئېلىش دېگەنلىكتۇر) ئۇرۇپ دۇنيا رېكورتىنى ياراتقان «دۇنيا كالتەك توپ شاھى» ۋاڭ جېنجى ياپونىيىنىڭ ھۆرمەتكە سازاۋەر قەھرىمانىدۇر.

ئېلىمىزنىڭ چوڭ قۇرۇقلۇقىدىكى كالتەك توپ ھەرىكىتىنىڭ ئاممىۋى ئاساسى نىسبەتەن ئاجىز بولسىمۇ، ئەمما ئاياللار قورغان توپ كوماندىسى دۇنيانىڭ ئالدىنقى سەۋىيىسىدىكى كوماندىلار، مەسىلەن، ئامېرىكا، ياپونىيە، يېڭى زېلاندىيە، ئاۋسترالىيە كوماندىلىرى بىلەن قارشىلىشالايدۇ. جۇڭگو، ياپونىيە، ئامېرىكا ئۈچ دۆلەتنىڭ قارشىلىشىش مۇسابىقىسىدە ئېلىمىزنىڭ ئاياللار قورغان توپ كوماندىسى كۆپ قېتىم غەلىبە قىلغان. دۇنيا ئاياللار قورغان توپ لەۋھە تالىشىش مۇسابىقىسىدە ئېلىمىز قورغان توپ كوماندىسى ئالدىنقى ئۈچنىڭ ئىچىگە كىرگەن.

كالتەك توپ بىلەن قورغان توپىنىڭ مەيدانى تىك بۇلۇڭلۇق سېكتور شەكلىدە بولۇپ، ئۇنىڭدا بىرىنچى، ئىككىنچى، ئۈچىنچى ۋە ئۆز قورغان دەپ تۆت قورغان ئورنى بولىدۇ.

مۇسابىقىدە ھەرقايسى كوماندىلاردىن توققۇزدىن ئادەم مەيدانغا چۈشىدۇ. ھۇجۇم قىلغۇچىلار ئۆز قورغىنى ئىچىدە رەت بويىچە مۇداپىئەچىنىڭ «قولىدىن چىققان» ، يەنى ئاتقان توپنى كالتەكتە ئۇرىدۇ ھەمدە پۇرسەتتىن پايدىلىنىپ قورغانغا يۈگۈرىدۇ. ئارقىمۇ-ئارقىدىن بىرىنچى، ئىككىنچى، ئۈچىنچى قورغانلارنى دەسسەپ ئۆتۈپ بىخەتەر ھالدا ئۆز قورغىنىغا قايتىپ كەلگۈچى بىر نومۇرغا ئېرىشىدۇ. مۇداپىئەچىلەر مەيدان ئىچىدە تارقىلىپ تۇرۇپ، قولىغا قولقاپ كىيىپ ئۇرۇلغان توپنى تۇتىدۇ ھەمدە توپنى قورغانغا يەتكۈزۈپ. قورغانغا يۈگۈرگۈچىنى مەيداندىن چىقىرىۋېتىشكە تىرىشىدۇ. ئۈچ ئادەم چىقىپ كەتكەن بولسا، ھۇجۇمچى بىلەن مۇداپىئەچىلەر ئورۇن ئالماشتۇرىدۇ. ئىككى كوماندىنىڭ بىر قېتىمدىن نۆۋەت بىلەن ھۇجۇم قىلىشى بىر كونتىر بولۇپ، كالتەك توپتا توققۇز كونتىرلىق تۈزۈم، قورغان توپىتا يەتتە كونتىرلىق تۈزۈم قوللىنىلىدۇ، ئالغان نومۇرى كۆپ بولغان تەرەپ غەلىبە قىلغان بولىدۇ.